C O M M E N T A R I U M 505

[a) Acta S. Sedis XV, 556.

Equidem argumentum instaurant ob vocabulum libros quo libros iam impressos non manuscriptos intelligi opinantur; at librorum vocabulo etiam manuscripta intelligi evidentissime probat cl. Arndt. Op. cit. pag.118. seqq., et ex veteri iure plane constat: hac vero in paragrapho certum id exploratumque est, cum in fine dicatur ae generaliter scripta omnia, quo nomine tum impressi, tum libri scripti comprehenduntur , et hi prae- cipue.

Omnes ergo fideles tenentur praeviae censurae eos saltem subiicere libros, qui divinas Scripturas respiciunt. Quinam vero hi sint declaravit Suprema Inquisitio Feria IV, die 22 Decem- bris 1880, dum dixit eiusmodi esse restring endos ad libros Sa- crarum Scripturarum, nec non ad eorumdem adnotationes et commentarios, minime vero extendendus ad libros quoscumque de rebus Sacris in genere, id est ad religionem pertinenti- bus (a).

Sacrae Theologiae nomine intelligitur dogmatica, moralis, ascetica, mystica.

Historia, Ecclesiastica est relatio fide digna praecipuorum factorum quae in Ecclesia Christi contigerunt, quae scilicet com- plectuntur originem, progressum et vicissitudines maxime me- morandas Religionis et Ecclesiae Christi. Cum in odiosis ver- semur, verba sunt stricto sensu accipienda; non putamus hinc historiae ecclesiasticae nomine hoc in loco venire Sanctorum vi- tas, sive biographias, divulsas et alo reliquis Ecclesiae factis se- paratas, neque monographias, id est unius facti narrat iones; aut relationes factorum supernaturalium quae hoc in Sanctua rio vel illo propediem in Ecclesia catholica contingunt; etenim singillatim sumpta cum definitione historiae ecclesiasticae non convertuntur ; quamvis cum aliis praecipuis factis coniuncta ad historiam ecclesiasticam pertineant, ratione coniunctionis cum his factis, ex quibus definitio historiae ecclesiasticae consti- tuitur. Profecto acta Sanctorum a Bollandianis edita non con- ficiunt historiam ecclesiasticam, nec tali nomine vocari possent.

Ius Canonicum; id est : Complexio canonum sive legum fidem, mores et disciplinam spectantium, quae ab ecclesiastica potestate christianis vel praescriptae, vel propositae sunt. Et est scriptum vel non scriptum commune vel speciale.