COMMENTARIUM 589

aliqua mitiori significatione, non possent Episcopi fidelibus concedere generalem facultatem libros quoscumque prohibitos legendi, sed possent tantummodo licentiam concedere aliquot libros et opera determinata legendi, plura vel pauca ad con- cedentis arbitrium.

Neque contra expositionem nost ram urgenda est exceptio librorum de obscoenis ex professo tractantibus, quibus etiam pii homines et docti prohibentur; etenim haec exceptio non con- stituit sensum dictionis cum delectu, quae indicat libros deter- minatos et determinata opera, atque concessionem generalem libros quoscumque prohibitos legendi penitus excludit; quae tamen in allegata S. C. Indicis licentia tribuitur.

Accedit, quod si in secunda parte paragraphi dictio cum delectu libros significaret, Episcopis tribueretur eadem, plus minus, facultas quae in superiori parte tribuitur; facultas scili- cet concedendi licentiam fidelibus pro singularibus libris ; quod contextui et verbis repugnat.

Ut lectores intelligunt, in prima paragraphi parte Episcopi ordinaria facultate utuntur, cum a iure eis concessum sit pro sin- gularibus libris, atque in casibus tantum urgentibus licentiam concedere; perspectis igitur libris petitis, et casuum urgentia, hanc facultatem semper concedere possunt, atque etiam aliis de- legare, in iis autem quae statuuntur in secunda parte paragraphi utuntur potestate delegata; ideoque ea uti debent ad arbitrium concedentis, tum quantum ad substantiam, tum quantum ad durationem conditionesque appositas per S. Indicis Congrega- tionem.

Ex quo sequitur, non debere, nec posse Episcopos alios- que praelatos iurisdictione quasi episcopali pollentes, qui a Sede Apostolica impetrarunt facultatem ut fidelibus libros quoscum- que proscriptos legendi retinendique licentiam impertiri valeant, eam quibuscumque, nullo facto discrimine, concedere; sed in- ter eos secernere pr imum debere viros probos et eruditos, quibus quoslibet libros proscriptos legendi licentiam concedant, iis exceptis, qui haeresim vel schisma propugnant, aut ipsa religionis fundamenta evertunt; hos vero libros illis tantum concedere posse, qui doctrina, pietate, fideique zelo praestan- tiores esse perspectum habeant; exceptis semper libris de ob- scoenis ex professo tractantibus. Atque sedulo advertant, eius- modi selectionem, quantum ad essentiam attinet, non remitti