220 COMMENTARIUM

defunctorum animae dici nequeunt/ 3° Quid ergo superest nisi ut dicamus animas illos esse daemones ? quod de cetero osten- dunt inanitas phoenomenorum, mendacia spiri tuum, eorum horror a rebus sacris, doctrinae falsae, contradictoriae, impiae et immorales, quas tradunt; non existere, scilicet, infernum, aut eum non esse aeternum, scelestissimos quoslibet salvos fieri post purgationem, religiones omnes esse inutiles, et alia hu- iusmodi.

Atqui eiusmodi facta, quae negari non possunt , evidentis- sime ostendunt spiritismum neque Deo, neque naturalibus viribus tribui posse; consequenter systema esse omnino impium, quod honesti quilibet abhorrere debent; facta de cetero quae ex eo exurgunt eadem esse quae a paganis , iisdem, vel similibus mediis, obtinebantur; eidem ergo causae tribuenda, divinationi scilicet, magiae, praestigiis. Quamvis ergo Ecclesia nondum circa spiritismi naturam, causasque decretum aliquod promul- ga verit; tamen cum effectus qui ex eo dimanant christianae religioni, et ipsius rationis naturalis principiis contradicant, iidem vero sint, ut diximus, ac illi qui a paganis pithonibusque obti- nebantur, atque a Deo ipso in divinis scripturis interdicuntur, nullimode dubitandum est quin libri de spirituum evocationibus tractantes sub praescripto praesentis paragraphi comprehen- dantur.

Attamen ut comprehendantur, oportet ut doceant vel com- mendent eiusmodi superstitiones. Docere autem idem est ac regulas tradere, notiones porrigere opportunas, et modum ape- rire quibus evocatio spirituum, magia, divinatio, sortilegia exer- ceantur; commendare sed vero idem est ac eiusmodi operationes et impia systemata laudare.

Qua de causa, indicta prohibitione non obstriguntur libri illi qui facta simpliciter narrant ex magnetismo, spiritismo, aut aliis recensitis superstitionibus obtenta, si quamlibet instructio- nem aut commendationem praetermittant; sed neque illi qui eiusmodi systematum exercendorum modos quidem et viam aperiunt, aut etiam docent, attamen ut ea falsa et impia demon- strent. Hi enim ad instar eorum se habent, qui aliorum vel falsa systemata, vel ¡argumenta referunt, ut ea funditus con- venant.

Neminem vero latere potest, per verba aliaeque huius ge- neris superstitiones, designari alias superstitionum species, quae