COMMENTARIUM 5 5 5

per edito, nihil umquam addendum, detrahedum aut immu- tandum esse decernendo, sr/b indignationis nostrae poena, hac nostra perpetuo valitura Constitutione statuimus et ordi- nami is.

Ut autem Missalis a se editi integra fidelitas conservare- tur , universis Typographus catholicis quae sequuntur mandat et comminatur.

« Quod ut ubique terrarum incorruptum, ac mendis et er- « roribus purgatum praeservetur, omnibus in nostro et Sanctae « Romanae Ecclesiae dominio mediate vel immediate subiecto « commorantibus impressoribus, sub amissionis librorum, ac « centum ducatorum auri Camerae Apostolicae ipso facto ap- « plicandorum, aliis vero in quacumque orbis parte consisten- « tibus excommunicationis latae sententiae, et aliis arbitrii no- « stri poenis, ne sine nostra, vel speciali ad id apostolici com- « missarii, in eisdem partibus a Nobis constituendi licentia, ac « nisi per eumdem Commissarium eidem impressori Missalis « exemplum, ex quo aliorum imprimendorum ab ipso impres- « sore erit accipienda norma cum Missali in urbe secundum « magnam impressionem impresso collatum fuisse, et concor- « dare, nec in ullo penitus discrepare prius plena fides facta « fuerit, imprimere, vel proponere, vel recipere ullo modo au- « deant ».

Progressu tamen temporis, sive typographorum sive alio- rum incuria et audacia factum est, ut errores non pauci in Missali irrepserint; qua de causa Clemens VIII in Const. Cum Sanctissimum lata die 7 Iulii 1604, Missalia impressa depravata primum prohibuit abrogavitque, eorumque usum in celebra- tione missarum interdixit; deinde mandavit, ut Missale ad pri- stinam et quam maxime emendatam formam restitueretur, non- nullis tamen additamentis, et declarationibus additis, atque in Va- ticana typographia quam emendatissime imprimeretur; postea illud eiusmodi sanctione communivit. « Ut autem illius usus in « omnibus christiani orbis partibus, perpetuis futuris tempori- « bus conservetur, ipsum Missale in alma Urbe nostra in eadem «typographia tantum, et non alibi imprimi posse decernimus; « extra Urbem vero iuxta exemplar in dicta typographia nunc « editum, et non aliter hac lege imprimi posse permittimus, ut « nimirum typographus quibuscumque illud imprimere volenti- « bus id facere liceat, requisita tamen prius et in scriptis ob-