DUBIA.

Hic sunt quatuor dubia.

Primo, Utrum moveantur circa Deum?

Secundo, Quid sit eorum circulariter moveri?

Tertio, Utrum talis circuitus possit esse circa aliud quam circa Deum?

Quarto, Utrum omnia communicent in illo circuitu ?

primum sic proceditur.

1. Videtur enim, quod non moventur circa Deum : nihil enim naturaliter movetur in loco suo naturali, cum motus ad locum sit motus ad formam : et quando consequitur res perfectionem naturae ex toto, non recipit ultra actionem generantis, quod est movens secundum locum : et de motu caeli non est instantia, quod secundum Philosophorum movetur ab anima : ergo et similiter nihil movetur in loco suo spirituali : Angeli sunt in loco suo spirituali, aliter essent imperfecti, sicut omne quod est extra suum locum : ergo non moventur circa Deum.

2. Praeterea, Sicut dicit Philosophus in Ethicis, " Omnis transmutatio est pro-" pter malitiam, vel propter indigen-" tiam. " Quod etiam est verum in motu caeli, quod per motum acquirit aliquid quod sine illo non haberet, scilicet assimilari primo. Sed in Angelis non est malitia : ergo non moventur circa Deum.

3. Praeterea, Omnis motus aut est per tempus, aut per vices : sed in contemplatione Dei non sunt vices, quia non est in Deo vicissitudinis obumbratio., ut dicitur Jacobi, I, 17 : nec iterum est ibi tempus : ergo non moventur per hoc circa Deum.

4. Praeterea, Circulus est peccatum in motu intellectus, ut vult Philosophus : cum enim sumat idem ut magis et minus notum, est intellectus nescientis quo vadat : hoc autem non est in intellectu angelico : ergo non moventur circa Deum.

Solutio. Dicimus, quod motus non proprie dicitur Angelorum circa Deum, sed operatio, et forte est vitium translationis : ut enim docet Philosophus in Ethicis, " Omnis operatio sive' naturalis sive acquisiti, sive aegritudinalis habitus, delectabilis est, quantum est de se, cum sit in quo ultimo perficitur res propria perfectione, sicut ultima perfectio intellectus non est esse scientem habitu, sed considerare actu, cum per operationem non intendatur aliquod operatum : incidit tamen paena in operatione propter motum sine quo exerceri non potest, quia facit dissolutionem in principiis naturae, sicut motus phantasmatum et spirituum qui subtiliantur in capite, paenam in operatione contemplativa, quamvis etiam post fatigationem maneat operatio ipsa delectabilis. "Unde cum in Angelis non sit aliquid pnosum, praecipue penes hoc quod convertuntur in Deum, non est operatio

cum motu : sed hoc quod proprie eorum perfectionem intendunt, moveri eorum dicitur.

Ad primum ergo dicendum, quod licet res in proprio loco non moveatur de potentia ad actum, cum sit in ultimo actu suo, non tamen deest propria actio qua suae perfectioni innititur.

Ad secundum dicendum, quod licet motus sit propter malitiam, ratione privationis permixtae potentiae de qua movetur in actum, operatio tamen non dicit defectum, sed conversionem in suam perfectionem.

Ad tertium dicendum, quod operatio intellectus quae est in discursu a primis ad ultimum, est per vices propter multitudinem intelligibilium quibus devenit ad ultima : sed quando jam stat in ultimo, non est ultra vicissitudo, sed firmiter stat in illo.

Ad quartum dicendum, quod in cursu de praemissis ad conclusionem peccatum est circulus, sed in persistendo inseparabiliter circa suum ultimum perficiens, est circulus quidam sine peccato.

Circa secundum sic proceditur.

i. Sicut dicit Dionysius in libro de Divinis nominibus : " Circulariter mo-" veri mentium est, unite, et sine princi-" pio, et interminabilibus illuminationi-" bus pulchri et boni illuminari. " Sed per nihil eorum quae dicit, tangitur ratio motus circularis. Ergo videtur, quod in Angelis non sit circulariter moveri circa Deum.

2. Praeterea, In omni circulatione est aliquid a quo incipit motus, et aliquid per quod est regyratio : haec autem non est assignare in motu Angelorum circa Deum : ergo non est ibi circulatio.

3. Praeterea, Sicut dicit Philosophus in VII Physicorum, " in motu circulari "manet quod movetur secundum substan-" tiam, sed quod movetur per diversas " formas facit circulationem : " Angeli autem contemplantur Deum, convertuntur tamen super unam formam simpli- cem, quae Deus est : ergo non est ibi circulatio.

