276 EX S. G. CONCILII

Disceptatio Synoptica

VOTUM THEOLOGI. Theologi munere functurus statim quod sentiam aperio, standum scil. esse pro nullitate ma- trimonii in casu prout bene iudicavit Curia Coloniensis et infirmandam esse sententiam latam a Curia Trevirensi. Ad hanc rem perficiendam sic ordine procedemus ut percipiatur qualem nobis factum exhibeat dementiam, tum quid iura habeant quoad valorem actus cum tali dementia celebrati, an scil. talis dementia pariat nullitatem actus. In primis- que tria stadia seu tempora sunt prorsus distinguenda: scil. tempus ante matrimonium, post matrimonium, et simulta- t u m celebrationi matrimonii. Et quamvis dementem fuisse hoc ultimo stadio ostendere sufficiat pro nullitate actus de- claranda, tamen ad hoc per certiora deveniendum est. Dixi per certiora non ideo quia stadium seu tempus medium fuisse stadium dementiae sit res incerta: imo certissimam asserimus esse et ad hanc probatam indirecte prius et per notiora incedimus, quae sunt signa data ante et post, tum directe ipso nuptiarum celebrationis ritu.

Ast permittendum adhuc 1) quod etsi proprie et stricte demens, mentecaptus differat a furioso, tamen latius pro synonimis habentur, ut cum furore dementia confundatur, et praesertim cum de valore matrimonii (et generatim cu- iuslibet actus) agatur, DD. promiscue sumuntur ad exclu- dendum quomodocumque illum consensum, quem Pontifex ait de necessitate matrimonii esse debere plenum ac libe- rum, 2) furiosum quem esse probatu difficile est, nec di- recte posse probari ex eo liquet, quod furor intelligentia consistat, nec sensu testis percipi queat. Unde restat ut quem furiosum esse ex coniecturis et praesumptionibus procul dubio sit probandum, uti ex gestis et sermonibus stultorum more prolatis: quod procedit licet verbis pru- dens videatur : nam si facta insipientem ipsum ostendant, «rit talis iudicandus : dummodo signa huiusmodi talia sint,