In Apocalypsim B. Joannis Apostoli
PROLOGI GILBERTI, IN APOCALYPSIM B. JOANNIS APOSTOLI, EXPLANATIO.
Unde dicit Haymo, quod iste Angelus in persona Christi apparuit Joanni.
Unde dicit: Et audivi vocem magnam, id est, cognovi. Vel, Audivi, vocem magnam, magna
Unde dicit: Et facies ejus, id est, sicut sol, Oritur sol, et occidit, et ad locum suum revertitur,
Dicit ergo : Haec dicit qui tenet septem stellas, id est, septem Praelatos
Continua sic: Commendavi bona quae in te sunt, sed nunc redarguo mala.
Unde dicit: Sin autem, nisi per paenitentiam ad statum primae charitatis redieris, venio Ubi,
Continua ita : Multum commendabilis es in praedictis, sed tamen reprehensibilis in aliis.
Dicit ergo : ita commendabilis est propter praedicta, sed tamen habeo adversus te pauca.
Dicit ergo : Qui vicerit. Haymo : Desideria carnis,et horum tentamenta.
Dicit ergo : Vigila : et hoc potes facere, quia aliqui sunt in Ecclesia tua boni quos potes imitari.
Unde dicit: Haec, scilicet quae sequuntur, dicit, Sanctus, Sancti estote.
Continua sic : Veniet tentatio : sed non timeatis, quia bonum adjutorem habebitis.
Dicit ergo Angelus ad Joannem :
Continua sic : Mandat tibi, etc. Haec scilicet: Scio opera tua, id est, reprobo. Et tunc ly scio
Dicit ergo : Et animal primum simile leoni. i Vicit leo de tribu Juda.
Dicit ergo: Et vidi. Nota : In praecedenti capitulo dixit, v. 1: Post haec vidi:
Dicit ergo: Et vidi, et audivi.
In saecula saeculorum. Quasi diceret : Continuo laudant Deum, et praedicta attribuunt ei.
Unde dicit: Et audivi tamquam vocem, in medio quatuor animalium, dicentem, centium,
Dicit ergo : Bilibris tritici. Ad litteram bilibris bilibris,
Continua : Tanta erit tribulatio Ecclesiae : sed tamen non obliviscetur Deus misereri.
Dicit ergo : Stantes ante thronum.
Unde dicit: Et ascendit fumus incensorum,
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi, et audivi,
Dicit ergo ita : Et aperuit puteum abyssi, et puteo aperto, ascendit fumus putei,
Unde dicit : Et de fumo putei, de tenebrosa haereticorum doctrina, exierunt locustae in terram,
Dicit ergo : Et habebant loricas, id est, corda sententiis deceptoriis munita, sicut loricas ferreas
Dicit ergo:Et sextus Angelus, id est, sextus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo: Et numerus equestris exercitus.
Unde dicit: Et numerus equestris exercitus, id est, malorum, vicies millies, vicies Mille
Dicit ergo : Et qui sedebant, id est, daemones malis praesidentes, super eos, habebant loricas,
Dicit ergo : Et abii, scilicet tamquam vere obediens, ad Angelum,
Dicit ergo : Atrium autem, id est, peccatores, a quod est foris templum, atrium
Dicit ergo : Et septimus Angelus, id est, septimus ordo Praedicatorum, tuba cecinit,
Dicit ergo : Et visum est aliud signum, scilicet, a primo, et illi contrarium. Et dicitur aliud :
Dicit ergo : Et audivi vocem magnam in caelo, id est, in Ecclesia triumphante, dicentem, Nunc, Nunc,
Dicit ergo : Vae terrae, id est, firmis et obduratis in peccato, et mari, impii quasi mare fervens.
Continua ita : Persecutus est diobolus Ecclesiam, sed antequam persequeretur, etc.
Dicit ergo : Et iratus est draco, id est, diabolus, in mulierem,
Dicit ergo : Et vidi de mari bestiam,
Unde dicit : Et datum est illi, id est, a Deo permissum, facere bellum eum sanctis, et vincere eos,
Dicit ergo : Si quis habet aurem cordis, audiat, Si quis habet aurem audiat,
Dicit ergo : Et vidi aliam bestiam.
