412 COMMENTARIUM

(a) Index libror. prohib*. XXIV.

« culto veneno inficientes, iusta ac merita danmatione digni « iudicentur ».

Renovatam fuisse hanc legem diximus; ea enim iam pro- mulgata a Clemente VIII fuerat § VI. de prohibitione librorum, q u a praescripserat : « In universum de malis et perniciosis li- « bris id declaratur atque statuitur, ut qui certa aliqua lingua « initio editi, et deinde prohibiti ac damnati a Sede Apostolica « sunt ; iidem quoque , in quamcumque postea vertantur lin- « guam, censeantur ab eadem Sede, ubique gentium, sub eis- « dem poenis, interdicti et damnati ». In memoriam vero Epi- scoporum revocata fuerat a S. Congregatione Indicis die quarta Martii 1828, Leone XII Pontificatum universae Ecclesiae ge- rente (à). Stat igitur immotum, libros ab Apostolica Sede pro- scriptos iterum typis amandari et divulgari non posse.

Sedulo tamen advertendum est , hos libros ab Apostolica Sede proscriptos eos non esse intelligendos qui regulis genera- libus comprehenduntur, sed illos qui nominatim, et proprio ti- tulo in Indicem relati fuere; verba enim ab Apostolica Sede proscriptos determinatum quid significant, atque ita exploratum cer tumque ut de lata prohibitione nemo dubitare possit; atque idcirco quibuslibet prohibetur quominus hos libros iterum edant et evulgent. Id autem intelligi non posset de libris comprehensis sub regulis generalibus, cum de illis nullum speciale iudicium pronunciatum fuerit, nullaque conceptis verbis proscriptio; ideo- que eorum pravitas, saltem a plurimis, non dignoscatur, aliorum diversa sit de illorum pravitate sententia; ita ut de nova libro- r u m huiusmodi impressione in certum crimen editores et typo- graphi semper vocari non possent. Demum mos est ut qui ve- lint cognoscere, an liber aliquis prohibitioni subiaceat, Indicem librorum prohibitorum legant.

Attamen ipse Legislator veniam concedit prohibita opera iterum excudendi, si singularis aliqua intercedat exceptio. Haec autem n u m q u a m petitur ex defectu auctoritatis, sed ex aliqua ratione ipsi operi proscripto inhaerente. Exempla petantur ex prohibito Galilaei Dialogo duorum maximorum Sgstematum circa motum telluris, quae sententia cum solidis argumentis tunc defendi non posset , atque adversari obvio et literali Sa- c ra rum Scripturarum sensui videretur, die 22 Iunii 1633 a Su-