sig. XX.

Virga.

Virga. Isa. XI, 1 : Egredietur virga. Numer. XXIV, 17 : Consurget virga de Israel. Psal. CIX, 2 : Virgam virtutis tuae emittet Dominus ex Sion.

Maria virga. Quia egrediens a radice habet in se omnis munditiae novitatem. Nam sanctificata fuit in utero : et ideo nata est tota sancta, Ideo nativitas ejus ortui sideris comparatur. Numer. XXIV, 17 : Orietur stella, etc. Sed nos nascimur quasi nubes obscurissima deformes et obscuri per originale peccatum. Omnes enim nascimur filii irae .

Egrediens a radice directe sursum ascendit. Nam ex quo nata est tota sancta, non creditur inclinata per peccatum vel amorem terrenorum, licet ante conceptum Filii peccare potuerit: ideo dicitur, Numer, XXIV, 17 : Consurget virga de Israel,

De terra modicum occupat : in quo notatur paupertas ipsius, quam ad exemplum Filii praeelegit. (Quaere titulo de paupertate ejus.)

Tenuissimo de cortice contecta (Hoc habuisti titulo de cortice vitis, et titulo de paupertate indumentorum ejus.) Vel aliter : Fuit enim quasi cortice lecta per amorem secretae et solitariae vitae, designata per Saram uxorem Abrahae latitantem in tabernaculo , et per illam virginem Saram, quae dicit, Tob. iii, 17 : Numquam cum ludentibus miselli me, etc.

Modico succo ad nutrimentum sui contenta . In hoc abstinentia ejus. (Quaere titulo de abstinentia ejus.)

Tremula : timuit enim Dominum filialiter et caste. Unde, Proverb. XXXI, 30 : Mulier timens Dominum ipsa laudabitur. Timuit.enim audiens salutationem angelicam. Unde paulo post dixit ei Angelus : Ne timeas, Maria , etc. Et iste timor praeparavit locum Spiritui sancto, juxta illud Isaiae, lxvi, 2 : Ad quem respiciam, id est, super quem requiescet Spiritus meus, nisi ad pauperculum et contritum spiritu, ei trementem sermones meos ? Et ista omnia habebat in se Maria, Erat enim humilis, quieta, paupercula, et filialiler tiniens.

Parvula respectu magnae arboris, et hoc per humilitatem. Unde dicunt de ea Angeli et Propheta), Cantic. VIII, 8 : Parva soror nostra, etc. Propter hoc etiam dicitur virgula fumi .

Levis et sursum erecta, in quo contemptus temporalium. Omnis enim res quanto magis terrenis quantitate participat, tanto ad terram facilius se inclinat : quia terra ponderosissimum elementum : et ideo amor terrenorum reddit ponderosum. Quanto vero minus, tanto facilius se in altum levat. Amor enim Dei appellatur ignis qui naturaliter tendit sursum. Sed mundanus amor velut terrenus humor trahit deorsum. Propter haec duo virga nostra levis erat, et ad ea quae sursum sunt, se jugiter erigebat. Propter hoc dicitur, Thren. iii, 41 : Levemus corda nostra cum manibus ad Dominum, id est affectiones meritis cum operibus bonis. Et hoc est quod dicitur in Missa : " Sursum corda, etc. " Potest etiam dici, quoniam levis erat et sursum erecta per dilectionem Dei : quoniam ignis et sursum naturaliter ascendit, et sursum suam materiam trahit, sicut videre est in flamma. Ideo dicitur omnibus justis: ''Levate capita vestra , id est, mentes ad Deum.

Ex quo crescere incipit, jugiter crescit, donec veniat ad perfectum crementum. Sic et ipsa semper crevit de virtute in virtutem. Unde, Ezechiel. XIX, 10 : Fructus ejus, ei frondes ejus creverunt ex aquis multis, id. est, ex multitudine charismatum, quae designantur per aquas. (Quaere supra de cremento vineae.) Tunc etiam fuit perfecti crementi, quando dicta est gratia plena: tunc etiam quando facta est mater Dei manens virgo. Et haec ejus perfectio designatur in verbis Elisabeth, Luc. I, 45 : Beata quae credidisti, quoniam perficientur, etc. In sua etiam assumptione crevit vehementer, quando coronata et facta est regina paradisi Unde, Psal. xliv, 10 : Adstilit regina a dextris, etc. Numquam tamen crescere desinet quoad reverentiam, laudem, et amorem ex memoria beneficiorum suorum : quia sicut dicitur, Eccli. XXXIX, 13 : Non recedet memoria ejus, et nomen ejus requiretur a generatione in generationem. Pauciora habet folia quam arbor procera, sed quandoque majora et latiora, quandoque minora. Caeterae arbores caeteri sancti, folia verba sunt. Sed folia sua, id est, verba minora sunt caeterarum arborum foliis per humilitatem, et majora alio respectu per sapientiae profunditatem, sed paucissimi adhuc intellexerunt ea. (Quaere titulo de verbis ejus.) Paucissima enim legimus verba ejus in Evangelio, scilicet septeni et brevia quoad prolationem, sed vere inscrutabilia per sententiositatem. Fuit igitur, ut dictum est, in vestitu modesta, in victu parca, discreta in verbo, sed immensurabilis in cremento.

Uniformis statura : quia non nodosa, non in ramis hinc inde diffusa : quia jam magis esset arbor quam virga : et per hanc uniformitatem morum concordia designatur. Ambrosius : " Haec est virga cui nec nodus nec cortex adhaesit. Nec nodus scilicetpeccati mortalis, nec cortex venialis. " Vel, haec uniformitas fuit in ea propositi firmitas : quia sicut incepit, sic perseveravit. Quod notatur per hoc quod licet audisset ab Angelo, quod deberet Filium Dei concipere, constanter tamen respondit : Virum non cognosco . Ideo designatur per Annam, cujus vultus non sunt in diversa mutati .

aequalis et plana. Hoc per innocentiam. Super illud verbum Numerorum, XXIV, 17 : Consurget virga de Israel, dicit Glossa : Cui nullus frutex peccati adhaesit. Si enim sit frutex in virga, jam non est virga, sed magis ramus, vel ar-

buscula. Et qui vult de ramo facere virgam, frutices amputat et ramos ab ea. Sic fecit tota Trinitas in Maria, quando fuit in utero sanctificata. Propter hoc de tribus illis quos legimus in utero sanctificatos, scilicet Jeremia, Maria., Joanne Baptista, dicitur, Eccli. iii, 30 : Frutex peccati radicabitur in illis.

Firma et solida per animi in bono constantiam, non intus vacua ut stipula, calamus, vel arundo vento agitata. Nam in proposito virginitatis quam, voverat, solidissime stetit, dicens : Virum non cognosco . Nec propter aliquam promissionem quam ei faceret Angelus, umquam titubavit ab eo. Unde de ea dicitur, Eccli. XXVI, 23 : Columnae aureae super bases argenteas, et pedes firmi super plantas stabilis mulieris.

Medullosa et humida. Plus enim habet medullae virga quam arbor, et magis abundat humore a summo usque deorsum secundum quamlibet sui dimensionem. Ideo dicta est gratia plena excellentius quam omnes sancti, qui sunt arbores in horto Domini. Secundum inferius in utero matris sanctificatio. Secundum superius vel Filii Dei conceptio vel etiam sua assumptio. Secundum quasi dextrum contemptus prosperi. Secundum quasi sinistrum patientia adversi Secundum quasi posterius gratiarum actio jam recepti. Secundum quasi anterius desiderium vehemens amplius recipiendi, et istud proprium est humilitatis. Humida igitur . fuit interius plenitudine charismatum, sed in intimo, hoc est, in corde, medullosissima visceribus pietatis.

Gracilis per totum, sed in summitate gracillima. Gracilitas humilitas. Nam sicut Filius Dei formam servi suscepit in ea et ex ea, sic et ipsa ex dono Filii formam accepit ancillae. Virga igitur haec per totum gracilis : quia .ipsa per totum humilis. (Hoc assignavimus titulo de humilitate ejus.) Sed in sua summitate fuit humillima, sicut virga in suo capite gracillima. Ideo ipsa dicitur, Eccli. xliii, 7 : Luminare quod minuitur in consummatione. Et hoc bene apparuit in responsione sua ad Angelum, conceptum Filii. Dei nuntiantem, quod fuit summitas excellentiae ejus, et tunc apparuit gracillima, hoc est, humillima, cum auditis tantis praeconiis respondit : ''Ecce ancilla , etc.

Flexibilis et semper erecta, hoc est, mire flexibilis, quoad Deum per obedientiam, per humilitatem quoad se, per compassionem quoad peccatores, sicut patet in Theophilo. Siquidem obediendo respondit : Ecce ancilla Domini : quia ancillae est obedire. Quasi diceret : quidquid ei placuerit, fiat de ancilla sua. Levi etiam aura devotae orationis undique virga flectitur, levi tactu bonae operationis ad nos attrahitur, ut nobis communicet fractum suum, et placabilem reddat Unigenitum suum. Et unde hoc? Utique ex eo quod virga referta humore quamdiu gracilis est et in virore, in quamcumque partem flecti potest facillime, quod non arbor. Et Maria gracillima perfecta humilitate et jugiter virens perpetua sanctitate et humore copiosa inenarrabilis scilicet pietate, favorabilis est ad petitiones nostras, si justae fuerint, admittendas, et si petierimus in nomine unigeniti Filii. Joan. XVI, 24 : Usque modo non petistis quidquam innomine meo.

Et nota, quod virga florida vel fructifera si deorsum flectitur, secum inclinat florem suum vel fructum. Studeas igitur ad terram, id est, ad te qui terra es amore et servitio, flectere virgam istam, et securus esto, quia secum florem suum procul dubio inclinabit. Sed ad hoc necesse est, ut et tu per obedientiam Sectaris ad beneplacitum utriusque.

Notatur etiam in flexibilitate miseri- cordia ad. exaudiendas preces miserorum. Sis igitur et tu flexibilis pietate, si piam. Mariam cum pio Filio ad te volueris inclinare : sed quomodo si flectatur, permanet erecta virga ista ? Utique per justitiam. Nam tam subtiliter scit miseris impendere misericordiam, quod numquam declinat a recto justitiae. Et hoc potest videri in virga erecta, quae quantumlibet hinc inde flectatur, semper revertitur ad suam rectitudinem. De qua Boetius loquens de virga dicit, quod recto spectat tramite coelum. Similiter et Maria per contemplationem dicens cum Filio : Providebam Dominum in conspectu meo semper , etc.

Levis non aspera pietate et compassione, mansuetudine et benignitate. (Quaere de singulis sub titulis suis.)

Procera et recta. Nam libere et sine obstaculo petens alta subtili sublimitate contemplationis : quia coelos attingebat stans in terra . Ideo dicitur virgula fumi . Vel, tam ejus quam nostra proceritas est perseverans longanimitas in bono. Rectitudo vero ejus charitas et nostra similiter. Nam. omnis alia dilectio curva est et incurvans. Curva : quia ad se reciproca et incurvans ad haec temporalia Sed. illa dilectio quae hominem dirigit ad Deum propter seipsum, et inclinat eum ad proximum propter Deum, recta est ab effectu. Unde, Cantic. I, 3 : Recti diligunt te. Sed incurvati odiunt te. Vel, tam Mariae quam nostra rectitudo fixa in coelestibus et aeternis intentio. Fuit etiam haec virga, id est, Virgo gloriosa recta per paupertatem quam exemplo filii praeelegit. (De spirituali rectitudine invenies titulo de servis Mariae.) Fuit eriam recta per intentionem.

