300 EX S. C. CONCILII

absque eius laesione posse hominem insanum fieri, in haec erumpit (loc. cit. n. 5 et seqq.). « Si quisquam sit, in quo salva ratione et memoria, aut ratione tantum, sola imma- ginatio laesa appareat, hic nonnisi maxima iniuria inter in- sanos commemorabitur, neque absque summa iustitiae offensa a civilibus actibus celebrandis ob eam causam prohibeatur, ut ab administratione bonorum suorum, a testimonio dicendo a matrimonio contrahendo, imo et a tutelis administrandis, imo etiam a promotione ad sacra, et ab aliis quibuscumque ; quae ne temere et audacter prolata quisquam existimet, evi- dentissimis iam ac demonstrationum vim habentibus argu- mentis ita esse paratus sum ostendere.

« Ac primo, cum immaginatio ex omnium medicorum consensu non laedatur solummodo in nonnullis dementiae speciebus, sed in aliis etiam quibuscumque morbis, qui ne- que inter dementias connumerantur, neque connumerandi sunt, iam patet quod nulla alia ratio assignari potest, cur duo aegrotantes, ambo male imaginantes, non ambo tamen insanire dicantur ; sed alter insanire quidem, alter vero simpliciter male imaginari: nam vertiginosis omnia in gyrum verti videntur, cum tamen immota maneant ; suf- fusis multa sibi ob oculos versari, cum tamen nihil illis obiiciatur ; ictericis omnia luteo colore infecta apparent, cum omnia tamen suo naturali colore donentur. In his ergo laesam esse imaginationem, et ex se constat et omnes fatentur tamen neque vertiginosi, neque suffusi neque icterici inter insanos a quoquam connumerantur, aut unquam pro insanis connumerati sunt, quod minus esse deberet, si laesa tantum imaginatione homo in sanus evaderet. . .»

Deinde non omnia quae testes a Petro producti, iureiu- rando affirmant, sunt veritati consona.

Praeterea, cruciatus, quibus vir uxorem vexavit, com- perta sunt ex depositione testium quamplurimorum.

Factum istud dissidiorum et cruciatuum, quod Cathari- nam ad amentiam perduxit, maximo in pretio habendum est, quia si matrimonii celebrationem dissidia et cruciatus