COMMENTARIUM 219

quomodolibet pravum; hinc examinandum est, an libri qui de magnetismo vel eius effectibus tractant, doceant vel commen- dent simpliciter haec media physica, et effectus ex iis natura- liter procedentes; aut etiam commendent et doceant magneti- smum veluti causam aut medium obtinendorum aliorum effe- ctuum qui ex causa physica nullimode obtineri possunt; in primo casu libri sub praesenti paragrapho non cadunt, in alio uti proscripti habendi sunt, quia usus magnetismi ad d o n a - tionem et magiam pertinet.

Quantum ad spiritismum attinet, haec ab auctoribus ex- scribimus.

Spiritismus est plena evolutio magnetismi animalis. Ortum habuit hoc saeculo in America Septentrionali. Spirituum mani- festatio duplici modo contingit, I o per mensas rotantes; manibus scilicet adstantium se invicem et mensam aliave instrumenta mobilia tangentibus, aut etiam solo iussu, mensa incipit circumire, nonnullis ictibus conventionalibus responsa interrogantibus prae- bere, scribere ope graphii ipsi suppeditata, ac in loco abscondito repositi, harmónicos concentus edere, et alia multa.

Respondent porro ut plurimum de rebus plane occultis, absentibus, futuris, praecipue de religione, de statu alterius vitae etc. 2° Per media, seu mediatores; tales vocantur viri ac mulieres, quorum iussu spiritus directe evocantur, in mensis aliisque mediis se praesentes sistunt eorumque ac adstantium quaestionibus satisfaciunt. Porro fingunt se modo esse angelos, et archangelos, quandoque sanctos, ipsamque Virginem Ma- r iam, imo et Christum ipsum, interdum animas defunctorum; demum aliquando se aperte daemones fatentur.

Phaenomena autem eiusmodi daemonibus esse tribuenda ita doctores demonstrant. Phenomena illa vires superare na- turae evidens est; sed illorum causa I o non possunt esse an- geli boni, cum indignum et probrosum sit illis mensas invadere, ludicris vacare spectaculis, homines iniqua docere, mentiri, de- cipere; quae omnia in spiritismi phoenomenibus contingunt. 2° Neque possunt esse animae defunctorum; cum hae neque e coelo, neque ex inferno, neque e Purgatorio egredi possint sine speciali Dei facultate; non est autem supponendus Deus hanc facultatem defunctorum animabus concedere, ut ea vel agant quae in spiriticis conventibus aguntur, vel se praestent Medio- rum voluntati et imperio; animae ergo quae apparent, verae