Maria virga : quia comparatione caeterarum dimensionum suarum valde longa. Sic beata Virga per perseverantiam fidei in tempore Dominicae passionis. (Hoc Invenies titulo de fide ipsius.)

Sine angulis et rotunda. Rotunditas simplicitas, quae dicitur quasi simplex unitas, id est, sine plica : quia in omni plica duplicitas est, et omnis angulus duplicitatem habet, quia componitur ex alterno contactu duarum linearum. (Istud bene invenies titulo de coelo, ubi coelum dicitur orbiculare). Vel, in rotunditate virgae figuratur appetitus et desiderium coelestium, sicut ibidem reperies,

Sua proceritate transcendens terrae virentia fit. Et ipsa terrae viventium quaeque virentia, scilicet Angelos et beatos dignitate transcendit. Unde canitur de ea : " Ascendentem desuper rivos aquarum. " (Quaere undecimo privilegio ejus.) De quibus virentibus propter eorum gloriam immarcescibilem, et quia per recogitationem et desiderium aeternorum blande refovetur noster spiritalis intuitus, sicut viridia confortant oculos, qui scilicet intuitus noster coruscantis deitatis candore retunditur. Item, de proceritate ejus dicit beatus Bernadus : " 0 virgo, virga sublimis. "

Quasi mediatrix est inter radicem suam et fructum suum. Radix Mariae genus humanum : quia egresa est de radice Jesse . Fructus ejus Jesus Christus, qui nisi ipsa mediante non potest a nobis haberi : nam sicut Filius ejus mediator est Dei et hominum, scilicet inter nos et Patrem, sic et ipsa nostra ad Filium mediatrix. Unde dicit ei beatus Bernardus : " Tu mater regis, tu mater exsulis, tu mater Dei, tu mater hominis, tu mater rei, tu mater judicis. " Cum ergo sis utriusque mater, idest, Dei per naturam, et hominis per gratiam, discordiam non poteris inter filios sustinere. Si ergo non audes per te accedere ad. Christum, accede hac virga mediante. Ipsa enim est virga aurea Assueri, qua mediante habebatur accessus ad eum . Ideo dicitur aduocata nostra. Propter hoc dicit justus, Cantic. vii, 8 : Ascendam in palmam, et

apprehendam fructus ejus. Accedit ad palmam, qui fide per dilectionem operante propinquat ad Mariam. Sed quasi ascendit in palmam, qui quomodocumque potest, proficit in amorem et servitium ejus. Fructum vero palmae palma colligit mediante, qui precibus matris a Filio ejus veniam impetrat, gratiam et salutem. De propria substantia sua non de seminum commixtione concipit florem et fructum suum. Un.de , Genes, I, 11, dicitur de ligno paradisi : Cujus semen in semetipso sit super terram, ut supra exposuimus de ligno prope principium capituli. Beneficio tamen roris et pluviae virga fecundatur, et calore solis fructus illius maturatur. Pluvia Filius Dei, Unde, Psal. lxxi, 6 : Descendit sicut pluvia, in vellus. Hos Spiritus sanctus. Unde, Isa. xlv, 8 : Rorate, coeli, desuper. De quo dicitur concepisse, de quo, id est, cujus ministerio, ut illud, de, materiale non sit, sed formale. Quia sicut dicit Ambrosius: " Non ex virili semine, sed mystico spiramine verbum Dei factum caro, fructusque ventris floruit, " Ideo dictum est ei, Luc. I, 35 : Spiritus sanctus superveniet in te, id est, super id quo dici potest veniet, ut non tantum sit in mente, sed operetur in carne. Ideo etiam superius dixerat ei Angelus, v. 31 : Ecce concipies in utero, id est, ex utero, scilicet ex causa intrinseca sine admixtione extrinseci. Aliae namque mulieres ab extrinseco recipiunt unde concipiunt, tu nequaquam. Vel, per pluviam et rorem intellige Spiritum sanctum. Unde dicitur, Ezechiel. xxxiv, 26 et 27 : Pluviae benedictionis erunt, et dabit lignum agri fructum suum, (Quaere titulo de terra). Calor solis, quo fructus maturatur, charitas Dei Patris, qui sic dilexit mumdum,ut Filium suum unigenitum daret , hominem factum pro mundo. Ecce quomodo tota

Trinitas, cujus opera inseparabilia, operata est virgae nostrae gloriosum conceptum.

Florem suum portat sine gravamine. Tum quia flos levis: tum quia unicus. Ideo Propheta volens innuere, quod fuit sine gravamine gravida : Flos, inquit, de radice ejus ascendet . Nec dixit flores, ''Beatus Bernardus : " Quia jugum Domini leve, gravidari potuit Maria, non gravari. " (Quaere de his tertio privilegio ejus).

Fructum suum producit sine sui dissipatione. Et ex hoc sumitur argumentum, quod Filium peperit sine dolore, idest, sine naturalium laesione. (Quaere quarto privilegio ejus). Haec igitur tria quae pertinent ad conceptum, portationem etpartum Virginis, plena fide debemus venerari, caetera omnia in quantum possumus

Fructus etiam virgae quodammodo perfectior, dulcior, et sapidior, vel delectatior quam arboris magnae. Sic fructus Mariae plenitudo omnium bonorum, cujus gustus dulcis super mei et favum, cujus sapor est affluentia omnium deliciarum. Fructus enim ejus plene sufficiens fuit ad mundi redemptionem et ad electorum aeternam refectionem. Sed. cum caeteri sancti multo minores Maria designentur per arbores excellentissimas, cedros videlicet, cypressos, olivas, et. caeteras hujusmodi, quomodo Maria praecellens omnibus, tam proprie figuratur per virgam sicut assignatum est ? Utique ratione humilitatis. Sciebat enim per inspirationem divinam, quod novissimi primi erunt . Unde et ei convenientissime potest adaptari illud quod dicit Hieronymus de beata Paula : " Minima fuit inter omnes, ut omnium major esset, quantoque amplius se dejiciebat, tanto magis sublevatur a Christo, " Beatus Bernardus : " Jure novissima facta est prima, quae, prima omnium novissimam se faciebat. " Ad quod innuendum a beato Luca loco novissimo nominatur .

Item, Alia ratio, sicut dixit Petrus Manducator I quia saepe solet virga de silva sumi, ubi sunt arbores silvaticae, quae praeferunt fructus acerbos, agrestes, et insipidos : et in horto transplantati, ut in eorum trunco surculus bonae arboris inseratur, qui proferat fructus jucundos et suaves. Sic beata Virgo de silva gentilitatis assumpta, scilicet de Rahab Jerichontinae,et Ruth Moabitidis, transplantata est in. horto Domini, ut optimae surculus arboris insereretur in ea. Abraham in figura Trinitatis et unius Deitatis tres Angelos vidit . Unitas arbor bona. Tres personae velut tres surculi, quorum unus insertus est trunco virgae nostrae, ut fructus faceret dulces et jucundos ad edendum. Et qui prius erat vita, fieret lignum vitae et Emmanuel, id est, Nobiscum Deus. (De hac insertione quaere supra tertio sig. de horto, ubi hortus dicitur consitus.) Haec etiam virga nata est in deserto Judaeae, sed transplantata per (idem in hortum deliciarum, scilicet Ecclesiam, ubi sunt rosae martyrum, violae confessorum, et lilia virginum : et ibi fructificavit fructum vitae pulchrum visu, suavem odoratu, dulcem gustu, quo qui digne gustaverit, mortem non videbit in aeternm.

Item, Alia ratio : quia parva, scilicet extremae litterae mutatione, de virga fit virgo. In ipsa siquidem voce parum distant virga et virgo, scilicet non nisi per litteram o, quam ad litteram formabis de virga, si virgae termini conjungantur, id est, duo capita virgae. Imus terminus hujus virgae virginitas est, supremus vel Christi conceptio, vel matris assumptio. Quocumque enim modo conjungas hujus virgae iuraui terminum supremo, invenies virgo : quia virgo sanctificata est, virgo nata, virgo concepit, virgo peperit,

virgo ante partum, virgo in partu, et post partum, et virgo assumpta est in caelum.

Item, Nota quod parva est differentia Inter haec duo nomina, virga et virgo, et fere idemtitas horum duorum nominum propter identitatem significati per ea, in quibus distant, scilicet o, r, a. Unde, Apocal. 1, 8 : Ego sum a et AdminBookmark , principium et finis. Et sicut duae istae litterae perfectivae sunt horum duorum nominum, sic Filius Dei qui est AdminBookmark et AdminBookmark , per Incarnationem suam maxime perfecit Mariam quae est virgaet virgo. Unde dictum est ei, Luc. 1, 45 : Beata quae cerdidisti, quoniam perficientur , etc. Et notandum est de abundanti, quod Filius Dei appellat se a et AdminBookmark Quasi dicat : Omnia cognosco, omnium scientiam habeo. Comparat autem se litteris : quia ipse est Illa sapientia quae vere litteratos facit. Nam ipse est verbum Deiet Dei sapentia. Comparat se alpha quod interpretatur petere, ut doceat quod ab Ipso petenda est sapientia, sicut dicitur, Jacob. I, 5. Comparat se vocalibus : quia ad hoc venit ut nos vocaret ad regnum. Item, quia Ipse est ille liber In quo mutae vel liquidae non sunt litterae. Item, per duo maxime vocat nos, scilicet per considerationem principii nostri, et per memoriam finis nostri. Ideo se comparat Illis litteris, quae extremae sunt et finales. Item, Graecis litteris et non Hebraeis : quia ad litteram sapientia incepit a Graecis. Item, ut doceat nos, quod non solum theologica, sed etiam sapientia philosophica a Domino Deo est. Est ad haec notandum, quod haec littera, a, triangularis est, haec littera, o, rotunda. Et haec littera, a, significat fidem inplicatam, scilicet de tribus personis in unitate substantiae, sicut a una est littera, sed tamen triangularis. Vel etiam isti tres anguli significant fidem sacramentorum, testamentorum, articulorum. Haec vero littera, o, quae rotunda est et circularis, significat perfectionem. Quid ergo virga, vel virga virgo, nisi beata Virgo perfecta in fide ?

Et nota, quod quia magna res non potest sufficienter probari per unum testem, et beata Virgo descendit non solum de Synagoga quae signat Judaeam, sed etiam de gentilitate per Rahab Jerichontinani et Ruth Moabitidem. In hoc nomine duplici, virga, virgo, a sumitur a Balaam gentili qui prophetando dixit inter caetera, Numer. XXIV, 17 : Consurget virga de Israel, et percutiet duces Moab. Sed o sumitur ab Isaia Judaeo dicente, Isa. vii, 14 : Ecce virgo concipiet, etc.

