Lectio 4

Origenes in Lucam. Quamdiu in monte fuit dominus, cum solis apostolis morabatur; quando autem vicinus coepit esse descensui, tunc occurrit ei turba populorum; unde dicitur et cum iam appropinquarent ad descensum montis oliveti, coeperunt omnes turbae descendentium discipulorum gaudentes laudare deum voce magna. Theophylactus.

Discipulos vocat non solum duodecim, aut septuaginta, sed omnes qui christum sequebantur, seu causa miraculorum, seu ad aliquam delectationem doctrinae; quibus ingeri pueri potuerunt, ut narrant alii evangelistae; unde sequitur super omnibus quas viderant virtutibus. Beda. Multas quidem virtutes domini viderant, sed maxime Lazari resurrectionem stupebant: nam, ut ioannes ait: propterea obviam venit ei turba, quia audierunt eum fecisse hoc signum. Notandum enim est, non tunc primum salvatorem ierusalem adiisse, sed multoties antea, sicut ioannes commemorat.

Ambrosius. Turba igitur agnoscens deum, regem appellat, prophetiam repetit, expectatum quoque secundum carnem David filium venisse declarat; unde sequitur dicentes: benedictus qui venit rex in nomine domini. Beda. Idest in nomine dei patris, quamvis possit intelligi et in nomine suo, quia et ipse dominus est. Sed melius verba eius nostrum dirigunt intellectum, quibus ait: ego veni in nomine patris mei; humilitatis enim magister est christus. Non autem rex christus dicitur ad exigendum tributum, vel ferro exercitum armandum, hostesque visibiliter debellandos: sed quod mentes regat, et in regnum caelorum credentes perducat: quod enim rex esse voluit Israel, miserationis indicium est, non potestatis augmentum. Verum quia christus in carne totius mundi propitiatio illuxit, pulchre sibi invicem in laude eius caelestia simul et terrena concinunt: eo enim nascente, caelestium agmina cantant; eodem autem caelis se reddituro, mortales vicem laudis rependunt: unde sequitur pax in caelo.

Theophylactus. Hoc est, bellum antiquum, quo deo adversabamur, evanuit.

Et gloria in excelsis, laudantibus scilicet Angelis deum in tali reconciliatione; nam hoc ipsum quod deus visibiliter ambulat in territorio inimicorum suorum, significat ipsum nobiscum habere concordiam. Sed Pharisaei hoc audientes murmurabant, eo quod turba eum regem vocabat, et laudabat ut deum; referentes nomen regis ad seditionem, nomen vero domini ad blasphemiam; unde sequitur et quidam Pharisaeorum de turbis dixerunt ad illum: magister, increpa discipulos tuos. Beda.

Mira invidorum dementia; quem magistrum appellandum non dubitant, quia vera docentem noverant, huius discipulos, quasi melius edocti, redarguendos aestimant. Cyrillus.

Sed dominus non compescuit laudantes eum ut deum, sed magis reprehensores compescens, attestatur sibi super gloria deitatis; unde sequitur quibus ipse ait: dico vobis, quia si hi tacuerint, lapides clamabunt. Theophylactus. Quasi dicat: non sine causa homines me taliter laudant, sed commoniti virtutibus quas viderunt.

Beda. Crucifixo etiam domino, notis eius tacentibus prae timore, lapides et saxa canebant, dum postquam emisit spiritum, terra mota est, et petrae scissae sunt, et monumenta aperta sunt. Ambrosius.

Neque etiam mirum est si laudes domini contra naturam suam saxa respondeant, quem scopulis duriores praedicant peremptores, scilicet turba post exiguum crucifixura deum, negans affectibus quem vocibus confitetur: aut fortasse, quia obmutescentibus Iudaeis post domini passionem, vivi erant secundum Petrum lapides clamaturi. Origenes in Lucam.

Quando etiam nos tacemus, idest refrigescit caritas multorum, lapides clamant: potest enim deus suscitare de lapidibus filios Abrahae. Pulchre autem turbas laudantes deum ad descensionem montis occurrisse legimus, ut operatorem mysterii spiritualis significarent sibi venisse de caelo. Beda. Descendente etiam domino de monte olivarum, turbae descendunt: quia humiliato misericordiae auctore, necesse est eos qui misericordia indigent, eius vestigia imitari.