350 COMMENTARIUM

Etenim in primis hoc verum non est: qui enim legit, veri- tatem nosse desiderat; idque hominum indoli insitum esse scimus.

Veritas insuper ab aliis impetita, non indigitanda, sed est demonstranda: demonstratio autem solido argumento confici- tur, non levi et incerto. Semper deinde reprehensione dignus censetur qui opus suum ita negligenter agit, ut veritatem in periculum vocet, errorem autem quodammodo confirmet.

Melius est errorem sine confutatione dimittere, quam inu- tili ratiocinio confutare; etenim in primo casu, in eo statu ma- net in quo erat; in altero aliquam veritatis speciem acquirit, cum ab iis confutatus non fuerit, qui poterant, debebant, vole- bant confutare.

Quamvis autem hi legis transgressores nullam latae sen- tentiae poenam incurrant, possunt tamen ab Episcopo redargui, et poenis etiam canonicis puniri, si opportunum iudicaverit, ob decreta in paragrapho 49.

61. Libri specialibus decretis proscripti intelliguntur qui vel a S. Congregatione Indicis, vel a S. C. Sancti Officii particularibus de- cretis prohibiti fuere, et in Indicem librorum prohibitorum relati.

Libri proscripti generalibus decretis sunt qui concluduntur sub variis paragraphis Constitutionis Officiorum; ex quo uni- versi intelligunt^ vi huius Constitutionis plures libros esse pro- scriptos, quamvis non accedat speciale prohibitionis decretum; id scilicet nunc contingere quod in veteri iure contingebat, tum ob Regulas Tridentinas, tum ob Decreta de libris prohibitis nee in Indice nominatim expressis.

Hos itaque libros nemo legere potest, nisi, vel a S. Sede Apostolica immediate, quod ra rum est, vel ab iis, quibus vices suas delegavit, facultatem illos legendi retinendique impetrave- rit. Nedum vero Sancta Sedes Apostolica vices suas delegavit Supremae Congregationi S. Officii, S. Indicis Congregationi, et Magistro S. Palatii Apostolici pro Urbe tantum; sed etiam aliis delegare potest, ex. gr. Episcopis, contra haereticam pravitatem Inquisitoribus, aliisque; etenim Apostolica Sedes quibuslibet hanc facultatem concedere potest. De his tamen sermo redibit inferius.

62. Ex Constitutione Sollicita et provida superius relata, §§ 1 et 2, constat, Romanos Pontifices tum S. Officii, tum In- dicis Congregationibus ea delegasse quae ad librorum vetitae