Item, Notandum quod cum Propheta

posuerit virgam simpliciter et sine adjuncto, volens per turbam intelligi beatam Virginem, et dixerit : Egredietur virga, sine aliquo adjuncto, perfectam virgam voluit Intelligere. Consuetudo est Scripturae sacrae, quod quoties facit metaphoram de quolibet perfecto ad aliquod irrationale, vel ad rem inanimatam, si res Illa enuntietur in generali nomine, intelligenda est res perfectissima In suo genere. Verbi gratia, non omnia filia nec omnes rosae sunt ejusdem pulchritudinis vel odoris: ideo cum dicitur : Sicut Ulium inter spinas , vel, Quasi plantatio rosae in Iericho , et hujusmodi, Intelligendum est de pulcherrimo filio, et de rosa summae pulchritudinis.

Item, Notandum quod semper In metaphora de imperfectis apponitur aliquid quod bonum imminuat vel malum insinuet, ut cum dicitur, Isa. lvi, 10 : Canes muti non valentes latrare. Vel, columba seducta , et hujusmodi. Ergo cum dicitur : Egredietur virga , etc, non debet intelligi de virga curva, vel aspera, vel rugosa, vel arida, sed de viridi, plana, rotunda, et hujusmodi, quae proprietates in se habet superius assignatas.

Haec est una de virgis quas Jacob, id est, Deus Pater decorticavit , scilicet a cortice originalis : et tunc apparuit candidissima, quia purissima, (Hoc habuisti supra titulo de arbore Nabuchodonosor.) Aliae duae quae decorticatae fuerunt, sunt Jeremias et Joannes Baptista. Ideo dictum est, Thren. I, 6 : Egressus est a filia Sion omnis decor ejus, scilicet a beata Anna, ut supra titulo de ligno circa medium capituli.

Haec est virga super cujus summitate Jacob moriens Deum dicitur adorasse conversus ad lectuli caput Nota, quod in textu Bibliae non legitur illud, sed Josephus et Magister in Historiis dicunt, quod super virgam, et fuit haec virga secundum quosdam sceptrum Joseph, non quod Jacob adoraverit sceptrum Joseph, sed forte tenebat sceptrum dum juraret ei Joseph, et potuit esse, quod innixus sceptro adoraverit Deum.

Haec est virga Moysi per quam fecit signa in aegypto, et ad quam in omni necessitate recurrebat : quia Christus per Mariam mirabilia fecit in mundo.

Haec est virga pastoralis, qua Moyses gregem suum minavit ad interiora deserti : quia sicut oves regente virga minantur, sic exemplo Mariae corriguntur mores fidelium, et quasi quodam ordine componuntur. Propter hoc orat Dominum Michaeas, Mich. VII, 14 : Domine Deus noster, pasce populum tuum in virga tua, etc, Item, Exod. IV, 2, dicit Dominus Moysi : Quid est quod tenes in manu tua ? Respondit Moyses : Virga. I n hoc notatur, quod haec virga teneri debet in manu per similitudinem operum, non in ore tantum per invocationem et laudem, vel in corde per fidem

quae sine operibus mortua est. Sequitur, vv. 3 et 4 : Dixitque Dominus : Projice eam in terram, Projecit, et versa est in colubrum, ita ut fugeret Moyses. Dixitque Dominus : Extende manum tuam, et apprehende caudam ejus. Extendit, ei tenuit, versaque est in virgam.

Item, De hac virga praecepit Dominus Moysi, Exod. IV, 1.7 : Virgam hanc sume in manu tua, in qua facturus es signa. Et paulo post legitur, v. 20, quod portabat rediens in aegyptum virgam Dei in manu sua. Haec igitur virga versa in colubrum, dracones aegyptiorum devoravit : quia cum Maria Christum induit carne, quae similis erat peccatrici, haereses quibus impii aegypto, id est, mundo illudebant, tum virtute suae prolis, tum exemplo suae sanctitatis delevit. Quod impletum est, quando ipsa cum Filio ingrediente aegyptum, omnia idola corruerunt, sicut praedixerat, Isa. XIX, 1. Vel aliter, beata Virgo ore aperto ad. Filium exorandum devorat et annihilat serpentes, id est, astutias daemonum et tentationum animas venenantes. Unde dictum est serpenti, Genes. iii, 15 : Ipsa conteret caput tuum. Vel etiam tunc devorat serpentes, id est, astutias daemonum tentantium., quando facit cum tentatione proventum, juxta illud Psalmi CVI, 27 : Omnis sapientia eorum devorata est.

Et hic notandum, quod haec virga quandoque dicitur virga Moysi, quandoque virga Aaron, ut in hoc loco. Unde quidam dicunt, quod alia fuit virga Moysi, alia virga Aaron. Sed Petrus Manducator dicit, quod verius creditur, quod eadem virga fuit utriusque.

Item, Hac virga percussit Moyses aquam fluminis coram Pharaone et servis ejus, et versa est aqua in sanguinem, et pisces qui erant in flumine, mor- tui sunt . Similiter et Maria precibus suis, meritis, et exemplis, conversis peccatoribus et maxime dilectoribus suis, mundanas et carnales delectationes quae cito praeterfluunt ut aqua, convertit in abominationem et amaritudinem quasi in sanguinem quem nemo potest bibere, et sic moriuntur pisces fluviales, id. est, vanae curiositates.

Item, Hac virga extensa percussit Aaron pulverem terrae. Exod. VIII , 17 : Ei facti sunt sciniphes in hominibus et jumentis : omnis pulvis terrae versus est in sciniphes per totam terram aegypti.

Item, Hac virga extensa in coelum a Moyse, Exod. IX, 23 : Dominus dedit tonitrua, et grandinem, ac discurrentia fulgura super terram aegypti, etc. In quo innuitur, quod virga haec incutit timorem quibusdam superbis, qui Deum non timent nisi quando tonat et fulgurat, et eos exterret dans gratiam cogitandi mala sua : quod praecipue fit, quando considerant quam graviter ipsa punita sit in Filio, licet numquam peccaverit. Unde et Simeon ei praedixerat : Tuam ipsius animam pertransibit, gladius . Nam si in viridi ligno fiunt hujusmodi, in arido quid fiet ?

Item, Hac virga extensa super terram aegypti, Exod. x, 13-16, ventus urens levavit locustas, quae devoraverunt omnem herbam terrae, et omnia poma arborum, et nihil viride reliquerunt. Per hujusmodi virorem designantur dotes et corporum pulchritudo, quae cito trans eunt : quia forma bonum fragile est, et saepe a locustis superbiae sive luxuriae devorantur. Sed beata Virgo dans gratiam cogitandi, quod fallax gratia et va- na est puchritudo , et quod omnis viror

exterior citius marcescit, et quod fructus bonorum operum a vana gloria facile devorantur, juvat multos ut haec omnia parvipendant. Hae sunt locustae, quae habent super se regem Angelum abyssi .

Item, Filiis Israel recedentibus ab aegypto , et arctatis hinc a mari, hinc a montibus, hinc a Pharaone : ab ante siquidem erat mare, quod non poterat transvadari, a latere montes excelsi, qui non poterant transmeari, a posteriori Pharao armatus cum electis et armatis universis principibus suis, qui non poterant declinari, et perplexis et desperantibus posse evadere, extensa est virga super mare, ad cujus elevationem divisum est illud mare, et per ipsum sicut per aridam statim facta est via.

Moraliter I Mare Rubrum mundus sanguinolentus vitiis et peccatis. Montes difficiles aerumnae et miseriae hujus mundi, quae multos non sinunt poenitentiam aggredi. Pharao princeps et aegyptii, diabolus, potestates aereae, et homines mali. Sed ab omnibus per adjutorium virgae nostrae sperantes in eam facile possumus liberari. Et propter hoc exemplo Moysi in omni necessitate recurrendum est et refugiendum ad eam.

Item, moraliter: Per mare Rubrum designatur vera contritio et amara ex recogitatione praecedentium peccatorum, quae sanguines appellantur, ibi, Libera me de sanguinibus, Deus , etc. Et debet hoc mare dividi ut amaricemur pro commissis et omissis, pro carnalibus et spiritualibus peccatis, pro substantia et circumstantiis peccatorum. Vel, divisio maris est per gratiam virgae nostrae diminutio tentationis, quod fit, quando per adjutorium ipsius interdicitur flam- doemones qui sunt aegyptii, submerganper contritionem, nisi etiam eosdem ad

littus ejeceris per confessionem. Unde ibidem sequitur, quod filii Israel viderunt aegyptios mortuos super littus maris , etc. Isti enim aegyptii prius submersi in amaritudine contritionis, omnino moriuntur ejecti quasi ad littus virtute confessionis.

Haec est virga Moysi qua percussit petram, Exod. XVII, 6, et Numer. XX, 11 : Egressae sunt aquae largissimae, ita ut populus biberet et jumenta. Petra Christus. I ad Corinth. x, 4 : Petra autem erat Christus. Duritia hujus petrae rigor, sive severitas justitiae divinae. Ipse autem numquam ita severus aut durus est erga peccatores, quin effundat aquas gratiarum, vel indulgentiae, si haec virga ipsum tetigerit pia oratione. Propter hoc dicitur, Numer. xx, 11, quod cum elevasset Moyses manum, percutiens virga bis silicem, egressae sunt aquae largissimae, id est, copiosa fluenta misericordiae, ita ut populus biberet, Id est, rationabiles, et jumenta, id est, jumentini et brutales. Sed haec petra, Christus videlicet, ab hac virga quasi bis tangitur, cum primitus puritas virginalis, et secundo dignitas maternalis ipsi in precibus amare reprae-

sentatur. Et propter hoc dicit ei Filius, Cantic. IV, 9 : Vulnerasti cor meum, soror mea, sponsa, vulnerasti cor meum. Et haec duplex vulneratio est istius petrae gemina percussio. Vel, quasi gemina percussio sunt oratio ad Patrem, et ad Filium jussio. Unde dicimus matri : " Ora Patrem, jube natum, "

Et nota, quod Christus bene dicitur silex a silendo. Modo enim silet, licet bene videat mala nostra, sed In aeternum non silebit, sicut dicit Psalmista . Unde dicit, Isa. XVIII, 4 : Quiescam, et considerabo in loco meo, scilicet in mi- sericordia et pace : quia In his factus est locus ejus. Sicut meridiana lux clara est, etc. Eodem, xlii, 14 : Tacui semper, silui, patiens fui : sicut parturiens loquar.

Aliter : Sicut dicit Petrus Manducator, petra ista signat duritiam cordis humani, quod quasi inflexibile est et maxime ad obediendum propter quamdam quasi libertatem ingenitam humano animo, ut praeesse velit, non subesse. Sed hanc duritiam virga ista exemplo suo percussit, cum divinae voluntati tam facile obedivit respondens : Ecce ancilla Domini , etc, cujus proprium est obedire.

Aliter : Tunc humani cordis duritia virga Ista percucitur, cum peccator induratus respectu gratiae misericorditer ab ea tangitur, ut ab ipso fluant rivuli lacrymarum.

Aliter : Per hanc virgam interrupit Dominus petram, id est, humani cordis duritiam, in eremo, id est, in peccatore infructuoso, pleno feris, id est, monstris peccatorum, qua duritia Interrupta adaquat peccatores, id est, reficit aquis lacrymarum, quae provocant aquas gratiarum. Unde dicit poenitens : Potum meum cum fletu miscebam . Velut in abysso multa. Quasi diceret : Multum habent unde fiere debent. Jerem. XVII, 9 : Pravum cor omnium, et inscrutabile: equis cognoscet illud ?

