COMMENTARIUM 411

re censores etiam ad aliud animum intendant oportet. Cum enim Pontifex statuat, a quibus libri nonnulli approbandi sint ut publicari possint, considerare debent, an hi libri auctoritate eorum publicentur ad quos impressionem et publicationem per- mittere spectat. Aliter; Iudices ad censuram instituendam de- putati id a principio observent, an pro tali l ibrorum genere ipsi, vel alii sint censores competentes et a iure requisiti.

Porro relate ad editiones et versiones Sacrorum Bibliorum, hac § 30 Pontifex in memoriam revocat quae statuerat § 7\ In ea vero paragrapho sermo est de versionibus Sacrarum Scripturarum in lingua vernacula, atque statutum fuerat I o . eius- modi versiones nullis communitas adnotationibus, quamvis a viris catholicis confectas, ab uno Romano Pontifice permitti posse. 2°. Si autem editae fuerint sub vigilantia Episcoporum, cum adnotationibus desumptis ex sanctis Ecclesiae Patribus, et ex doctis catholicisque Scriptoribus, approbatio sufficit Epi- scoporum.

Censores itaque in huiusmodi SS. Bibliorum Versionibus in lingua vernacula examinandis prae oculis habere debent quae et quot loca commentariis et adnotationibus communita fuerint, an difficiliora rite explanata, ex quibus Patribus com- mentaria desumpta, ex quibus viris catholicis adnotationes. De cetero solliciti non sint si auctores videant etiam ex viris he- terodoxis declarationes aut notitias desumpsisse aliquas, in iis praesertim quae notiones topographicas, ethnograficas, archeo- logicas respiciunt, et notitias his nostris diebus haustas ex mo- numentis quae in Assyria, Palaestina, ChaJdea detecta sunt et deteguntur. Censores enim ad id praecipue advertant, ut sarta tectaque sint catholica dogmata quae in Sacris Bibliis traduntur, eorumque sensus genuinus.

69. Necessario eiusmodi lex renovata fuit; si enim iterum in lucem edere fas esset libros ab Apostolica Sede semel pro- scriptos, inutilis proscriptio redderetur, cum in novis editionibus ea legere fideles possent quae in praecedentibus prohibitis con- demnata fuerant. Clemens VIII haec iam animadverterat in In- structione Indici praemissa librorum prohibitorum. « Ad fidei « catholicae, inquit, conservationem non satis est quinam ex iam « editis libris damnatae lectionis sint, cognoscere, nisi illud etiam « caveatur, ne vel iidem denuo pullulent libri, vel similes alii « emergant, et propagentur, qui incautas fidelium mentes oc-