COMMENTARIUM 309

positiones, quas damnavit in Constit. Eœurge Domine lata die 15 Iunii 1520.

Ita a Clemente VIII, ab Alexandro VII, ab Innocentio XI circa doctrinam Michaelis de Molinos; ita ab Alexandro VIII, a Clemente XI, ab aliisque Romanis Pontificibus.

Atqui errores a praedictis Pontificibus damnati mediante S. Officii Congregatione, tamquam a Sede Apostolica proscripti publicati fuere; ergo proscriptiones errorum factae a Suprema Inquisitione et a Romano Pontifice confirmatae, tamquam ab Apostolica Sede factae censentur.

Demum, ut hi libri proscriptioni subiaceant, errores ab Apo- stolica Sede proscriptos, non simpliciter asserere, sed vindicare debent, demonstrare scilicet, Apostolicam Sedem in illa vel illa alia sententia proscribenda errasse, atque de falso esse redar- guendam iudicio.

Id tamen intelligendum est de proscriptis erroribus, qui ad fidei morumque doctrinam referuntur, non autem de illis pro- positionibus quae ad historiam, criticam, documentorum audien- tiam, aut ad scientias mere naturales pertinent, dummodo cum revelatis doctrinis strictam non habeant connexionem. Haec enim aliis criteriis principiisque dirimuntur, de quibus Aposto- lica Sedes sollicita non est, neque relate ad eiusmodi scientias praerogativa pollet inerrantiae, aut divino fuit instructa magi- sterio.

53. Advertendum est, agi hac in paragrapho XV de ima- ginibus quomodocumque impressis sive per incisionem, sive per photographiant, lithographiam, phototipiam, aliasque artium in- ventiones, quibus nostra tantopere abundat aetas.

Picturae, sculpturae praesenti legis dispositione comprehendi non sunt existimandae; 1. quidem quia Legislator loquitur de imaginibus impressis, picturae autem et sculpturae non sunt impressiones; et cum in lege odiosa versemur, verba sunt stri- cto sensu sumenda. Neque difficultas urgeri potest ex adverbio quomodocumque; hoc enim refertur ad impressiones, quae cum multiplices sint, per illud adverbium omnes comprehenduntur. 2. Ob ea quae praescribuntur in parte secunda paragraphi : Novae vero sive preces adnexas habeant etc., atqui nullimodis dubitandum est quin hoc in membro Legislator loquatur de imaginibus impressis; etenim preces adnexas habere possunt , sed certum est hanc legis dispositionem ad praecedentem re-