COMMENTARIUM 513

Acta, Tom. XXX. fase. CCCLVII. 33

r am adhibeant, ut universae Ecclesiae praesulis desiderio vo- tisque respondeant. Intelligentiam pauca.

Diximus, Episcopos nonnisi gravissima causa motos eius- modi veniam ecclesiasticis concedere debere. Causae autem esse poterunt, si ea in regione nullum sit diarium a catholicis moderatum et nullus vir saecularis idoneus ; si diaria a viris saecularibus directa veritati, votis, desiderio et catholicorum utilitati minime respondeant; si ecclesiasticus directionem po- stulans talis sit qui existimatione, probitate, scientia aliisque dotibus, ceteris praeire eosque in officio continere possit, sive redarguendo, sive apta et solida instituendo ratiocinia, quibus os iniqua vel inepta loquentium obstruatur.

Quamvis autem licentia etiam voce tenus ab Episcopo con- cessa vera licentia sit, opportunum tamen magis iudicamus eam in scriptis tradi debere , in eaque conditiones apponere quas Episcopus necessarias iudicaverit, quasque moderator ap- prime observare teneatur; ita enim et Episcopi auctoritati, et moderatoris securitati, et fidelium utilitati consultum erit.

Illud etiam animadvertant Episcopi huic legi illos etiam subiacere ecclesiasticos, qui antequam promulgaretur, diaria et folia periodica moderabantur ; lex enim est generalis atque abso- luta, nullamque distinctionem Legislator innuit. Qui porro mo- derabantur ante legem, moderantur et n u n c ; legis ergo dis- positioni subiacent; et fortasse ratione praecipua, cum aliqui ex antiquis moderatoribus ob incongrua quae scripserunt in causa fuerint quare Romanus Pontifex omnium libertatem co- hibuerit.

Quis autem dicturus erit, ecclesiasticos harum ephemeri- dum moderatores plurima bona producere, et producere posse, Romanosque ipsos Pontifices, expeditis uteris, eos aliquando laudibus cumulasse.

Quod quidem inficiari nolumus. Sed silentio pressis malis quae produxerunt, et tum sibi, tum aliis possunt inferre, hos rogamus ut considerent. 1. Presbyterorum officia esse offerre, benedicere, praeesse, praedicare et baptizare, non autem diaria et folia periodica moderari; 2. animo revolvant, Romanum Pon- tificem Leonem XIII hanc non fuisse legem laturam, si omnes ecclesiastici ha rum ephemeridum moderatores illa produxissent bona , aut speraret esse producturos. 3. Illud esse verum bonum quod nostrae congruit vocationi; clamat enim Aposto-