Item, Notandum quod septem speciales utilitates facit virga, et de septeni virgis specialiorem facit Scriptura mentionem.

De prima legitur, Jerem. I, 11, quae dici potest virga Jeremiae.

De secunda, Jonathae, I Regum, XIV, 27 .

De tertia, Moysi, Exod. IV, 2.

De quarta, Assueri, Esther, IV, 11.

De quinta, Aaron. Numer. xvii, 8, ma ignis. Sed non sufficit ut peccata vel

De aliis duabus, Zachar. XI, 7.

In his septeni notantur septem speciales effectus et utiles, qui reperiuntur in Virgine, et possunt hoc modo notari.

Prima dicitur virga vigilans sive vigiliarum secundum duplicem litteram. Virga vigilans, id est, ad vigilias excitans, est beata Virgo. Siquidem cum virga solent excitari clerici somnnolenti ad eundum ad scholas, vel in ipsis scholis dormitantes. Unde, Proverb. xxii, 15 : Stultitia colligata est in corde pueri, id est, in corde puerili, et virga disciplinae fugabit eam. Videns enim Deus infantile esse totum genus humanum, et quod moram faciente sponso, dormitaverunt omnes ei dormierunt : dormitant enim frequenter peccantes et resurgentes, dormiunt peccata continuantes, obdormiunt obstinati et in peccatis morientes. Videns, inquam, hoc Deus misit nobis virgam vigilantem, id est, beatam Virginem, ut precibus suis, meritis, et exemplis excitaret nos a somno peccati, quod saepe fit meditando de ea, ipsam orando, amando, et ei serviendo. Nul-Ius enim per alicujus sancti meritum excitabitur, nisi per eam excitetur. Ipsa enim illis quos diligit, virga est disciplinae, hoc est, evigilationis, procurans nobis quandoque per Filium disciplinam praesentium flagellorum, ne perpetua incurramus. Unde, Sapient. x, 12 : Certamen forte dedit illi ut vinceret, etc. (Quaere causa trigesima sexta.)

Et nota, quod postquam dixit Jeremias vidisse se virgam vigilantem, statim subdit videre se ollam succensam ab Aquilone : quia qui non evigilaverit ad hanc virgam, casurus est in ollam succensam, videlicet in gehennam.

Secunda est virga Jonathae, in cujus summitate gustavit mel, et illuminati sunt oculi ejus . Postquam enim evigilavit quis, necesse est illi oculos aperire, ut lumen recipiat. Jonathas,interpreta- tur donum columbae, quae habet gemitum pro cantu, et est paenitens ex dono. Spiritus sancti pro peccatis ingemiscens. Virga mellea Virgo Maria mellita pietate, charitate, benignitate. Apponas ergo saepius ori tuo virgam istam, ipsam orando, laudando, benedicendo, confitendo, ejus magnalia praedicando, et illud saepissime recitando : " 0 clemens, o pia, o dulcis Virgo Maria: " et sic quandoque sentire poteris melleam ejus dulcedinem, et illuminabuntur oculi tui interiores, id est, intellectus ad cognoscendum, affectus ad diligendum matrem et Filium suum.

Sed nota, quod in summitate virgae gustavit Jonathas illud mel: quia Matutinis et Completorio, quae sunt quasi duo extrema servilia quae impenduntur matri et Filio in die naturali, frequentius quaeri solet et inveniri devotio. Si igitur desideras scientia illustrari ab illuminatione, id est, beata Virgine, prius surgendum est a somno peccati, juxta illud Apostoli, ad Ephes. v, 14 : Surge, qui dormis, id est, evigila, ei exsurge a mortuis, id est, a peccatis, et illuminabit te Christus, precibus matris suae.

Aliter : Favus mellis Christus, in quo cera humanitatis et mel divinitatis : quem si hujus virgae summitas tetigerit, quod fit quando gloriosa Virgo jubet natum et exorat Patrem, quod enim facta est mater Dei summa dignitas, et summitas, inquam, hujus virgae tetigerit, ipsum interpellando pro te, statim a Christo in virgam, et a virga ad te melliflua suavitas distillabit, et illuminabuntur oculi tui, id est, intellectus et affectus, ut ipsam cognoscas et diligas Ideo dicitur, Psal. xxxiii, 9 : Gustate, et videte quoniam suavis est Dominus, id est, Filius, et Domina, id est, mater.

Tertia virga Moysi Per evigilationem et illuminationem necesse est a sordibus emundari, et ad. hoc necessaria est virga

Moysi, quae tangit petram, id est, cordis duritiam, ut fluant lacrymae ad lavandum criminum maculas. (Hoc habuisti paulo supra.)

Quarta est virga aurea Assueri, de qua Esther dicit ipsa. Esther, IV, 11 : Omnes servi regis, et cunctae, quae sub ditione ejus sunt, norunt provinciae, quod sive vir, sive mulier, non vocatus, interius atrium regis intraverit , absque ulla cunctatione statim interficiatur, nisi forte rex auream virgam, ad eum tetenderit pro signo clementiae, atque ita possit vivere. Et haec est responsio Esther ad Mardochaeum : Assuerus significat Christum: quia Assuerus interpretatur beatitudo, et ad. ipsum ingredi et ipsum videre beatitudo est, Virga aurea, in cujus conductu ad Christum ingredimur et mediante qua videtur, Virgo Maria est, quae non dicitur fuisse deaurata quasi per exteriorem apparentiam, sed aurea per veram virtutum existentiam. Est enim qui nequiter humiliat se : sed ipsa fuit humilis intus, et extra. Sic et de aliis virtutibus quae signantur in auro. Et fabricata est haec virga manu coelestis sapientiae quasi de triplici auro.

De auro Ophir, de quo legitur, III Reg. x, 11. De auro Arabiae, de quo in Psalmo lxxi, 15. De auro Hevilath, de quo legitur, Genes. II, 11. Ophir interpretatur infirmitas vel herbosa, et est virginitas virens in carne infirma : quia virginitas dicitur quasi viror genitus. Sed ejus virginitas fuit aurea, id est, solida, sicut aurum, a cujus proposito nulla titubavit promissione angelica, sed constanter respondit: Quoniam virum non cognosco Aurum Arabiae interpretatur humilis, vel occidentalis humilitas, quae maxime nascitur ex consideratione sui occasus. Mariae siquidem et ejus Filio datum est a Magis de auro Arabiae ad litteram : quia omnis humilitas valde placet et Filio et matri. Aurum Hevilath interpretatur parturiens, et designat charitatem, a qua bona cuncta procedunt velut Filii a matre parturiente. Et dicitur aurum terrae Hevilath esse aurum optimum. : quia gloriosa Virgo praecipuam habuit charitatem. Est igitur aurum Ophir bonum, aurum Arabiae melius, sed aurum Hevilath optimum.

Item, Maria virga aurea Angelis et beatis, qui reginam vident in decore suo. Lignea hominibus mundanis, quibus attulit fructum vitae : quia lignorum est ferre fructum. Ferrea malignis hominibus et ipsis daemonibus : quia per eam infringuntur capita iniquorum. Unde dicitur Christo in Psalmo ii, 9 : In virga ferrea tamquam vas figuli confringes eos.

Haec Esther est fidelis anima a mundi adspectibus segregata : quia Esther interpretatur abscondita, quae vult ingredi ad verum . Assuerum exorandum. Sed exemplo illius Esther prius jejunandum est illi a triplici concupiscentia mala quasi tribus diebus, scilicet corde a malis cogitationibus, ore a pravis locutionibus, manu a pravis operibus. Et hoc jejunium dicitur triduanum: quia sic recipit anima illustrationem virtutum. quae dies sunt. Unde ibidem sequitur in textu capituli quinti, v. I , quod die tertio induta est Esther regalibus vestimentis, id est, ornatu virtutum, vel fide, spe, et charitate, quae sunt vestes regia), sicut dicit ibi Glossa, et per hunc modum retractari sententiam impetravit mortis datam contra Judaeos, id est, vere confitentes. Et sic reconciliatus est populus Judaeorum morti destinatus . mediante virga aurea, . et hostis eorum Aman, id est, diabolus, suspensus et interfectus. Quae scilicet reconciliatio designata est per hoc quod ibi legitur, ibi- dem, v. 2, quod cum vidisset Assuerus Esther reginam stantem , placuit oculis ejus, et extendit contra eam virgam auream, quam tenebat manu. Quae accedens, osculata est summitatem virgae ejus. Virga aurea Virgo Maria, Esther fidelis anima, summitas virgae aureae excellentissima dignitas Mariae ex hoc quod facta est mater Dei. Hanc summitatem deosculatur quisquis de tanto privilegio Mariae congratulatur. Et quisquis sibi praecavet ne per ipsum mater misericordiae offendatur. Aut si ipsam forte quoquo modo offenderit, satagit quo modo ei reconcilietur. Osculum enim signum est dilectionis ex qua congratulatio. Signum est etiam reconciliationis et pacis. Hoc igitur exemplo evidenter ostenditur, quod nullus ad illam beatitudinem quae Christus est, praevalet intrare, nisi sit in conductu hujus virgae.

Quinta est virga Aaron, quae ad dirimendam contentionem quam quidam movebant contra Moysen et Aaron, fronduit, floruit, et fructum fecit. Virga Aaron Virgo Maria. Hujus virgae frondes boni mores, flores virtutes, fructus bonae operationes. Siquidem haec virga peperit amygdala, quae sunt cibus infirmantium : quia pietatis opera Christo qui dicit : Infirmata est in paupertate virtus mea , de propria substantia exhibuit, nec cessat umquam membris ejus hujusmodi opera misericorditer exhibere,

Aliter : Virga Aaron beata Virgo, quae instar illius virgae aridae sine humore virilis seminis peperit amygdalum, id est, genuit Christum. Quae scilicet virga floruit consentiendo, fronduit gignendo, fructificavit pariendo. In amygdalo tria: Cortex fragilis et quasi laxualis et deformis, humanitas Christi cui in passione non fuit species neque decor, sed tunc reputatus est ut leprosus . Testa dura, deitatis soliditas. Nucleus dulcis, cibus infirmorum, id est, vere paenitendum dicentium cum Propheta Jeremia, Jerem. XVII, 14 : Sana me, Domine, et sanabor. Sed. plena refectio Angelorum qui fruuntur. Et hic nucleus homines pascit in sacramento altaris.

