COMMENTARIUM 409

facultate, aut sine Episcoporum proscribentium venia. Subiacent ergo proscriptionibus librorum ab Episcopis indictis.

Supponere profecto non possumus , Leonem XIII Regula- ribus privilegium huiusmodi , quod aut n u m q u a m consecutos, au t a Pio IX noverat abrogatum, conservare voluisse, quin ali- quam de re mentionem iniiceret, praesertim cum § 35 illos cen- surae ab Episcopis instituendae subiiciat, atque § 36 libros pu- blicare praeter Episcopi facultatem interdicat.

8°. Tandem ut hac 'de re magis evaderemus certi, prae- stantissimus Sacrorum Canonum Professores ipsosque Regula- r ium Superiores interrogavimus, qui sententiam a nobis pro- pugnatam retinendam esse responderunt.

Post haec alicui difficultati occurramus oportet. Et I o . illi quam urgere Regulares possent ex verbis ipsius

paragraphi : et e manibus fidelium auferre studeant; nos enim paullo superius diximus, fidelium nomine viros regulares non venire; cum ergo R. Pontifex praecipiat Episcopis ut noxios libros e manibus fidelium auferre studeant, hoc ipso ab eius- modi lege religiosos viros exclusisse dicendus est. Attamen re- cusandum est eiusmodi argumentum, cum in eo consequentia magis pateat quam praemissae; sequeretur enim neque Eccle- siasticos Cleri saecularis eiusmodi prohibitionibus subiacere ab Episcopo indictis, cum nec ipsi fidelium nomine intelligantur. Optime sed vero legislator unos simpliciter fideles hoc in loco nominat , tum quia pro his libri noxii gravioris sint periculi, tum quia nonnisi potestate adhibita plerumque coercentur. Pro viris religiosis autem sat est voluntatem superioris ab Episcopo moniti, si necessarium fuerit, cognoscere ut obedientiam debi- tam praestent, quin potestatem iudiciariam aut coercitivam ad- hibere compellatur.

Attamen, nonne in praesenti casu potestas delegata Epi- scopis collata videtur, ut certius possint attingere omnium li- b r o s , cum hac proscribendi facultate uti valeant circa libros etiam exemptorum vel externorum?

R. Eiusmodi interpretatio admittenda non videtur I o . qui- dem quia numquam Regulares in ea opinione versati sunt, neque illud privilegium commenti , quo putaverint aut putent, Episcopis non fuisse vel non esse facultatem libros prohibendi noxios, si a Regularibus prodierint. 2°. Quia Romani Pontifices delegatam etiam potestatem in librorum proscriptione concedunt