Dicit ergo : Et vidi, id est, intellexi spiritualiter, aliam bestiam, bestia,
Unde dicit : Qui, scilicet virgines, empti sunt, de terra,
Dicit ergo : Timete Dominum, scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est alius ordo Praedicatorum. Et dicitur alius, Angelus,
Dicit ergo : Et audivi vocem, aure interiori, de caelo, dicentem mihi, Scribe,
Dicit ergo : Et alius Angelus, id est, Christus qui est alius a Sanctis, exivit, de altari,
Dicit ergo : Et vidi, intellectu scilicet spirituali, tamquam mare vitreum, mare.
Dicit ergo : " Timete Dominum, " scilicet, timore filiali. Psal. XVIII, 10 : Timor Domini sanctas.
" Et date illi, " id est, graiis exhibete, " honorem, " id est, reverentiae, latria? scilicet interioris. Et bene incipit hic a timore, dicendo. " Timete Dominum, " quia, Eccli. I, 27 : Timor Domini expellit peccatum. Proverb. I, 7 : Timor Domini principium sapientiae.
" Quia venit hora judicii ejus, " scilicet, ut reddat unicuique secundum opera sua. Et per hoc quod dicit " hora, " signat quod cito terminabitur judicium. i ad Corinth. XX, 52 : in momento, in ictu oculi.
" Et adorate eum, " scilicet cultu et reverentia exteriori. Matth.IV, 10 : Dominum Deum tuum adorabis. Quasi dicat : Nolite adorare Antichristum qui tantum corporibus praevalebit ad tempus.
" Qui fecit caelum, " in quo habitant Angeli, " et terram, " in qua homines, ( mare, " in quo pisces et omnia quae in eis sunt. Quasi dicat: Fecit continentia et contenta.
" Et fontes aquarum. " Si ergo bona est haec copulatio, mare non est principium omnium fontium. Contra : Genes. I, 9 : Congregentur aquae quae sub caelo sunt, in locum unum. i tem, Eccle. I, 7 : Ad locum unde exeunt flumina, etc. Responsio. Deus fecit mare, a quo exeunt omnes aquae, et ad illud redeunt: quia tamen hoc fit per meatus subterraneos, ubi salsae aquae depurantur, quae a mari exeunt ut fiant dulces. Ideo fit hic copulatio inter mare, et fontes, non quidem ratione diversitatis naturalis, sed ratione novae operationis quae requiritur ad hoc quod aqua salsa fiat dulcis.
Vel sic exponitur : " Timete Dominum, " ut filii " et date, " animo liberali, vel gratis, " illi, " non Antichristo, " honorem " latriae quae consistit in fide, spe, et charitate : " quia venit hora judicii ejus, " ut retribuat unicuique. " Et adorate eum, " corde per humilitatem et cultum interiorem, vel corpore per cultum exteriorem, " qui fecit caelum, " id est, spiritum rationalem, " et terram, " humanam carnem : " mare, " id est, tribulationum amaritudinem, et omnia quae in eis sunt. In spiritu rationali fecit virtutes et potentias, in carne humana sensus et membra, in tribulatione utilitates multas. " Et fontes aquarum, " id est, duo Testamenta, unde omnes aquae doctrinae exeunt, quibus sordes peccatorum lavantur, ardores malae concupiscentiae exstinguuntur, et sitis mali desiderii sedatur.
" Et alius Angelus secutus est, dicens : Cecidit, cecidit Babylon illa magna, quae a vino irae fornicationis suae potavit omnes gentes. "
Hic introducitur alius ordo Praedicatorum admonentium ne fiat imago bestiae, scilicet, per imitationem immundae vitae : quia tales homines tendunt ad casum.
Et dividitur haec pars in duas. In prima, Angelus praedicit casum Babylonis. In secunda, ostendit quae sit, ibi, " Illa magna. "