Aliter: Virga Aaron Virgo Maria, circa quam virgam magna magni notatur figura sacramenti. Fuit enim haec virga Aaron summi sacerdotis, et secundum Isaiam, XI, 1, dicitur virga Jesse, a quo immediate ortum habuit tribus regia : quia Jesse fuit pater David, ad praefigurandum, quod Maria erat illum paritura, qui est rex et sacerdos. Unde cum dixisset Psalmista, Psal. CIX, 2, quasi loquens Christo: Virgam virtutis tuae emittet Dominus ex Sion, paulo post, v. 4, subjunxit : Tu es sacerdos in aeternum, etc. De hac virga dicit Augustinus in quodam sermone de Incarnatione: " Virga haec protulit quod ante non habuit, non radicata plantatione, non defossa sarculo, non animata succo, non fecundata seminario. Et cum illi deessent universa jura naturae, protulit virga, quod nec semine suggeri potuit, nec radice, etc. " Et hoc dicit contra Judaeum quaerentem, quomodo Virgo peperit ?Peperit autem haec virga supra naturam, et contra naturam, id est, contra solitum cursum naturae, et non simpliciter contra naturam : quia sicut dicunt quidam magni Theologi et bene, nihil naturalius est naturae, quam obedire ordinationi creatoris sui. Unde Isidorus in libro XI Etymologiarum, ubi disserit de portentis : " Non sunt contra naturam quae divina voluntate fiunt, cum. voluntas creatoris condita cujusque rei natura sit . " Unde et legitur, Apocal. IV, 11 : Tu creasti omnia, et propter voluntatem tuam erant, et creata sunt. Peperit, inquam, amygdala vel nuces, sicut dicit alia trans-

latio, per quae videlicet amygdala vel nuces signantur multorum justorum millia, quos ad vitae novitatem suo quolidie convertit exemplo. Vel, per nucem aut amygdalum Christus, in cujus persona triplex substantia. Cortex amarus caro quae passa est amaritudines passionis. Nucleus dulcis anima in qua fuit dulcedo fruitionis : nam fuit simul in unum viator et comprehensor. Unde dicit: Providebam Dominum in conspectu meo semper . In testa divinitatis utrique unita, in qua fortitudo insuperabilis, quae abscondita luit in passione . Propter hoc igitur appellat Isaias hanc virginem virgam, ut nos transmittat ad hanc figuram.

Sexta virga et septima habentur, Zachar. XI, 7, ubi ipse dicit: Assumpsi mihi duas virgas: Unam vocavi Decorem, et alteram vocavi Funiculum, et pavi gregem. Et paulo post, v. 10: Et iuli virgam meam quae vocabatur Decus, etc. Ecce quod altera de virgis istis appellabatur et decor et decus. Decor dicitur quasi decus cordis, et signat virtutes internas et interiorem pulchritudinem. Et haec virga disciplina est, scilicet ordinata morum correctio. Sed virga correctionis debet egredi de radice Jesse, quod interpretatur incendium, hoc est, de timore incendii gehennalis et de amore superni incendii quod est charitas : quia propter timorem suppliciorum et desiderium gaudiorum debemus corrigere. Decus dicitur quasi Dei custos : quia qui habet omnia haec supra dicta, non restat nisi ut Deum sibi conservet et se Deo. Et ista virga similiter est disciplina. De primo, Proverb. XXXVII, 18: Qui custos est domini sui glorificabitur. De secundo, Psal. lviii, 10 : Fortitudinem meam ad te custodiam. De utroque Maria loquens de dilecto, Cantic. III, 4 : Tenui eum, nec dimittam.

Septima virga dicitur funiculus quo terra solet mensurari. Unde, Psal. lxxvii, 54 : Divisit eis terram in funiculo distributionis. Est autem terra quadruplex, quam debemus juste mensurare. Terra quam cernimus, scilicet terra materialis. Terra quam gerimus, nostrum corpus. Terra quam quaerimus, paradisus. Terra quam fugimus, infernus. In terra enim quam geris, quantum tibi mensuras de voluptate carnali, tantum tibi mensuras de terra miseriae vel inferni. Apocal. xviii, 7 : Quantum glorificavit se et in deliciis fuit, tantum date illi tormentum et luctum, dicitur de anima reproba. Quantum etiam tibi mensuras de paenitentia in terra quam teris, id est, quamdiu vivis in mundo, tantum tibi mensuras de gloria et beatitudine in terra quam quaeris, id est, paradiso. Unde dicit Psalmista de Christo, Psal. XCIII, 19: Secundum multitudinem dolorum meorum in corde et corpore meo, consolationes tuae laetificaverunt animam meam. Beata autem Virgo quia fere nihil sibi mensuravit de corporalibus vel de terrenis, sed multum de paupertate, multum de afflictione et poenitentia, ideo totum sibi mensuravit quod bonum est et jucundum.

Est igitur prima virga evigilationis. Secunda, illuminationis. Tertia, purificationis. Quarta, reconciliationis. Quinta, gubernationis. Sexta, correctionis. Septima, commensurationis. Has autem virgas posuit Jacob, id. est, Deus Pater in canalibus, id est, in speculis Scripturarum, ut ad adspectum earum concipiamus varios foetus , id est, varios affectus virtutum.

Haec est virga divinae virtutis de qua propheta dicit Filio Dei, Psal. CIX, 2 : Virgam virtutis tuae emittet Dominus, ex Sion: dominare in medio inimicorum tuorum. Quod, sic exponitur : 0 Christe, Dominus, id, est, Pater, emittet, id est, extra mittet, hoc est, nasci faciet, ex Sion, hoc est, ex gente Judaeorum, virgam virtutis tuae, id est, Mariam, in qua et per quam multis modis manifestabitur virtus tua. Per eam enim notam fecit Dominus in populis virtutem suam, et redemit in brachio suo populum suum. Et nota, quod virtus Dei dicitur triplex. Potentia Dei, misericordia Dei, virtus a Deo infusa. De prima dicitur: Exaltare, Domine, in virtute tua . Secundum hoc Maria dicitur virga virtutis: quia in ipsa virtus et potentia Dei mirabilia operatae sunt, scilicet quod Deus homo, Verbum caro, mater virgo, et hujusmodi. Propter hoc praedictum fuit ei, Duc. I, 25 : Virtus Altissimi obumbrabit tibi. Secundum hoc significata est per virgam Aaron, in qua Deus fecit mirabilia in terra aegypti et in deserto prout assignatum est supra. De secunda, id est, de misericordia dicit Psalmista, Psal. LIII, 3 : In virtute tua, id est, in misericordia quae maxime est virtus tua. Unde in Collecta: " Deus qui omnipotentiam parcendo maxime et miserando manifestas. " Judica me. Secundum hoc Maria virga virtutis : quia in ipsa fecit nobis misericordiam sumendo carnem ex ea, in qua pro nobis mortuus est. Unde, Luc, I, 18: Per viscera misericordiae Dei nostri, in .quibus visitavit nos oriens ex alto, etc. Dando etiam Mariam nobis in advocatam et matrem misericordiae ad impetrandam nobis misericordiam (Quaere de advocatis, causa decima septima.) Secundum hoc significata est per virgam auream Assueri, quam extendit ad Esther in signum clementiae, dans ei fiduciam impetrandi. Sic et Deus nobis donavit Mariam, ut ipsa mediante veniam, gratiam et gloriam a Domino impetremus. De tertia, hoc est, de virtute infusa dicitur in Psalmo lxvii, 36: Ipse dabit virtutem ei for-

titudinem plebi suae. Sic optime fuit ipsa virga virtutis : quia plena omni gratia et virtute. Unde dicta gratia plena . Et se cundum hoc signata est per virgam Aaron, quae germinavit, floruit, fronduit, et amygdala peperit. Sequitur : Dominare, id est, dominaberis, in medio inimicorum tuorum. Aut eos per Mariam convertendo ad justitiam, ut patet in Theophilo. Aut puniendo ad vindictam, sicut videre est in apostata Juliano. Ratione conversionis peccatorum dicitur Maria in Psalmo xliv, 7, virga directionis, et virga regni Domini : quia in regnum saeculorum dirigit poenitentes. Ratione vero punitionis dicit Christus de ea, Isa. x, 5 : Virga furoris mei, etc. Simile habetur, Numer. XXIV, 17, in prophetia Balaam : Consurget virga de Israel, et percutiet duces Moab, etc.

Item, Isa. XI, 4 : Percutiet terram virga oris sui, id est, terrenos per Mariani quam ipse creavit, quae dicit: Ego ex oreAltissimi prodivi , etc.

Haec est virga consumptionis, cujus summitate tetigit Angelus panes et carnes Gedeonis, et ascendit ignis de petra, totum consumens holocaustum, sicut legitur, Judicum, VI, 21. Et tu si hanc virgam manu tenueris per similitudinem operum, et per disciplinam quae virga est, tetigerit carnes tuas, id est, te carnalem, exibit ignis charitatis de petra, quae Christus est, et consumet in te quidquid invenerit consumendum per adjutorium hujus virgae.

Haec est virga sustentationis, sicut dicit Petrus Manducator, quam series deferunt ad se sustentandos, ut quod non possunt propria virtute, faciant adminiculo virgae. Sic antiquus dierum cujus egressus ab initio a diebus aeterni-

latis , non poterat per se stare, ambulare, discurrere, esurire, sitire, aut hujusmodi, quae non competunt deitati: et ideo innixus est huic virgae, et in ea incarnatus, et ab ipsa portatus, ut in carne quam de ipsa acceperat, crucifigi posset et mori, et sic redimere mundum.

Haec est virga defensionis qua se debent fideles defendere a canibus, hoc est, a morsibus tentationum, scilicet invocando nomen ejus : quia ipsa est virga virtutis. Sed si tantummodo habeatur in ore, sicut illi habent qui eam tantummodo laudant vel salutant, nihil operantes ad honorem ejus, non bene defendunt se per eam. Accipiatur ergo tripliciter, in corde per meditationem et amorem, in ore per laudem et salutionem, in manu per operationem et operum conformitatem : et ita erit utilissima ad omnimodam defensionem. Propter hoc dicitur, Marc. VI, 8 : Et praecepit eis (Jesus) ne quid tollerent in via, nisi virgam tantum, id est, Mariani per jugem meditationem ad defensionem vestram.

Haec est virga piscationis, qua scilicet mediante extrahuntur pisces, id est, homines de luto aquarum multarum, id est, mundanarum et carnalium voluptatum quae multae sunt, et quicumque peccatores de profundo peccatorum, et de mari, id est, de amara dulcedine mundi, quando scilicet exemplo Mariae contemnentes divitias, paupertatem amplexantur. Linea qua ferrum virgae adhaeret, totus processus vitae ejus. Hamus aduncus oratio ejus : laache Gallice, id est, inescatio universa bona quae nobis per ejus misericordiam ministrantur.

Haec est virga impugnationis, qua scilicet mediante projiciuntur, id est, auctoritates Scripturae sacrae sumptae de torrentibus Scripturarum, id est, de duobus

Testamentis. Unde, Psal. CIII, 12 : De medio petrarum, id est, duorum testamentorum, dabunt voces, disputationem sive praedicationem. Projiciuntur, inquam, ad castella, id est, contra haereticos, qui adversus Dei scientiam se extollunt.

Vel aliter: Hac virga mediatrice projicit Dominus beneficia sua ad nos tamquam lapides vivos, ut sibi capiat et vindicet humani cordis arcem et animae nostrae civitatem.

Haec est virga mensurationis, quae data est Joanni. Unde dicit, Apocal. XI, 1 : Datus est mihi calamus similis virgae, et dictum est mihi: Surge, et metire templum Dei, et altare, et adorantes in eo, etc. Et tu si vis pertinere ad templum Dei et altare Dominicum, necesse est tibi hac virga per imitationem mensurari. De mensurationibus quaere, Ezechiel. xl, 3 et seq.

Haec est virga directionis et virga regni Domini, quae dirigit ineritis, orationibus, et exemplis quotquot ingrediuntur in regnum Filii sui, et ab ipsa quaerenda est per orationem directio et conductus, ut ei dicatur sicut dicitur Filio : Dirige me, o Domina, in veritate tua, et doce me , quoniam tu es salus et salvatrix mea.

