Caput XXIII.—64. At enim dixit Jeremias, «Facta est mihi ut aqua mendax, non habens fidem.» Non de hac aqua dixit, quam putas. Lege diligenter. Ipsam enim mendacium hominum multitudinem dixit aquam mendacem more prophetico, sicut figurate loqui solent: sicut in Apocalypsi, populos aquarum nomine novimus appellatos (Apoc. XVII, 15) . Nam sic ait Jeremias: Utquid qui contristant me, praevalent? Plaga mea valida est, unde sanabor? Facta est mihi ut aqua mendax non habens fidem (Jerem. XV, 18) . Plagam suam sibi dixit factam ut aquam mendacem: eamdem vero plagam suam eos appellavit qui se contristabant. Quod enim ait, qui contristant me; hoc dixit postea, plaga mea: et quod supra dixit, praevalent; hoc postea dixit, valida est.

65. Sic et illic facitis, ubi scriptum est: Ab aqua aliena abstine te, et de fonte alieno ne biberis (Prov. V, 15) . Putatis enim de Baptismo dictum qui est apud haereticos, ut ideo sit aqua aliena, quia haeretici regnum Dei non possidebunt: quasi non ita sit et apud ebriosos, et apud invidos, et caeteros hujusmodi, de quibus pariter dictum est, Regnum Dei non possidebunt (I Cor. VI, 10, et Galat. V, 21) : et tamen in omnibus talibus, si secundum Evangelium baptizati sunt, Christi est Baptismus, non ipsorum. Unde aqua illa non est aliena; cum ipsi alieni sint, quibus dicturus 0439 est, Non novi vos (Matth. VII, 23) . Cur non ergo potius intelligam aquam alienam et fontem alienum, doctrinam esse maligni spiritus, qua decipiuntur et seducuntur alienati a Deo per ignorantiam, quae est in illis, propter caecitatem cordis eorum; hoc expressius commendante Apostolo: Spiritus autem manifeste dicit, quia in novissimis temporibus recedent quidam a fide, attendentes spiritibus seductoribus, et doctrinis daemoniorum (I Tim. IV, 1) ? Haec est aqua aliena, et fons alienus. Si enim aqua in bono intelligitur et Spiritus sanctus; cur non aqua in malo intelligatur et spiritus malignus? Non enim semper ubi aquam nominat Scriptura, hoc visibile Baptismi sacramentum vult intelligi: sed aliquando ipsum, aliquando aliud. Jam enim hoc visibili Baptismo etiam alios discipuli Domini baptizaverant, antequam veniret in eos secundum ejus promissionem Spiritus sanctus: de quo tamen idem Jesus dicit, Si quis sitit, veniat et bibat: qui credit in me, sicut dicit Scriptura, flumina aquae vivae fluent de ventre ejus. Et sequitur Evangelista, et exponit unde sit dictum: Hoc autem, inquit, dicebat de Spiritu, quem accepturi erant ii qui in eum erant credituri. Spiritus enim nondum erat datus, quia Jesus nondum fuerat clarificatus (Joan. VII, 37-39) . Ecce aquam dicit Spiritum, qui nondum erat datus, cum jam aqua illa Baptismi multis fuisset data.

66. Unde et illud, quod similiter non intelligitis, quod scriptum est, Bibe aquam de tuis vasis, et de puteorum tuorum fontibus; et fons aquae tuae sit tibi proprius, et nemo alienus communicet tibi, et non superfluant tibi aquae foras, et in plateis tuis discurrant aquae tuae (Prov. V, 15-17) : non visibilem Baptismum, quem possunt habere et alieni, id est, qui regnum Dei non possidebunt; sed hoc donum commendat Spiritus sancti, quod proprium est eorum tantum, qui regnabunt cum Christo in aeternum. Quoniam charitas Dei, sicut dicit Apostolus, diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est nobis (Rom. V, 5) . Ipsa enim latitudo cordis, quam charitas facit, unde illam diffusam dicit, et unde ad Corinthios ita loquitur, Os nostrum patet ad vos, o Corinthii, cor nostrum dilatatum est (II Cor. VI, 11) , platearum nomine significata est.

67. Quod ergo aperte audimus, Nolite omni spiritui credere, sed probate spiritus si ex Deo sint (I Joan. IV, 1) ; hoc figurate audimus, Ab agua aliena abstine te, et de fonte alieno ne biberis. Et quod aperte audimus, Charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est nobis, hoc figurate audimus, Fons aquae tuae sit tibi proprius, et nemo alienus communicet tibi. Multa enim munera Dei possunt habere et alieni, non solum ista communia cum lapidibus et arboribus, sicuti est esse et vigere; nec solum communia cum pecoribus, sicuti spirare, sentire: sed etiam majora jam hominum propria, sicuti est ratio, locutio, artes utiles innumerabiles, et alia multa. Ipsa etiam quae domui Dei data sunt, nonnulla ex eis habent alieni, id est, non possessuri regnum 0440 Dei, quibus in fine dicetur, Non novi vos; etiam cum dixerint, In nomine tuo prophetavimus et virtutes multas fecimus. Quia, Etsi habeam, inquit, prophetiam, et sciam omnia sacramenta et omnem scientiam, et si habuero omnem fidem, ita ut montes transferam, charitatem autem non habeam, nihil sum (I Cor. XIII, 2) . Hoc est ergo donum Spiritus sancti proprium sanctorum, unde nemo communicat alienus. Hoc deest omnibus malignis et gehennae filiis, etiamsi Christi Baptismo baptizentur, sicut Simon fuerat baptizatus. Hoc deest etiam haereticis: hoc accipiunt, cum correcti veniunt et unitatis vinculum sinceriter amplectuntur. Quod si non acciperent, etiam habentes Baptismum Christi, non erant possessuri regnum Christi; quia non introierant ad fontem illum proprium aquarum discurrentium in plateis sanctorum, et foras non excurrentium, quo fonte charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est nobis. Desinite itaque illa testimonia commemorare, quae aut non intelligitis, aut pro nobis contra vos esse intelligitis. Quod si ambigue posita, et pro nobis, et pro vobis possent interpretari, nihil utique adjuvarent causam vestram: quia et nos si talibus uti vellemus, innumerabilibus uteremur, quae causam nostram nihil similiter adjuvarent. Sed plane talia malam causam vel moras faciendo sustentant.