COMMENTARIUM 499

auctorum fama, deque etiam eorum lucro; haec autem nulla ratione sunt parvipendenda.

Quid demum, quod post Constitutionem Leonis XIII exa- minatores decet esse humaniores? Non eo quidem sensu ut circa res fidei morumque transactionem instituant; in his enim nulla transactio datur; sed ut in ceteris lenitatem potius quam severitatem adhibeant.

77. Ut examen rite absolvatur, librum integrum examina- tores legere debent, ne in malum sensum detorqueant quod in hac libri pagina minus clare auctores scripsere, dum in alia idipsum sensu aperto et catholico protulerunt. Id de cetero mo- net Benedictus XIV in cit Const: Sollicita; atque quae monet Censores attento animo legant et exequantur.

Absoluto autem examine, Censores deputati ad Ordinarium iudicium suum atque sententiam deferant. Haec autem triplex -esse poterit:

a) Aut opus condemnandum. b) Aut corrigendum. c) Aut nihil obstare quominus imprimatur et publicetur. Si l m . impressionem aut publicationem, post perspectam

censuram, Episcopus denegat. Si 3 m . Opus imprimendi aut publicandi facultatem concedit. Si 2 r a . ante impressionem opus ab auctore corrigendum est

ad tramites correctionum quas Censores instituendas esse de- creverunt ; neque opus publicandum erit nisi postquam Ordi- nar ius praescriptas correctiones approbaverit (a).

Exinde librorum auctores intelligant, tutius esse opus tra- dere Episcopo examinandum antequam imprimatur, ne vel ob prohibitionem, vel ob correctiones instituendas, aut operam per- dere, aut expensas multiplicare compellantur.

Si nihil publicationi libri obstet, praecipit Legislator ut il- lius publicandi licentia in scriptis et omnino gratis auctori con- cedatur; licentia concessa autem in principio vel in fine operis sit imprimenda.

(a ) Quoniam Censores Episcopales eo secreto non obstringuntur, quo S. Congre- gationis Indicis Consultores, rem inutilem agere non putamus si eos humillime ro- gemus, ut si quando aut sensus auctoris dubius, aut sententia aliqua sibi non satis pro banda videatur, aut aliud notaverint quod declaratione indigeat, auctorem mo- neant, ut voce vel scripto declaret quae in controversiam veniunt.