Haec est virga consolationis, de qua, in Psalmo XXII, 4 : Virga tua et baculus tuus, ipsa me consolata sunt. Virga Maria, baculus lignum crucis, in quibus duobus pastor reduxit ovem perditam et baculavit diabolum. (Quaere titulo de cruce.) Sicut enim Deus et Pater Domini nostri Jesus Christi, Pater est misericordiarum, et Deus totius consolationis, qui consolatur nos in omni tribulatione nostra : sic et Maria mater est misericordiae, et consolatur nos in tribulationibus nostris, nisi peccata nostra prohibeant bonum istud a nobis ,

Haec est virga odorationis, Id est, virga odorifera, quae quoscumque per gratiam tangit, odoriferas reddit. De qua dicitur, Cantic. III, 6 : Quae est ista quae ascendit per desertum sicut virgula fumi ex aromatibus, etc? (Quaere titulo de aromatibus horti conclusi) Ideo dicit, Eccli. XXIV, 21 : Quasi Libanus non incisus, quod est thus integrum, vaporavi habitationem meam, id est, illos quos inhabito per gratiam.

Haec est virga praedicationis, videlicet quae sola valet praedicatoribus ad portandum in via. Unde, Marc. VI, 8, Dominus duodecim Apostolis praecepit, ne quid tollerent in via, nisi virgam tantum. Qui enim habere posset hanc virgam comitem in via vitae praesentis, non deesset ei gratia, non doctrina, vel aliquid necessarium .

Haec est virga regiminis vel confractionis, de qua Pater Filio, Psal. II, 9: Reges eos, id est, bonos, in virga ferrea, id est, inflexibili justitia, quae manifeste reperitur in exemplis Mariae, et tamquam vas figuli confringes eos, id est, quidquid in eis luteum et testeum est, purgabis. Aliter de bonis interpretatur illud : Reges eos in virga ferrea, sicut expositum est. De malis in quod sequitur : Ei tamquam vas figuli confringes eos, id est, malos, sicut in Juliano apostata. Et in hoc notatur facilitas ex parte confringentis, et irrecuperabilitas ex parte confractorum. Isa. xxx, 13: Subito dum non speratur, etc. Et hoc quod dicitur, Numer. XXIV, 17 : Consurget virga de Israel, et percutiet duces Moab, id est, daemones et malos homines. Item in hoc notatur, quod illi qui nolunt regi nunc per exempla et verba Mariae, in futuro per Filii potentiam confringentur.

Aliter: Moab interpretatur ex patre, et signat diabolum, de quo dicit, Joan. VIII, 44, ipsis Judaeis: Vos ex patre diaboloestis, etc. Hic est rex super omnes filios superbiae . Ipse est etiam princeps mundi , et habet sub se duces tres, scilicet concupiscentiam carnis, concupiscentiam oculorum, et superbiam vitae . Primum ducem confregit beata Virgo virginitate, secundum voluntaria paupertate, tertium humilitate.

Moraliter: in virga signatur correptio, in ferro sustentatio : quia quos corrigit justitia Filii, sustentat ne deficiant misericordia matris, non semper, sed saepe.

Item, Haec est virga percussionis, de qua dicitur, Isa. XI, 4 : Percutiet terram, id est, illos qui nimio affectu uniti sunt terrae, et quasi terra effecti, virga oris sui, id est, sententia judicii quam ipsemet proferet. Unde dicitur, Eccli. xliii, 18 : Vox tonitrui ejus verberavit terram. Vel, virga oris ejus potest dici Maria, quae dicit, Eccli. XXIV, 5 : Ego ex ore Altissimi prodiui, qua scilicet mediante percussit Julianum apostatam, qui fidem Catholicam reliquerat pro acquirendo principatu Romano.

Haec est virga irritationis. Cum virga enim solent irritari canes et provocari ad rictum et latratum. Illi enim qui devote beatae Virgini serviunt, diabolum ad iram provocant et incitant ad tentandum, de cujusmodi dicitur, Job, III, 8: Qui parati sunt suscitare Leviathan. Sed ipse contemptu surgit in scandala. Unde et per Holofernem signatur, qui praecepit incidi. aquaeductum, quo fons influebat civitatem Bethuliae . (Quaere expositionem titulo de receptaculis aquarum, ubi M.aria dicitur aquaeductus.)

Item, Virga tria portat, scilicet stimulum, hamum, et viscum, quibus tria animalia, scilicet bos, piscis, et avis captivatur, quibus tribus Behemoth, id est, diabolus figuratur. Stimulus enim bovem cogit agriculturae, servire. Hamus piscem extrahit de aqua vel fluvio. Viscus volucrem in aere captivat. Et his tribus figuratur Christus, quem Virgo Maria portavit. De bove, Job, xl, 10, dicitur ipsi Job : Behemoth quem feci tecum, faenum quasi bos comedet, Ibidem, v. 20 : An extrahere poteris Leviathan hamo? scilicet aquis generis humani. Ibidem, i. 24: Numquid illudes ei quasi avi ?

Christus stimulus. Unde dixit Saulo, Act. IX, 5 : Durum est tibi contra stimulum calcitrare. Servit ergos bos, id est, diabolus agriculturae Dei, id est, fidelibus Ecclesiae, quibus dicitur, 1 ad Corinth. ut, 9 : Dei agricultura estis, dum eos vexat tentationibus, et quasi calcat ad probationem, non ad subversionem, et sic calcando facit ipsos quasi terram fructiferam et uberiorem.

Christus hamus de quo, Job, xl, 19 : In oculis ejus quasi hamo capiet eum. Hujus hami ferrum virtus divinitatis, vermis fragilitas carnis, ferrarii latens in verme, divinitas latens in humanitate. Hamus in mare projectus, Christus in mundum missus. Satanas qui in mari mundi per idololatriam dominabatur, qui supra appellatus est Leviathan, hunc vermem morte appetiit: sed virtus divinitatis eum aduncavit. Unde quidam:

Piscator Pater est,mare mundus,Filius hamos, Esca caro, deitas linea, piscis homo.

Christus viscus, cujus mollities humanitas viscosa, tenacitas deitas. Avis insidens virgae viscatae primo premit pedibus mollem viscum, quibus adhaerentibus visco tenaci percutit alis viscum quousque visco adhaereant. Alae diaboli principes Romani, qui ipsum diabolum in altam levabant, et per mundum coli faciebant. Pedes populi inferiores. Primo enim diabolus Christi humanitatem morte pressit

per populos minores clamantes coram Pilato : Tolle hunc, et dimitte nobis Barabbam .Sed, istis minoribus ad. praedicationem Apostolorum virtute divinitatis Christo fide adhaerentibus, diabolus commovit Romanos principes quasi alas suas ad persequendum Christum in membris suis, donec et ipsi Christo quasi visco fide adhaeserunt, et sic illusum est diabolo quasi avi. Ideo dicit Dominus Jerem.XIII,11 : Aggtuiinavimihiomnem domum Israel'': id est, populum credentium. Sed cum adhuc diabolus nos vexet in terra in quantum ipse est bos per amorem terrenorum, et in aquis in quantum piscis per fluxa carnalium voluptatum, et in aere in quantum avis per elationem mentis, semper necesse est per orationem ad. hanc virgam refugere, et ad eum quem virga portavit, quae merito paupertatis et humilitatis ipsum diabolum semper praevalet captivare.

Item, De virgulis fiunt quaedam vasa quae dicuntur cophini vel calathi, quibus panis et fractus apportantur ad mensam. Sic et beata Virgo est illud vas admirabile, opus Excelsi : per quod habemus Christum qui. est panis vivus, qui de caelo descendit, et qui est fructus fructuum in mensa altaris, et habituri sumus in mensa coelesti. In hoc etiam vase suscipimus jugiter data optima, quae descendunt a Patre luminum .

Item, Mediante virga vel adjutorio virgae conservat pastor, regit, et dirigit gregem suum : et Christus mediante Maria populum Christianum. Ideo orabat Michaeas, Mich. vii, 14 : Domine Deus noster, pasce populum tuum in virga tua, gregem haereditatis tuae.

Haec est virga percussionis. Isa. xxx, 31 : Pavebit Assur virga percussus. Quia diabolus pavet nomen et imitationem

Virginis, quibus percutitur et vincitur, sicut canis baculo laesus, cum videt baculum levari, fugit.

Egredietur virga de radice Jesse . In verbis istis duplex Christi nativitas, et duplex Mariae figuratur nativitas. Quarum quaelibet mirabilis, venerabilis, et inenarrabilis. Unde, Isa. liii, 8 : Generationem ejus quis enarrabit ? Est autem utraque duplex. Et licet nativitas matris tempore praecedat nativitatem Filii, tamen quidquid habet mater, habet a Filio. De duplici Filii nativitate primitus assignabimus. Cum ergo dicit: Egredietur virga de radice Jesse, notatur nativitas Virginis. Cum subdit : Et flos de radice ejus ascendet, ''notatur nativitas Filii. Sed cum virga habeat egredi de ramo, non de stipite, et flos similiter de ramo, non de radice, quare Propheta posuit hujuscemodi verba ?

Igitur de illa Christi nativitate qua de Patre nascitur aeternaliter, dicitur, Mich. v, 2 : Egressus ejus ab initio, id est, a Patre, a diebus aeternitatis, Item, in Psalmo II, 7 : Dominus dixit ad me : Filius meus es tu, ego hodie genui te. Hoc adverbium, hodie, quod est praesentis temporis, removet finem illius generationis. Genui quod est praeteriti, removet praeteritum. Est ergo sensus : Ego hodie, hoc est, ab aeterno. Vel, hodie, hoc est, sine fine, et sine principio genui te. Item, Psal. CIX, 1 : Dixit Dominus Domino meo : Sede a dextris meis, hoc est, Patrem generare Filium aequalem sibi. Et nola, quod sedere pontificum, judicum, et magistrorum est. Christus autem pontifex et judex et magister est.

Praeter illam igitur nativitatem a Patre est duplex alia Christi nativitas, scilicet in matre, et a matre. De nativitate Christi in matre dixit Angelus ad Joseph, Matth. I, 20 : Quod in ea na-tum est, de Spiritus sancto est. In quo innuitur, quod ea nativitate quae est in utero, natus est mundus a peccato. Et propter hoc dicitur, Luc. XIV, 16: Homo quidam, id est, singularis. Item, de hoc dicitur, Jerem, xxiii, 5, et sunt verba Dei Patris : Suscitabo David germen justum, id est, de germine mundo, non polluto, nec subdito alicui peccato. Et ideo solius Christi nativitas in utero celebratur. Item, de nativitate Christi ex utero dictum est Mariae, Luc. I, 35 : Quod nascetur ex te sanctum, vocabitur Filius Dei. Filius enim incarnatus antonomastice dicitur sanctus et sanctus sanctorum . I n hoc verbo notatur dignitas partus virginalis, et tria tanguntur. Primo, veritas humanae natiuae per hoc quod dicit : Quod nascetur ex te. Secundo, plenitudo gratiae per hoc quod dicitur: Sanctum. Tertio, unitas personae divinae per hoc quod dicitur : Vocabitur Filius Dei,

Dicit ergo : Quod nascetur ex te, id est, de veritate tuae naturae Spiritus sancti operatione et Filii obumbratione, Sanctum. Daniel.IX, 24 : Sanctus sanctor um. Sanctum, AdminBookmark sine terra, mundum, firmum, consecratum, et unctum. Unde dicitur Christus, id est, unctus. Vocabitur Filius Dei, Ipse homo qui nascetur : quia idem est natus temporaliter de Virgine, et ab aeterno de Patre.

