208 COMMENTARIUM

rum rituum qui in Ecclesia catholica ob varias rationes adhi- bentur.

Arbitramur post haec Cultus vocabulum primo sensu esse accipiendum, atque libros prohiberi qui Ecclesiae catholicae ex- cellentiae et auctoritati detrahunt, non illos qui cultui detrahunt prout constat variis ritibus liturgicis. Atque ad ita iudicandum movemur I o ipsius vocabuli natura quod absolute sumptum si- gnificat testimonium excellentiae alienae et submissionis pro- priae, 2° ex quo, si hic dematur, nullus est cultus Ecclesiae catholicae; etenim ei competere non potest cultus liturgicus, 3° quia cultus liturgicus semper adhibetur cum addito: sacer cultus, cultus divinus, Beatae Mariae Virginis, cultus sancto- rum; 4° ex scribendi ratione ab legislatore adhibita: etenim pro- hibentur libri, quibus nedum Deo, et Ecclesiae cultui, sed etiam. sacramentis detrahitur; porro si sub cultus vocabulo venirent etiam ritus sacri, quibus varia in Ecclesia instituta ministeria perficiuntur, venirent etiam sacramenta; consequenter haec sin- gillatim non erant exprimenda, ne vitium illud committeretur: Bes definienda sub respectu quo definitur definitionem minime ingrediatur : esset enim circulus vitiosus; dicendus est ergo le- gislator distinctionem utriusque cultus, implicite saltem indicasse; atque de primo, prout importat reverentiam atque animi erga catholicam ecclesiam submissione, non de liturgico loqui vo- luisse; 5° demum ex comparatione cum veteri iure; etenim haec nova dispositio desumpta est ex Decr. § II n. 13, quo loco pro- hibentur Pasquali omnes, etiam manuscripti, omnesque conscri- ptiones, in qr/ibr/s Deo, aut Sanctis, aut Sacramentis, aut ca- tholicae Ecclesiae, et eius cultui, aut apostolicae sedi quomo- documque detrahitur. Pasquilli autem, vulgo Pasquinate, sunt libelli famosi, carmina famosa et probrosa idcirco confecta, rit laedatur fama sive personarum, sive eorporationum aut socie- tatum, nec raro ipsorum Romanorum Pontificum. Cum igitur novus legislator* nihil innuerit, quo se a veteris legis sensu re- cessisse suspicemur, de cultu prout importat reverentiam et animi submissionem propter excellentiam Ecclesiae catholicae eum locutum fuisse arbitrari debemus.

Post haec Ecclesiae catholicae cultui detrahunt, qui ei quam- libet supra alias humanas societates praestantiam denegant, leges, decreta, traditiones in ea existentes nulla muniri auctori- tate, atque a diabolo profecías esse blaterant: qui Ecclesiam ea-