COMMENTARIUM 495

decernere; hanc autem Eminentissimum Urbis Vicarium, vel eius vices gerentem confirmare per identicum verbum impri- matur, quod minime aequipollet vocabulo vel formulae visum, sed eiusdem auctoritatis, nisi maioris, approbationem significat; nemo enim concessurus erit approbationem Cardinalis in Urbe Vicarii inferioris esse auctoritatis approbatione magistri S. Pa- latii Apostolici.

Ex lectione autem paragraphi singuli intelligunt, auctoribus Romae degentibus liberum relinqui, velint nec ne alibi librum imprimere ; qua de causa, quidquid de antiqui iuris dispositione dici velit, in praesentiarum locum non habet quaestio de do- micilio vel quasi domicilio, ut eiusmodi legis beneficio fruantur, sed satis est ut auctor Romae degens quacumque intentione vel tempore, velit sive privilegio sive facultate uti Cardinali Urbis Vicario et Magistro S. Palatii Apostolici concessa; lex enim haec a Leone XIII renovata potius videtur auctoritatis ministrorum a R. Pontifice super eiusmodi negatio constituto- rum communiendae gratia, quam pro auctoribus; hi enim ea uti vel non uti ad lubitum possunt.

75. Hac in paragrapho 38 Legislator qualitates dotesque eorum decernit, quibus librorum examen Episcopi committunt; atque tales esse debere dicit ut pietate et doctrina praestent, quibus ducti et rectum iudicium circa doctrinas in libro con- tentas pronuntient, et in iudicio digerendo quemlibet h u m a n u m affectum sive odii, sive amicitiae ex animo excutiant; ita ut Dei dumtaxat gloria et fidelis populi utilitate sibi prae oculis positis, id agant quod veritatis et iustitiae dictamina requirunt. Eligendis igitur idoneis examinatoribus diligentiam plurimam adhibeant oportet Episcopi, atque pietate et doctrina instructus eligant; doctrina quidem ut veritatem cognoscant, pietate ut eam sequantur promoveantque, errores autem, quolibet humano respectu posthabito, notent, persequantur , damnent, et ut da- mnentur prudentem solertemque operam adhibeant.

Hac in re Leo XIII Praedecessorum suorum sanctiones in- novavit, Clementis VIII scilicet, Alexandri VII, Benedicti XIV. Et primus quidem in Instructione. De Impressione librorum § V ea protulit, quae Legislator noster fere ad verbum in s u a m intulit Constitutionem « Curent, nempe, Episcopi et Inquisito- le res, quorum muneris erit facultatem libros imprimendi con- « cedere, ut eis examinandis spectatae pietatis et doctrinae vi-