Est igitur utraque haec nativitas mirabilis : quia mater peperit sine dolore quem conceperat salvo flore. Est venerabilis. Unde Angelus ad pastores, Luc. II, 10 et 11 : Evangelizo vobis gaudium magnum : ... quia natus est vobis hodie Salvator, etc. Propter hanc triplicem Christi nativitatem celebrantur tres Missae in Natali. In prima quae est de nativitate Christi ex Patre, dicitur : Dominus dixit ad me : Filius meus es tu, ego hodie genui te ut supra expositum est.

In secunda quae est de nativitate Christi. in matre, dicitur : Lux hodie, et ponitur futurum, scilicet fulgebit, quia nativitatem in utero secutura erat nativitas ex, utero, In tertia quae est de nativitate Christi ex matre, dicitur : Puer natus est nobis .

Item, De hac triplici nativitate dicitur, Genes, I, 3 : Dixit Deus, id est, Pater genuit Filium : Patris enim dicere est Verbum generare: quia verbum cum dicitur, generatur, Fiat lux, id est, nascatur Filius in utero Virginis. Ei facta est lux, id est, natus est Filius ex utero matris. Et bene dicitur : Fiat lux, et facta est lux : quia omnes alii a Christo, nativitate in utero nascuntur filii tenebrarum et irae, et etiam nativitate ex utero, exceptis illis tribus qui fuerunt in utero sanctificati. Quia, sicut dicit Apostolus, ad Ephes. ii, 3 : Eramus natura filii irae.

Item, De utraque hac Christi nativitate, scilicet in utero, et ex utero dicitur, Isa. lxii, 1 : Propter Sion non tacebo, et propter Jerusalem non quiescam, id est, propter honorem militantis et triumphantis Ecclesiae, donec egrediatur, id est, palam fiat per carnalem nativitatem, ut splendor justus ejus, id est, Christus qui antonomastice dicitur justus, et qui justificat militantes, et prius justificavit triumphantes. Et dicitur Christus splendor : quia sicut splendor a toto sole egreditur, et est ei coaevus et consubstantialis : sic et Filius a Patre, et Patri est consubstantantialis. Et salvator ejus, scilicet utriusque Ecclesiae, ut lampas accendatur. Nota, quod ad habendum vel faciendum splendorem, ponitur oleum in lampade, sicut factum est quando divinitas posita est in vitro nostrae fragilitatis mediante oleo charitatis. Tunc enim mulier, id est, sapientia Dei, accendit lucernam ut quaereret drachmam perditam : et sic habitus est splendor sempi- ternus, quo illuminatus est mundus. Et haec omnia quae dicta sunt de duplici Christi nativitate, pertinent ad ascensum floris de radice Jesse, Unde sequitur : Ei flos de radice ejus ascendet . In his autem verbis eliditur illorum haeresis, qui dixerunt Christum non habuisse verum corpus, sed phantasticum : et etiam haeresis Illorum, qui dixerunt Christum assumpsisse corpus sibi de caelesti aere, et non. de Virginis substantia, et sic transtulisse se In uterum virginalem, et de ea natum fuisse : quos manifeste convincit Isaias dicens : Ei flos de radice ejus ascendet. Similiter et Apostolus, ad Galat.IV, 4 : Misit Deus Filium suum factum ex muliere, etc. Et hoc est quod dicit beatus Bernardus , exponens illud verbum : Egredietur virga de radice Jesse, et flos de radice ejus ascendet. Dicit ergo : " In hac prophetia occurrit Spiritus saucius quorumdam blasphemiae, qui Christi carnem a nobis alienare conantes, asserebant novam carnem creatam in Virgine, quam Christus assumpsit, et non sumptam de Virgine. Ideo dixit Propheta : Egredietur virga de radice Jesse, etc. Poterat enim vere dixisse, et flos de virga ascendet, sed maluit dicere de radice, ut unde virgam, id est, Mariam, inde florem, id est, Christum duxisse originem demonstraret. " Unde Apostolus, ad Roman. IX, 5 : Quorum patres, ei ex quibus est Christus secundum carnem, qui est super omnia Deus benedictus in saecula, amen. Propter hoc etiam dicit Augustinus, quasi loquens ad Mariam : " Filius Dei verberatus flagris, felle potatus, et affixus patibulo, ut te veram matrem ostenderet, verum se hominem patiendo monstravit. "

Egredietur virga de radice Jesse . Viso de triplici nativitate Christi, restat videre de duplici nativitate Virginis, scilicet in utero, et ex utero. In utero concepta est in originali, sicut et caeteri omnes. Unde, Psal. l, 7 : In iniquitatibus conceptus sum, etc. Sed cito post, ut creditur, fluminis impetus, id est, abundantia Spiritus sancti, laetificavit civitatem Dei , idest, beatam Virginem, quando tabernaculum suum sanctificavit Altissimus , id est, ipsam Virginem, in qua novem mensibus corporaliter habitavit, inundavit ab originali clausam adhuc in utero matris. Et nota, quod sicut generatur quis primocarnaliter, et postea spiritualiter regeneratur in baptismo, qui dicitur lavacrum regenerationis et renovationis : sic beata Virgo potest dici concepta in sanctificatione. Et sub hoc respectu potest celebrari conceptio ejus, aliter non. (Quaere titulo de sanctificatione ejus.) Et ideo nativitate ex utero nata est tota pura. Unde et ortus ejus ortui sideris comparatur, Numer. XXIV, 17 : Orietur stella ex Jacob, ''etc.

Egredietur virga, de radice Jesse . Cum aliae virgae soleant egredi de stipite vel de ramis, quare haec dicatur egredi de radice, duplex ratio. Prima ad haeresis exclusionem. Secunda pertinet ad Virginis commendationem. Triplex enim fuit error circa Virginis nativitatem. Eam quidam dixerunt, quod ipsa fuit Angelus incarnatus. Sed hic error eliditur per hoc quod dicitur de radice Jesse. Cujus radix fuerunt patres antiqui, de quibus Angelus non est. Et, ad Hebr. II, 16, dicitur, quod Christus nusquam Angelos apprehendit, id est, naturam angelicam, sed semen Abrahae apprehendit, id est, naturam humanam de semine Abrahae in Maria.

Alia haeresis dixit, quod nova natura creata est in aliquo partu, et non fuit Virgo nata de primo semine corrupto Adam. Sed haec eliditur per hoc quod

dicit, de radice, id. est, quasi de primo principio. Angustinus : " Nihil populo Israel defuit in vestimento vel calceamento quamdiu fuerunt in deserto, sicut dicitur, Nehemiae, seu II Esdrae, IX, 21. In quo Deus non novam creaturam condidit, sed ad se conditam conservavit. " Quod est dicere : Naturam humanam Deus conservavit, non novam creavit.

Tertia haeresis dicit, quod tota natura Adam non fuit corrupta, sed aliqua vena remansit immunis et incorrupta, quae per successionem translata est de uno in alterum totaliter usque in Virginem, et de illa formata est caro Christi. Sed manifeste mentiuntur : quia sic non ascendisset flos de radice Jesse, sed de virga tantum. Confunduntur etiam isti per hoc quod dicitur de radice Jesse, quod interpretatur incendium, hoc est, de flamma concupiscentiae radicata in omni genere humano.

Secunda ratio spectat ad Virginis commendationem, et commendatur a tribus. Primo, per hoc quod dicitur : Egredietur virga, id est, extra exibit, de radice Jesse, quod interpretatur incendium, et significat concupiscentiam originalem, notatur eradicatio originalis.

Secundo, per hoc quod dicitur : De radice Jesse, quod sonat incendium sub alio sensu, quia ignis radix est incendii, commendatur Virgo ex hoc quod incendio ferventissimae charitatis quam Pater habuit ad genus humanum, data est nobis Virginis nativitas in salvationem et exemplum. Unde, Apostolus, II ad Corinth. IX, 15 : Gratias Deo super inenarrabili dono ejus. Siquidem immensa Dei charitas fuit causa originalis tanti beneficii. Nam cum Pater propter nimiam charitatem suam qua dilexit nos, sicut dicitur, ad Ephes. ii, 4, dederit nobis suum Unigenitum., liquet quod ex eadem charitate dederit nobis matrem, sine qua impossibile erat habere Filium incarnatum : quia huic soli Virgini tale privilegium debebatur. Unde dicit Pater, Isa. xlii, 8 : Gloriam meam, id. est, Filium meum, quia gloria patris filius sapiens , secundum aliam litteram, alteri non dabo, quam Mariae, Haec est enim optima pars data Mariae, quae non auferetur ab ea ut alii detur, Ideo in verbis istis docet nos Propheta, quod sola Patris dilectio qua sic dilexit mundum ut Filium suum, unigenitum, daret , scilicet incarnatum de Virgine, non aliquod humanum meritum hujus beneficii causa fuit originalis.

Tertio commendatur per hoc quod virga de radice egrediens, altior est, rectior est, subtilior est, humidior est, flexibilior est, viridior est, pulchrior et planior est, quam egrediens de stipite vel de ramo. Sic beata Virgo altior est vitae sanctitate, rectior charitate, subtilior humilitate, humidior pietate, flexibilior obedientia vel compassione, viridior fidelitate, pulchrior castitate, planior simplicitate, omnibus aliis sanctis. Et ideo dicit, Eccli, XXIV, 8 : Gyrum caeli circuivi. Animae enim aliorum sanctorum vadunt quaelibet in suam mansionem, sed ipsa per totum caelum. Unde dicit, Cantic.I, 3 : Introduxit me rex in cellaria sua, etc. Non enim dedit ei Deus scyphum vel sextarium gratiae, sed totum ei publicavit, sicut dicitur Gallice elle fut mise ameesine. Ideo etiam dicit, Cantic. vii, 13: Omnia poma nova et vetera, etc. (Quaere octavo privilegio ejus.) Nam omnia dona sive charismata quae alii sancti habuerunt in parte, habuit ipsa in toto.

ltem, Egredietur virga de radice Jesse , Egredietur, ''id est, nascetur. Nota, quod sicut dicunt magni sapientes,

proprium est fontis vel fluvii egredi de terra vel monte. Genes. ii, 10: Fluviusegrediebatur, etc. Et ipsa ad hoc nata est ut velut fluvius fluentis gratiarum benedictionis irrigaret totum mundum. Unde ipsa dicit, Eccli.XXIV, 41 : Ego quasi fluvii dioryx, etc. Et, Cantic.IV, 15 : Fons hortorum, scilicet irrigativus. (Quaere titulis suis.)

De radice, id est, de stirpe, Jesse, patris David. Et nota, quod non dicitur de radice David, licet veram dixisset, sed maluit dicere de radice Jesse, ne vel divites honorare, vel pauperes contemnere videretur: quia Jesse fuit quasi pauper homo respectu filii, David autem rex potens et dives. Sed, quia Deus potentes non abjicit, cum et ipse sit potens, sicut dicitur, Job, xxxvi, 5, Christus in Evangelio David, filius nominatur.

