o 6 8 EX S. G. CONCILII

lex natura sua sit territorialis seu localis. Porro etiam lex Tridentina, qua lex natura sua sit oportet territorialis seu localis et nonnisi pro subditis. Verumtamen^, ut superius innuimus, hic attendenda venit limitatio inducta per decre- tum Urbani VIII diei 14 Augusti 1627, quo statutum fuit, invalidum esse matrimonium eorum, qui discedentes ex lo- co ubi receptum est decretum Concilii Tridentini, se in lo- cum, ubi non est receptum, transferunt cum fraude, ibi- que clandestine contrahunt. Ex quo fit, ut contra generale principium quod extra territorium ius dicenti non pareatur impune, lex Tridentina subditos obliget etiam extra terri- torium, et hinc cum sequatur personam, hoc sub respectu personalis est. Et hoc praecise sensu personalis dicitur in citata Instructione S. Officii, ut patet ex eiusdem Instru- ctionis verbis: « Quatenus personalis est, afficit eos, qui domicilium vel quasi-domicilium habentes in loco ubi Tri- dentinum decretum publicatum est et viget, in altero, ubi illud non viget, contrahere vellent ».

Eo vero sensu localis est et dicitur, quo ceterae omnes leges ; quatenus scilicet afficiat territorium ; quo quidem sub respectu natura sua non obligat nisi subditos ibi manentes; cum quaelibet lex nonnisi pro subditis dari possit. Hinc ex principio generali, qui subditi non sunt, seu peregrini ve- nientes ex loco ubi lex Tridentina non est publicata, in locum, ubi viget, vi intrinseca ipsius legis teneri non pos- sunt. At nec teneri possunt ex causa extrinseca, seu ra- tione contractus; lex enim Tridentina non est ex illis, quae simpliciter formam actus respiciunt, et quoad quas valet principium, quod locus regat actum; bene vero ex illis est, quae inhabilitant personas contrahentes aliter, quam sub certa forma. Atqui iam vidimus, his legibus nonnisi per- sonas, quae legislatoris subditae sunt, ligari posse. Neque est, ut dicatur, inhabilitatem hic non esse ex sententia iu- dicis, ideoque ossibus adhaerentem; sed ex lege provenire, ideoque naturam legis sequi ; hoc enim si quid conferre pot- est quoad subditos extra proprium territorium commorantes,