COMMENTARIUM 587

gendi retinendique libros prohibitos. Sed fidelium nomine non veniunt neque Religiosi Ordinum regularium, neque ecclesia- stici Cleri saecularis, sed homines saeculares et in statu laicali degentes, qui non subsunt Superioribus generalibus aut pro- vincialibus Regularium, aut aliis Abbatibus, dummodo iurisdi- ctionem in territorium aliquod non exerceant; eos igitur Leo XIII sub praesenti paragrapho non comprehendit, ideoque collata hac facultate uti non possunt.

Legislator, scilicet, iurisdictionem quasi episcopalem stricto sumit sensu; ideoque ad illos praelatos non est extendenda qui in christianam plebem nullam habent iurisdictionem. Qua de causa Superiores generales Regularium, aliique nullam in christianam plebem iurisdictionem exercentes, opportunas facul- tates a S. Sede Apostolica impetrare compelluntur, si suis sub- ditis alicuius libri proscripti licentiam concedere desiderant.

Libri singulares iidem sunt ac libri determinati; hi, vel illi; ex.gr . Gioberti - R Gesuita moderno; Bovio Giovanni, S. Paolo; Mantegazza Paolo, Epicuro. Renan. Vie de Jésus.

Casus autem urgentes illi sunt, quibus pressi Christi fideles non possunt aliquid agere vel consequi, nisi librum illum pro- hibitum legant. Ex. gr. si aliquis iuvenis non posset examen proxime subeundum parare, nisi legat librum auctoremque proscriptum : vel nisi aliquis refutare perniciosum errorem pos- sit, in incontinenti refutandum, nisi legat opus illud ab Ecclesia reprobatum; et alia huiusmodi.

Qua de causa si tempus necessarium suppetat petendae a Sede Apostolica licentiae, Episcopi aliique praelati petitas facul- tates concedere nequeunt; deesset enim ratio casus urgentis.

Haud raro tamen contingit, quia et necessarium est, ut Episcopi in dissitis praesertim regionibus commorantes, a Sede Apostolica generalem facultatem obtineant, ut fidelibus suae curae commissis libros proscriptos legendi retinendique licen- tiam impertiri valeant. Hi tamen duplici conditione ligantur; ut scilicet facultatem cum delectu, et ob iustam et rationabilem causam concedant.

Quid vero dictio cum delectu in nostra Constitutione signi- ficet, explicatione indiget.

Illa itaque dictio, sicut integra fere paragraphus, desumpta est ex Instructione Clementis VIII, De prohibitione librorum, % 2. « Qui quidem (Episcopi et Magister S. Palatii Apostolici)