In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Et audivi. " Glossa, Sanctorum admonitionem, " de coelo, " id est, de Ecclesia, vel de viris perfectis et caelestibus ad imperfectos et minores procedentem : " tamquam vocem aquarum multarum, " id est, procedentem de multitudine dulcium Scripturarum. Psal. CXVIII, 103 : Quam dulcia, etc. Hic enim dicitur vox aquarum : quia multos Sanctos, id est, mundos facit.
"Et tamquam vocem tonitrui magni, " quia terret malos. Psal. CIII, 7: A voce tonitrui formidabunt.
" Et vocem quam audivi, " id est, vox quam audivi, supple, fuerat "sicut vox citharaedorum. " Nota : in cithara est lignum, et chordae, tamen diversimode tensae, unam reddunt melodiam. Per lignum signatur crux Christi, vel pceni tentia. Caro Sanctorum intelligitur per . chordas. Chordae igitur in hoc ligno extenduntur, quando corpora in paenitentia affliguntur. Sed istae chordae diversimode extenduntur: quia non omnes aequaliter paenitent, vel paenam patiuntur. Alius enim crucifigitur, alius decollatur, etc.: unum tamen reddunt sonum, propter unam fidem quam omnes confitentur.
Est ergo sensus : " Sicut vox citharaedorum, " id est, vox sanctorum martyrum, vel Praedicatorum, " citharizantium, " id est, carnis mortificationem ostendentium, " in citharis suis, " id est, in corporibus suis. Nam carnis mortificationem quam praedicant aliis, ostendunt in seipsis. i ad Corinth. IX, 27 : Castigo corpus meum. Et nota, quod dicit: " in citharis suis : " in quo notat illos qui semper citharizant in alienis, vel praedi- cant semper aliis paenitentiam, et ipsi faciunt modicam aut nullam. Matth. XXIII, 4: Imponunt in humeros hominum onera gravia, etc.
" Et cantabant quasi canticum novum ante sedem, et ante quatuor animalia et seniores. "
Hic describuntur Sancti qui virginitatem servaverunt spiritualiter, quae consistit in mentis et corporis integritate.
Et dicuntur tria. Primo, manifestatur gaudium quod habent virgines pro servata integritate. Secundo, ostenditur praerogativa virginum in exsultatione, ibi, " Et nemo poterat. " Tertio, quod hoc gaudium adepti sunt passionis Christi virtute, ibi, " Qui empti sunt. "
Dicit ego : " Et cantabant quasi canticum novum, " id est, gratias agebant de integritate mentis et corporis: quod dicitur " canticum novum, " quia est canticum Novi Testamenti. Matth. XIX, 12: Sunt eunuchi qui se castraverunt, etc. Beda: " Vetus canticum erat : Beatae quae pariunt. Exod. xxiii, 26: Non erit in faecunda, neque sterilis in terra tua. Novum vero est: Lauda, sterilis, quae non paris . " Nota, quod istud canticum dicitur quasi canticum novum: nam canticum novum est, quod inauditum est: auditur autem de multis virginibus : sed ante partum Virginis inauditum fuit, ut simul esset virginitas et faecunditas: et illa sola potuit cantare canticum novum, quae hanc meruit praerogativam habere, ut mater esset, et virginitatem non amitteret.
Vel, " Quasi canticum novum, " quia numquam veterascet, sed erit in perpetua novitate. Vel, " Quasi novum " dicitur, ut sic imperfectio quaedam usque ad glorificationem corporum in animabus sanctis intelligatur : sed tunc erit plene novum, quando erit glorificatio corporum.
" Ante sedem Dei. " In hoc notatur rectitudo intentionis. Quasi dicat : Non pro favore hominum ut hypocritae, sed ante sedem Dei, id est, in praesentia Angelorum, in quibus Deus sedet. Psal. cxxxvii, 7 : In conspectu Angelorum, etc.
" Et ante quatuor animalia, " id est, Evangelistas, vel universos Evangelii Praedicatores : " et seniores, " id est, judices, ut dicit Glossa. Vel, Patriarchas, et Apostolos, id est, Veteris et Novi Testamenti Patres. Et dicit, ante, non post : quia aequiparantur eis in quibus jam sedet.
" Et nemo poterat dicere canticum, nisi illa centum quadraginta quatuor millia. "
Hic ostenditur praerogativa virginum.