MONASTERIEN. 461

cipiendam : sed in nostro casu nullus uterus, nullum huius elementum sufficiens.

Resp. b) Sub hac suspicione alicuius vestigii potuit iure meritoque dari dictum responsum praesertim si contraria nostrae sententiae saltem extrinsece probabilis a quibusdam reputetur ex suffragio unius vel alterius moderni auctoris. In suppositione enim probabilis sententiae de non existente impedimento impotentiae ius naturale ad matrimonium pos- sidet : seu in dubio sive iuris sive facti ut habet D'Anni- bale (Summ. Theol. mor. v. 3. n. 317): « Quid si dubia sint? (imped. dirimentia...) Et si iuris dubium vertat, quia legis dubiae nulla vis est, convenit matrimonium contrahi posse et licite et valide. Sin facti non convenit : sententia communior negat.. . minus communis affirmat, quia possi- det ius matrimonium contrahere volentium.... Dicam plane quod sentio. Quaestio haec in his tantum impedimentis re- fert, quae divini iuris sunt idest in impedimento liga- minis, cognationis et 'impotentiae. In primo i. e. in dubio de ligaminis impedimento, prior sententia verissima est. . . In tertio f sc. in dubio de impotentia) matrimonium inire divortiis obnoxium, et matrimonio aliquem omnino prohi- bere, utrumque publice perniciosum est ; sed hoc posterius longe perniciosius, tum per se, tum quia divortiorum pe- ricula tenuantur ubi proles exulat; ideo secundam senten- tiam sequor ». Iamvero hic Emus D'Annibale tempore re- sponsi pertinebat ad S. O. S. Off. Porro in praesenti the- mate plusquam per tres annos tentamen coitus (quod ma- nifestat vitium insanabile, ut infra a peritis audiemus) ex- plodit omnem vel speciem probabilitatis contrariae sententiae.

Resp. c) Ceterum nemo non novit quod Cardinales, qui- bus constant SS. CC. Romanae, in suis decisionibus et re- sponsis partes iudicum agunt et non legislatorum: quod si partes legislatorum agerent, deberent ostendere se praeditos esse hac speciali concessione a Rom. Pontifice pro condenda lege hac vel illa universali, seque per tale responsum vel decretum ferendi legem universalem habere intentionem,