COMMENTARIUM 385

Acta, Tom. XXX. fase. CCCLV. 25

ac nonnisi Episcopis in casu magnae necessitatis eam conce- dere fas erat, ut scribit S. Alphonsus lib. VII, n. 299. « Tantum « in casu magnae necessitatis posse eam concedere etiam « Episcopum ». Hoc autem potius concedebant ex iuris inter- pretatione et ex conscientiae dictamine, quam legis alicuius ec- clesiasticae sanctione

Leo igitur XIII aliquantulum benigniorem erga Episcopos, aliosque potestatem quasi episcopalem habentes sese praebuit, dum eis ex praescripto iuris facultatem tribuit eiusmodi licen- tias concedendi, quamvis in casibus tantum urgentibus, qui in subiecta materia casibus magnae necessitatis aequipollent.

Accedit, quod Cardinales, Episcopi, aliique Praelati libros proscriptos legere non poterant, nisi opportunis facultatibus sese communiverint, ut patet tum ex cit. Urbani VIII Consti- tutione, tum aliis quae possent afferri.

Qua de causa S. Ligorius proposita sibi quaestione: « A n « ipsi Episcopi possint legere libros prohibitos ? »

Respondet: «Videbatur affirmandum: omnes enim Epi- « scopi, ubi formale tribunal S. Officii non adest, sunt Inquisi- « tores nati, qui valent via ordinaria procedere contra delin- « quentes in materia fidei. Sed omnino negandum cum Sylvio, « Barbosa, Bonacina ex Bullis Iulii III Cum meditatio, Pauli IV « Quia in futurum, Pii IV Cum pro munere, relatis ab aucto- « ribus praefatis; in quibus tam Episcopis, quam Inquisitoribus « interdicitur librorum vetitorum lectio, praeterquam (excipitur) « Senioribus et Commissariis haereticae pravitatis. Intelliguntur « to Commissariis illi tantum Inquisitores, quibus commissa « est aliqua particularis causa, quique legere possunt tantum « libros illam materiam concernentes, et tantum pro tempore « quo commissio viget. loc. cit. ».

Si autem Episcopi aliique iurisditione quasi episcopali pol- lentes libros proscriptos legere non poterant nec possunt, evi- dens est nec illos legendi aliis dare posse facultatem.

Ne tamen error subrepat, inquirendum est quinam sint qui iurisdictione quasi episcopali polleant.

Animadvertendum ergo est, iurisdictionem quasi episcopa- lem non esse confundendam cum ordinaria; haec enim ad plures extenditur quam illa ; plurimi enim sunt qui iurisdictione ordinaria gaudent, ex. gr. Parochi, Rectores locales Conven- tuum etc. quin tamen polleant iurisdictione quasi episcopali.