In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Et signum magnum, " id est, Virginis partus de quo, Isa. VII, 14 : Propter hoc dabit Dominus ipse vobis signum : Ecce virgo concipiet, et pariet filium. Hoc signum fuit magnum novitate. Jerem. XXXI, 22 : Novum faciei Dominus super terram. i tem, magnum utilitate. Luc. II, 10 : Evangelizo vobis gaudium magnum, quia natus est vobis hodie Salvator. i tem, magnum admiratione. Luc. II, 18 : Et omnes qui audierunt, mirati sunt. i tem, magnum significatione. Luc. II, 12 : Hoc vobis signum : invenietis infantem, etc.
" Apparuit in caelo, " id est, in Ecclesia Dei.
" Mulier amicta sole, " id est, Ecclesia cum Jesu Christo. Mulier est Ecclesia, Christus sol. Hoc sole est amicta, quando novam vitam inchoat in baptismi susceptione, et in veteris hominis depositione. Ad Coloss. III, 9 : Exspoliantesvos veterem hominem cum actibus suis, et induentes novum. Iste sol amictu suo tria facit: tegit peccata per gratiam sacramentorum, ornat animam per multitudinem donorum et virtutum, calefacit per fervorem dilectionis Dei et proximorum.
" Et luna, " id est, desiderium temporalium quae ut luna mutantur, " sub
pedibus ejus, " id est, affectibus. Qui ergo temporalia despicit, quasi lunam sub pedibus premit. Hieronymus : " Humanas terrenasque opes contemne, ut illi placeas pauper, cui difficile opulentus placere potest. "
" Et in capite ejus, " id est, in Christo qui est Ecclesiae caput. Ad Coloss. I, 18 : Ipse est caput corporis Ecclesiae.
" Corona stellarum duodecim, " id est, duodecim Apostoli, qui sicut corona capiti Christo adhaeserunt. Per ipsos in circuitu Gentes crediderunt, per eos Christus victoriam reportavit de mundo, diabolo, et carne, quae in corona intelligitur. Hi dicuntur stellae, quia tenebras de mundo fugaverunt infidelitatis. Item, sua praedicatione auditores illuminaverunt. Daniel. xii, 3 : Et qui ad justitiam erudiunt multos. Item, quia in Christo sicut in firmamento fixi fuerunt, Judicum, v, 20 : Stellae manentes in ordine, etc.
Est ergo sensus : " Et in capite ejus, " idest, in Christo, " corona stellarum duodecim, " id est, duodecim Apostoli. Vel, " In capite ejus, " id est, in principio Ecclesiae, " corona stellarum duodecim, " id est, duodecim Apostoli, qui undique muniunt Ecclesiam. Eccli. l, 13 : Circa illum corona fratrum, quasi plantatio cedri in monte Libano, etc. Vel, " In capite ejus, " id est, in Christo, " corona stellarum duodecim, " id est, habitus et ornatus duodecim fructuum, qui dicuntur esse in Christo, quia ab illo fluunt in Ecclesiam. Ad Galat. v, 22 : Fructus autem Spiritus est charitas, gaudium, etc. Vel sic : "In capite ejus, " id est, in
mente, " corona stellarum duodecim, " id est, abundantia gloriae Christi, vel perennitas duodecim gaudiorum : quorum unum est de visione divinitatis. Aliud, de visione humanitatis. Tertium, de loci speciositate. Quartum, de spatiositate. Quintum, de societate hominum. Sextum, de societate Angelorum. Septimum, de pulchritudine creaturarum. Octavum, de stabilitate earum. Nonum, de paenarum evasione. Decimum, de inferni clausione. Undecimum, de stola animae. Duodecimum, de stola corporis. Vel sic accipiuntur duodecim gaudia : plena cognitio, plena dilectio, firma comprehensio, claritas corporis, impassibilitas, subtilitas, agilitas, pacis tranquillitas, grata societas, loci amoenitas, plena securitas, plena satietas. item, duodecim stellae possunt dici duodecim praerogativae Beatae Virginis.
" Et in utero habens, clamabat parturiens, et cruciabatur ut pariat. "
Hic ostendit, quod Ecclesia satagit filios spirituales parere.
Et notantur tria : sufficientia vitae : exercitium doctrinae, ibi, " Clamabat : " fervor convertendi ad Christum, ibi, " Et cruciabatur. "