Item, In hoc quod dicitur : Egredietur virga de radice Jesse, quatuor specialiter insinuantur de Virgine. Primum, humanitatis ejus veritas. Secundum, ejus generositas. Tertium, immensa Dei charitas. Quartum, excellentissima ipsius humilitas. In hoc ergo quod dicitur: Egredietur virga de radice Jesse, confunduntur illi haeretici, qui dixerunt ipsam non habuisse patrem vel matrem, sed carnem angelicam, ut paulo supra tetigimus. Et hoc forte sumpserunt ex eo quod non texitur genealogia ejus, sed solius Joseph : cum non sit consuetudo sacrae Scripturae texere genealogias mulierum, sed supplet hoc Joannes Damascenus, qui dicit Mariam descendisse de David per Mathan. Dicit enim Mathan genuisse Panthera, Panthera genuisse Perpanthera, et hunc genuisse Joachim patrem Mariae. Nullo enim modo dixisset Angelus Mariae, Luc. I, 36 : Ei ecce Elisabeth cognata tua, etc, nisi cognata ejus fuisset vel ex parte patris, vel ex parte matris. Vel forte ideo non nominatur in Evangelio pater Mariae : quia oblita fuerat domum patris sui, juxta doctrinam Spiritus sancti, qui. ei praeceperat oblivisci populum suum et domum patris sui , etc.

Item, In hoc quod dicitur: Egredietur virga de radice Jesse, notatur Mariae generositas : quia de Jesse immediate ortum habuit tribus regia. Unde, Ruth, IV, 22, et Matth. I, 5, dicitur: Jesse autem genuit David regem. Aliter etiam per hoc quod dicitur de radice Jesse, notatur hic generositas : quia Judas patriarcha fuit principale principium illius tribus, de qua fuit Jesse, non Adam, non Abraham, non Isaac, non Jacob, sed Judas : quia quilibet duodecim patriarcharum fuit principium tribus suae. Et est idem dicere de radice Jesse, quod de tribu Juda, quae fuit dignior tribus universis. Unde, Apostolus, ad Hebr. VII, 14 : Manifestum est, quod ex tribu Juda ortus sit Dominus, etc. Item, Judas, qui erat fortissimus inter fratres suos, de stirpe ejus principes germinati sunt ,

Item, Per hoc quod dicitur de radice Jesse, nec ponit Propheta nomen radicis Jesse, id est, Obed, qui genuit Jesse, ostenditur Christus non solum ex Judaeis, sed et ex Gentibus nasciturus per Rahab Jerichontinain, et Ruth Moabitidem, quae assumptae sunt in gentem Judaeorum ex paupertate et humili genere. Et hoc ne desperent gentiles humiles, ne glorientur in vanum Judaei superbi, quod tantum ex eorum gente fuerit Dominus incarnatus. Matth. I , 5 : Salmon autem genuit Booz de Rahab, Booz autem genuit Obed ex Ruth, Obed autem genuit Jesse, Et isti quatuor maxime fuerunt radix carnalis ipsius Jesse.

Item, Per hoc quod dicitur: Egredietur virga de radice Jesse, notatur immensa Dei charitas, sicut assignatum est supra. Notatur etiam Mariae humilitas, quod est certum per hoc quod non dicitur egredi de stipite, sed de radice, quae latet in imo : quia humilitas dicitur quasi humi latens. Nam sicut de radice totum quod arbor habet, sic tota Mariae virtus et excellentia ex humilitate quam Deus respexit, quodammodo processit. Unde et dicit: Respexit humilitatem ancillae suae, quasi radicem : ''ecce ex hoc beatam me dicent omnes generationes .

Item, Quod dicitur : Egredietur virga, hoc est quod dicitur, Numer.XXIV, 17 : Orietur stella ex Jacob, et consurget virga de Israel, etc. Nam sicut nullo corpore caelesti figurari melius potuit virgo quam stella, sic nullo corpore terrestri melius quam virga, sicut multipliciter ostensum est supra. Et in hoc apparet immensa Dei sapientia. Virga etiam dicitur Maria propter coaptationem rei ad figuram : quia multipliciter praefigurata fuit per virgam. Multiplex etiam est similitudo virgae florem producentis, et virginis Christum parientis.

Sequitur : Et flos de radice ejus ascendet. Hoc habuisti supra expositum. Nota, quod Judaeus de suo Messia hoc exponens, pro eodem accipit virgam et florem. Sic etiam quaedam Glossae Christum virgam et florem accipiunt. In virga regnantis potentia, in flore virtutum fragrantia. Ipse enim fuit virga tumidis, quia contumaces et rebelles compescuit, flos mansuetis, quos odore gratiae modo reficit, et quibus fructum gloriae in futuro promittit.

Christus virga, Quia flexibilis per humilem obedientiam. Ad Philip. ii, 8: Humiliavit semetipsum factus obediens usque ad mortem. Luc. ii, 51 : Erat subditus illis.

Gracilis .per paupertatem. Ideo mater pannis eum involvit, non serico, aut purpura, vel griseis pellibus ,

Tremula timore sensualitatis vel natu- rali timoris, quo Christus timuit mori propassione, sed non passione. Ideo dicitur, Marc.XIX, 33, quod caepit pavere et taedere, hoc quantum ad propassionem :

et ideo dicitur caepit.

Quanto plus crescit et ascendit, tanto in summitate humilior. Sic Christus duodecim annorum legitur humiliasse se matri et Joseph : triginta annorum Joanni ad baptismum . Sed in fine vitae humiliavit se usque ad mortem crucis .

Sequitur: Et requiescet super eum spiritus Domini , id est, super hunc florem. Spiritus Domini transitive, vel intransitive, id est, spiritus qui est Dominus. Joan. IV, 24: Spiritus est Deus, etc. Vel, spiritus Domini in quo est libertas, ut dicit Apostolus : qui in solo Christo plenissime requievit: quia mansit et numquam recessit. Joan. I, 33 : Super quem videris Spiritum descendentem, et manentem, etc.

Item, Quia in eo gratia nec crescere nec decrescere potuit: quia non ad mensuram dedit ei Dominus spiritum .

Item, Quia sine molestia cujuscumque peccati: quia peccatum non fecit , etc. In aliis enim fumus, stillicidium et mala uxor saepe expellunt Spiritum sanctum a domo sua, vel molestant.

Vel, in ipso requievit spiritus Dominus vel Domini : quia in ipso habitavit plenitudo divinitatis corporaliter , In Evangelio Nazaraeorum, quod Hebraice scriptura est, ita habetur : " Factum est, cum ascendisset Dominus de aqua, descendit fons omnis spiritus et requievit super eum, et dixit ei: Exspectabam te, Fili, in omnibus prophetis, ut venires et requiescerem in te : tu es enim requies mea, tu es Filius meus primogenitus qui regnas in sempiternum. " Fuerunt autem isti Nazaraei illi primitivi fideles, ad opus quorum fecerunt Apostoli collectas in Jerusalem, quibus erat cor unum ei anima una , Qui de gestis Domini Evangelium scripserunt verissimum, sed propter sacramentum nostrum non est receptum cum aliis. Hi specialiter dicebantur Nazaraei a Jesu Nazareno, generaliter autem omnes fideles dicebantur discipuli: quia nondum inventum erat nomen Christiani, quod post inventum est Antiochiae. Alio modo dicuntur Nazaraei secundum legem quae habetur, Numer.VI, 2 et seq.

Deinde qualis vel quis sit ille spiritus, qui in eo requievit, ostendit per effectum, multiplicem.

Spiritus sapientiae , scilicet dator, et intellectus, Spiritus consilii, dator, ei fortitudinis. Spiritus scientiae, dator, et pietatis. Et replebit eum spiritus timoris Domini, id est, quo timetur Dominus. Hanc expositionem innuit Glossa super Ideo, quae dicit: " Sicut sermo Dei, id. est, Filius Dei, lux et vita et resurrectio vocatur, lux , et resurrectio : sic spiritus sapientiae et intellectus, consilii et fortitudinis, scientiae et pietatis, et timoris Domini, non quod divisus sit juxta nominum differentias, sed unus et idem est fons cunctarum virtutum. " Unde, I ad Corinth. xii, 4 : Divisiones gratiarum sunt, idem autem spiritus. ''Deinde infert Hieronymus in Glossa : " Sine Christo ergo nec sapiens quis est, nec intelligens, nec consiliarius, nec fortis, nec eruditus, nec pius, nec timore Domini plenus. " Hi enim sunt septem oculi in lapide uno . Hae sunt septeni mulieres quae

apprehenderunt virum unum Hae septem lucernae candelabri sunt . Hae sunt septem stellae in dextera filii hominis, quem vidit Joannes vestitum podere . Hae sunt septem lampades ardentes ante thronum . ''Haec siuit septem cornua et septem oculi agni occisi, et septem spiritus missi in omnem terram .

Vel intransitive, Spiritus sapientiae et intellectus, id est, spiritus qui est intellectos, id est, sapientia et intelligentia spiritualis, non mundana, non diabolica, non animalis. Spiritus consilii et fortitudinis, id est consilium et fortitudo spiritualis, non carnalis, de qua dictum est supra, Isa. v, 22 : Vae qui viri fortes estis ad miscendam ebrietatem. Spiritus scientiae et pietatis, id est, scientia et pietas spiritualis, non mercenaria, vel carnalis. Et replebit eum spiritus timoris Domini, id est, timor spiritualis, non servilis, de quo Apostolus, ad Roman. viii, 15 : Non accepistis, etc. usque, Abba (Pater), Sed quomodo Christus fuit plenus timore? Constat enim, quod timorem initialem non habuit: quia perfecta charitas foras mittit timorem . Item, filialis .timor est? quo aliquis timet offendere patrem, vel separari ab eo. Constat, quod neutro istorum timuit Christus. Quomodo ergo replevit eum spiritus timoris Domini ? Solutio. Ad hoc dicunt quidam, quod repletus spiritu timoris Domini in membris suis, timore initiali in imperfectis, filiali in perfectis. Pro nihilo ergo excipit Glossa timorem servilem : quia istum timorem habet in pluribus. Nisi forte dicatur, quod illi qui serviliter timent, non sunt membra nisi putrida. Vel potest dici, quod timor filialis tertium usum habet, sed revereri, et quoad hunc usum plenissime fuit in Christo. Qualiter autem inter se differant haec septem dona vel conveniant, dicit Gregorius super Job, I, 2, ubi agit de septem filiis ejus hoc modo : " Sapientia aeternorum spe mentem reficit, intellectus de auditis cor illustrat, consilium rationem implet prohibens esse praecipitem, fortitudo confidentiam contra adversa trepidanti dat, scientia ignorantiam pellit, pietas opera misericordiae docet, timor Domini mentem premit ne de praesentibus superbiat, spes futurorum confortat. " Et infra : " Minor est sapientia si intellectu careat, inutilis intellectus sine sapientia. Vile est consilium sine fortitudine. Fortitudo sine moderamine rationis praeceps ruit. Nulla est scientia sine pietate. Pietas sine scientiae discretione, quomodo misereatur, ignorat. Timor sine aliis nihil valet: quia ad omnia trepidans a bonis operibus torpet. " Tamen haec melius in disputatione discutienda sunt.