204 COMMENTARIUM

Rectores Universitatum; hi speciali titulo excusantur, sicut spe- ciali titulo denunciare pravos libros tenentur. Sed etiam alii ra- tione officii excusari dicendi sunt : ex. gr. Episcoporum in spiri- tualibus Vicarii generales, scholarum in Universitatibus Prae- fecti, Rectores et scholarum Praefecti in Collegiis et Seminariis, in quibus scholae, ut vocant, aequiparatae habentur , aguntur scilicet lectiones ad tramites programmatis a ministerio pu- blicae Instructionis statuti; non autem in Collegiis et Semina- ri is , in quibus hae scholae aequiparatae non habentur , atque immediatae Episcoporum iurisdictioni et vigilantiae subsunt; in his enim locis nulla ratio intercedit eiusmodi proscriptos classi- cos auctores legendi, cum pueris et auditoribus aut nullimode, aut solerti cura expurgati t radantur ; hinc ratio ab Legislatore ad- ducta prorsus evanescit; at cessante ratione legis cessat ipsa lex.

Et ut rei explicandae exemplum afferamus. Licitum erit Pro- fessoribus litterarum humanior um Seminarii Romani, vulgo S. Apollinaris, aut scholarum Praefectis auctores eiusmodi le- gere , quia scholae ibi peraguntur ad tramites programmatis lati a ministerio publicae instructionis; interdicta sed vero erit eiusmodi lectio Professoribus Collegii Urbani de Propaganda Fide, in quo nullae sunt scholae iuxta p rogramma ministri pu- blicae Instructionis agendae.

Attamen ut hi libri proscriptioni subiaceant, debent esse eadem turpitudinis labe infecti, ac illi de quibus in superiori paragrapho : debent scilicet, aut tractare, aut narrare, aut do- cere obscena ex professo; si quae ergo turpia in his obiter scripta contineantur, prohibitione eximuntur. Virgilii hinc Ae- neidos libri, aut la Gerusalemme Liberuta Torquati Tasso sub eiusmodi prohibitione non comprehenduntur : sed eam non ef- fugiunt Ovidii liber de Arte amandi, neque r Orlando Furioso Ludovici Ariosto, aut alii l ibri, in quibus inhonesta et turpia ex instituto traduntur. Hos libros quapropter , quos officii aut magisterii ratio excusat, legere poterunt , facta tamen prohibi- tione ne pueris tradantur, nisi diligentissime expurgati fuerint ; confectae scilicet editiones, ex quibus dempta turpia illa et ob- scena quae continebant, atque ne pueris adolescentibusque ea legere audeant quae morum castimoniam offendunt.

Quid ergo, si libri expurgati non fuerint, et decreto mini- stri publicae Instructionis Professores compellantur illos disci- pulis tradere?