494 COMMENTARIUM

Non est autem putandus Legislator noster Clementis VIII sanctionem abolevisse; nam non Tridentini Concilii, sed Cle- mentis VIII verbis utitur, quem pene excribit; atque facultatem a respectivis praelatis obtinendam cum facultate ab Episcopo impetranda coniungat, quae se ad omnes libros Summo Pon- tifici aut Romanis Congregationibus non reservatos extendit.

74. Antiquo iure ii qui in Statu ecclesiastico commoraban- tur, si librum aliquem extra eiusdem confinia imprimere vo- luissent, duplici approbatione sese communire debebant; et Romae quidem Magistri S. P. Apostolici atque Eminentissimi Urbis Vicarii, extra, facultate Episcopi illius in cuius Dioecesi auctor vel editor versabatur, Episcopi praeterea in cuius Dioe- cesi erat liber imprimendus; constat enim approbationem li- brorum ante Constitutionem Leonis XIII pertinuisse ad Ordi- narium loci in quo liber typis committebatur. Huic igitur ius erat et potestas l ibrum imprimendum examinandi (a).

Legislator noster considerans fortasse, non admodum decere ut iudicium et sententia Ministrorum primae Sedis ab aliis, etiam inferioribus, ad trutinam vel revocaretur, vel utcumque pro- baretur, huic legi derogavit, praescripsitque e contra ut si au- ctor quilibet Romae degens librum non in Urbe, sed alibi im- primere vellet, praeter approbationem Cardinalis in Urbe Vi- carii, et Magistri Sacri Palatii Apostolici, alia non require- retur.

E medio scilicet tulit legem pro iis sancitam, qui extra Urbem quidem, sed in Statu Pontificio commorabantur, atque de unis auctoribus Romae commorantibus sollicitus, hos alibi libros a se compositos imprimere desiderantes, qualibet alia praevia revisione et approbatione exoneravit, dummodo appro- bationem Cardinalis Urbis Vicarii, et Magistri Sacri Palatii Apo- stolici, cumulative tamen non disiunctive, retulissent.

Constat autem Romae praeviam librorum censuram et ap- probationem Magistrum Sacri Palatii Apostolici instituere atque

(a) Ius antiquum Alexandri papae VII decreto constituebatur : « Observandum « est circa Regulam X, quod degentes in statu Sedi Apostolicae mediate vel imme- « diate subiecto, non possunt transmittere libros a se compositos alibi imprimendos, « sine expressa approbatione, et in scriptis eminentissimi ac reverendissimi d. Car- « dinalis Sanctissimi Domini nostri Vicarii, et Magistri sacri Palatii, si in Urbe; si « vero extra Urbem existant, sine Ordinarii loci illius, sive ab his deputatorum fa- « cullate et licentia operi infligenda.