In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Et in utero habens. " Glossa, jugi memoriam verbum Dei, " clamabat, " scilicet orando, et praedicando : " parturiens, " id est, parere desiderans Deo filios spirituales. Ad Galat. IV, 19 : Filioli mei, quos iterum parturio, etc.
" Et cruciabatur, " scilicet vigilando, orando, praedicando, jejunando, " ut pariat, " id est, Christo filios spirituales. Quasi dicat: Torquetur desiderio et fervore convertendi peccatores, et etiam exteriori afflictione. Joan. XVI, 21 : Mulier cum parit, tristitiam habet. Nota : Hic tanguntur quinque quae sunt necessaria Praedicatori et Praelato. Primum est concipere per fidem et scien- tiam. Secundum est parturire per zelum et fervorem. Tertium, clamare per devotam orationem. Quartum, cruciari per carnis afflictionem. I ad Corinth. IX, 27 : Castigo corpus meum, etc. Quintum est parere per boni operis ostensionem : aliter enim non est partus, sed aborsus.
Nota : " Signum magnum apparuit, " hoc potest intelligi de incarnatione Filii Dei, de quo signo, Isa. VII, 11 : Pete tibi signum. Hoc signum dicitur magnum propter magnitudinem annuntiantis. Luc. I, 26 : Missus est Gabriel, etc. Item, propter magnitudinem apparentis : quia Deus et homo. Psal. xlviii, 3 : Simul in unum dives et pauper. Item, propter magnitudinem operantis. Luc. 1, 35 : Spiritus sanctus superveniet in te. Item, propter modum apparitionis : quia super omnem potestatem naturae mater virgo. Isa. vii, 14: Ecce virgo concipiet.
" Mulier amicta sole. " Hic describitur mater Virgo. Primo, ab omnis peccati immunitate. Secundo, a temporalium abdicatione, ibi, " Et luna sub pedibus ejus. " Tertio, a gratiae plenitudine, ibi, " Et corona stellarum, etc. : " ergo Virgo fuit mulier amicta sole : quia nihil habuit maculae et obscuritatis. Cantic. VI, 3 : Tota pulchra es, etc.
" Et luna sub pedibus ejus, " scilicet, per paupertatem quam amavit, et abdicationem terrenitatis.
" Et in capite ejus corona stellarum duodecim, " id est, plenitudo gratiae et virtutis.
Nota : Hae duodecim stellae sunt duodecim praerogativae Beatae Virginis secundum Bernardum, scilicet, angelica salutatio, conceptio ejus, sanctificatio in utero. Spiritus sancti superventio, Filii Dei venerabilis conceptio : et hae fuerunt de caelo. Aliae quatuor fuerunt ex parte corporis. Prima, maternitas sine corruptione, foecunditas cum virginitate, sine gravedine gravida, partus sine dolore. Ex parte animae fuerunt quatuor : devotio humilitatis, reverentia pudoris, magnitudo fidei, martyrium cordis. Propter prima quatuor dicitur : Dominus tecum. Propter alia quatuor : Benedicta tu in mulieribus. Propter ultima quatuor : Ave, gratia plena.
" Et in utero habens, " scilicet, filium per amorem, " clamabat, " instante Passione per compassionem, " parturiens, " id est, ad modum parturientis se habens, quando facta est martyr. Luc. II, 35 : Et tuam ipsius animam, etc.
" Et cruciabatur ut pariat, " id est, flagrat desiderio ut parturitionis ejus finis contingat. ille finis fuit cessatio sui doloris, et redemptio humani generis.
" Et visum est aliud signum in caelo : et ecce draco magnus rufus. "
Hic describitur draco, id est, diabolus qui cum muliere, id est, Ecclesia est pugnaturus.
Et primo, describitur ab his quae in se conveniunt. Secundo, ab his per quos impugnat Ecclesiam Sanctorum, ibi, " Haberis septem capita. "
Illa quae ei in se conveniunt, sunt tria. Primum est astutia : unde dicitur " draco. " Secundum est potentia : unde dicitur " magnus. " Tertium saevitia : unde dicitur " rufus. "