464 EX S. G. CONCILII

rationem: secus, si iuxta aliquem modernum sufficeret vel perangustum orificium, quin ratio habeatur internae a p t i - tudinis et brevitatis vaginae, fere omnes everterentur de- clarationes nullitatis S. C C . datae ob mulieris a l t i t u d i - nem et impe t ra t ionem. - Porro ita arcta et imperforata est Helena ad habendam copulam perfectam de se aptam ad generationem, ut insufficiens prorsus sit vagina, nulla sit ea vi tas, ut ait Dr. Fritsch, quae communicet cum utero, nullus uterus per quem ad ovaria deveniatur.

Sed quaeritur : est ne adeo anormalis vagina Helenae at haec viripotens dici nequeat?

Resp. Affirmative: Heic quoque sedulo distinguatur quae- stio facti an existat anormalis vagina, a quaestione iuris, an ea sit anormalitas quae impotentiam iure pariat. Et ad utramque quaestionem responsio est affirmativa.

In primisque duplex difficultas diluenda est, altera ex modo loquendi D.ris Fritsch, altera ex iurata confessione sponsae. D.r Fritsch ait, quidem laborare Helenam gestan- di potentia et non addit etiam coeundi quae sola dirimit matrimonium. Resp. a) Praeter quam quod suspectum ha- beri debeat testimonium D.ris Fritsch luterani viri, noto quod etsi huius contrarium omnino esset testimonio cete- rorum ; tamen remanent quatuor periti et duae obstetrices quae in nostram iurant conclusionem atque ad rem evin- cendam satis superque essent. Ast b) D.r Fritsch eamdem, quam ceteri, conclusionem propugnat sc. quod nullum de- clarandum sit matrimonium, et quod Helena sua libertate coniugem donare debeat : licet falso nitatur fundamento sic expresso in suis ad Helenam Uteris « quando è constatato che una donna non può aver figli, allora secondo il diritto canonico, il matrimonio viene considerato quale noiv consu- mato.. . Basta il difetto dell'utero per una total impotenza gestandi. Vi è dunque una valida ragione per dichiarare nullo il matrimonio » quae ignorantiam iuris nostri mani- festant. Unde D.r Fritsch persuasus hac de re, totus est in probanda impotentia gestandi, c) Attamen in referendis