Solutio. Dicimus, quod in contemplatione Angelorum salvatur ratio circulationis in hoc prout convertunt se in ipsum prout est principium illuminationum et ratio cognoscendi seipsum et alia sine medio, et in idem ultimum per illuminationem reducuntur aeque distantia a cen-. tro, id est, a divina substantia indivisibili, quae aequaliter se habet ad illas tres rationes, scilicet principii, medii, et finis.

Ad primum ergo dicendum, quod Dionysius perfecte dicit rationem hujus circulationis. Per hoc enim quod dicit,unite, tangitur unitas centri. Per hoc vero quod dicit, sine principio et interminabilibus illuminationibus, tangitur ratio circumferentiae quae non habet principium et finem in actu, sicut linea recta. Per hoc vero quod dicit, pulchri, tangitur processus illuminationum a primo in id quod movetur et consummatio illius per reductionem in ultimum, et in hoc quod dicit, boni.

Ad secundum dicendum, quod Deus secundum rationem principii est loco ejus a quo incipit motus, et prout est medium cognoscendi est id per quod fit regyratio, et in quantum est ultimum complens, est id in quo stat circulatio completa.

Ad tertium dicendum, quod diversitas formarum est Ioco diversarum formarum circulationis in motu circulari, et secundum quod per eas quodam modo discernunt, semper manet in divina substantia contemplatio, sicut ibi circulariter motum manet in eodem loco secundum substantiam.

Circa tertium sic proceditur.

1. Videtur enim, quod circa alia quam circa Deum potest esse hujusmodi circulatio : ejusdem enim rei plures considerationes sunt : ergo per illas potest circuire rem considerando, sicut dictum est in Deo.

2. Praeterea, Pulchrum et bonum per quod diffinit Dionysius circulariter moveri mentium, est omnis rei : ergo videtur, quod circa quamlibet rem possit esse circuitus intellectus.

Solutio. Dicimus, quod talis circulatio non potest esse nisi circa Deum. Cum enim omnis circulationis sit centrum unum indivisibile, in Deo est substantia indivisibilis quam circumstant rationes principii, medii, et finis loco centri : in aliis vero rebus incidit compositio, et pluralitas in substantia per recessum ab uno simplici: unde diversae rationes et considerationes ejus reducuntur ad diversa in substantia ejus, sicut non est idem in ipsa bonum et pulchrum : sed pulchrum prout recipit formam concordem ideae, bonum secundum quod perficitur in finem : unde non est ibi ratio circulationis. Et per hoc patet solutio ad objecta.

Circa quartum sic proceditur.

i Videtur enim quod omnia participent istam circulationem, per hoc quod dicit Commentator : " Etenim unumquodque " eorum quae sunt circa Deum, choros " ducit. "

2. Praeterea, Cum Angeli moventur circulariter in Deum in quantum tendunt in ipsum ut suam perfectionem (ut dicit Philosophus) bonum appetunt, videtur quod in omnibus sit iste circulus.

Ad oppositum.

i. Motus iste circulationis Angelorum est per cognitionem intellectivam. Cum ergo non omnia cognitionem participent, videtur quod iste circulus non sit in omnibus.

2. Praeterea, Motum caeli non attingunt inferiora, qui magis propinquus est et cognatus eis : ergo multo minus attingere possunt ad circuitum spiritualium substantiarum.

Solutio. Dicimus, quod sicut omnia inferiora, ut dicit Alpetragius, participant motum caeli secundum quod possunt, qui est ut vita quaedam natura existentibus omnibus, secundum Philoso- phum, non tamen complete habent circulationem caeli, sed extendunt se in illam quantum possunt, quaedam secundum se in circulum, sicut aqua et aer et ignis, quae moventur secundum naturam motu recto, tamen habent aliquid regyrationis ex motu caeli, sicut patet in refluxu maris : terra vero non per se movetur, sed commiscetur aliis, ut assimilet se per formam similem formae caeli, secundum quod potest, et participet aliquo modo motus ejus in generatione et corruptione mixtorum : ita etiam circuitum Angelorum circa D eum participant omnia, secundum quod quaelibet extendunt se in suam perfectionem per quam assimilantur Deo, secundum quod Angeli circuire Deum dicuntur. In primis tamen substantiis est talis circuitus pletus secundum perfectam conversionem in ipsum, in aliis vero de secun-

dum quod in gradibus entium elongantur a primo : quaedam enim habent tantum esse, quaedam etiam vitam. Et sic patet solutio ad objecta.