COMMENTARIUM 405

Si tamen in respectivis Dioecesibus libri circumferantur, qui subtilius examen exigunt, vel quia de rebus tractent dif- ficilioribus, aut recenter inventis; aut de scientiis quidem, qua- rum notitia et cognitio communis est, attamen vel nova me- thodo, vel argumentis deductis ex antiquis idiomatibus linguis- que primigeniis, vel ex scientiis naturalibus, in quibus homines idonei et exculti in Dioecesi non reperiantur; vel si opera di- vulgata ab auctoribus prodierint, qui nihil antiquius habent quam Episcoporum auctoritatem spernere , idque experientia constaret, vel ab aliis qui propter officia quae exercent, et po- testatem qua praestant, ipsis Episcopis possent periculum creare; aut hos dedeceret in Superiorum suorum libros iudicia exer- cere, ut si libri proscribendi prodierint a propriis Metropolitanis, Primatibus, Patriarchis, aut damnatio libri foret turbas et con- tentiones excitatura; his in casibus et similibus monentur Epi- scopi, ut proprio iudicio dimisso, noxios hos libros ad Aposto- licam Sedem deferant, ab eaque sententiam expectent. Id autem praecipit Pontifex, non quia hos etiam libros diiudicandi Epi- scopos potestate privet, sed prudentiae causa; etenim hisce in circumstantiis ad salutarem effectum consequendum, omnino supremae auctoritatis sententia requiri videtur.

Diximus Episcopos pro sua Dioecesi posse libros quoscum- que noxios proscribere sive in ea impressos, sive ex aliis parti- bus adductos, atque fideles eis commissos teneri obedientiam debitam praestare, nullaque posse ratione libros ab iis proscri- ptos legere nisi opportuna et legitima facultate sese commu- nierint.

Attamen in singulis Dioecesibus, vel fere, Regulares sunt Episcoporum iurisdictione exempti, et propriis Superioribus re- gularibus subiecti. Quaerendum est igitur

I o . An Regulares exempti proscriptione librorum ab Epi- scopis indicta teneantur?

2°. An Superiores Regulares potestate gaudeant libros pro- scribendi pro suis subditis regularibus?

Quantum ad 1. quaestionem attinet cl. Vermeersch censuit negative esse respondendum. « Habent enim regulares proprie « dicti, ita scribit pag. 30, (et etiam quarumdam Congregationum « alumni, v. g. C. SS. Redemptoris) generale privilegium Ex- « emptionis. Inter exceptiones autem, factas huic privilegio, quas « tamen diligentissima cura collegerunt auctores, nullibi indi-