A P P I E D I v II . 2G3

» Respondent 2., huic quoque sententiae nullatenus adversari Be- nedictum XIV in iis quae circa usuram scripsit citato cap. IV. de Sy- nodo num. 2 et 1 : quia ibi solum docet, perpetuae Catholicae Ec- clesiae de usura doctrinae, post graecos schismaticus, contradixisse tum Galvinum, qui erronee docebat aliquod moderatum lucrum ex mutuo praecise ratione mutui ( in quo sita est usurae essentia) licite a di- vitibus exigi posse; tum Carolum Molinaeum, qui audacter affirmabat huiusmodi usuram a Calvino admissam, et suapte natura malam non esse prohibitam, nisi in quantum est contra charitatem; tum Claudium Salmasium, qui eamdem usuram, nisi charitatem laederet, ab omni culpa prave absolvebat, falso eo praetextu, quod sit merces locatae pe- cuniae; tum demum paucos quosdam doctores illos catholicos, qui, im- piae Gal vini et Molinaei opinioni subscribere non verentes, una cum ipsis audacter affirmabant et erronee docebam, « usuram non esse pro- hibitam nisi in quantum est contra charitatem », atque a faenoris labe excusari lucrum quod a negotiatoribus exigitur percipiturque ex mutuo praecise ratione mutui, dummodo si moderatum, modumque servet a patriae legibus definitum. Haec omnia profecto ne latum quidem un- guem differunt a doctrina, quae continetur in Encyclica. At vero aliud est usurarium et illicitum esse auctarium, etiam moderatum et a patriae legibus definitum, quod percipitur ex mutuo praecise ratione mutui; aliud est usurarium ac illicitum esse moderatum illud auctarium a pa- triae legibus definitum , quod percipitur ex mutuo non praecise ra- tione mutui, sed ratione legis civilis, vel ob extrínsecas alias causas paulo supra commemoratas: primum affirmat Benedictus XIV; de altero ne verbum quidem facit.

» Respondent 3 . , in hypothesi quod Benedictus XIV in Synodo huic sententiae reipsa adversaretur, nullo modo culpandum fore, qui solidis rationibus innixus, a privata eius opinione seu explicatione modeste recederet, quum ille ipse in fine praefationis ad Synodum dioecesanam aperte profiteatur, « omnibus in rebus, quibus nullum ex publica Ec- clesiae auctoritate pondus accessit », qualis procul dubio est explicatio de qua agitur, « nihil se in Synodo definire ac veluti decretorum exhi- bere vel le», allata etiam ad hoc comprobandum auctoritate Melchioris Cani, et exemplo Innocentii IV., qui, etsi commentaria sua in libros decretalium scripserit quum summum pontificatum gereret, non tamen hoc sibi unquam arrogavit, ut, quidquid in eo opere scripsisset, pro re definita haberetur, sed facile passus est opiniones suas, quas tam- quam privatus doctor proposuerat, ab aliis doctoribus oppugnari, ut patet etc.