COMMENTARIUM 515

(a) De Impressione librorum g 1.

« ctis, aut exemplis, aut vocibus compilali solent, is qui labo- « rem colligendi et compilandi susceperit, pro auctore habea- « tur » (a).

Legislator noster autem latae a se legi etiam editores sub- iecit, nec immerito, cum eadem ratio tum pro auctoribus tum pro editoribus militet. Etenim idcirco auctorum nomen in fronte libri exprimendum Pontifices iussere, ut si aliquid contra fidei morumque dogmata scribere ausi fuissent, cognosci, moneri, ad retractationem compelli, et etiam iuxta SS. Canonum prae- scripta, puniri possent. Id autem nedum ex facto, sed etiam sancita disciplina cognoscimus. Constat enim a S. Indicis Con- gregatione auctores noxiae lectionis librorum ad se vocatos, eosque ad retractationem emittendam fuisse compulsos. In rei •confirmationem ex fonte plane authentico documentum, quod subiicimus, exscripsimus.

« 1599. Die XIX Iunii, hora XI. « Decretum fuit imponendam esse retractationem. « Auditi fuerunt consultores, qui et vota sua in scriptis tra-

« diderunt; omnibus exclusis, Cardinales ultro citroque multis « iactatis, omnibusque mature pensatis et discussis, in hanc « devenerant (forte devenerunt) sententiam, si tamen SS. D. N. « placeret, quod per Cardinalem Baronium eidem esset insinuan- « dum.

« Quoniam ex muliplici capite doctrinam P. constat esse « falsam, et auctor aperte convincitur inobediens et transgres- « sor, eamdem toties impressioni tradens contra prohibitionem « expressam saepius eidem factam, ideo decretum fuit quod « coram Cardinalibus et Consultoribus sententiam retractaret , « et in nova libelli impressione retractatam doctrinam reprobet, « et deinceps nihil impressioni mandet absque speciali Aposto- « licae Sedis licentia : interim vero libelli omnes sunt diligenter « conquirendi, et Episcopi et Inquisitores de huius libellis sup- « pressione commonendi sunt, si tamen Sanctissimo ita placue- « rit, vel non secus disposuerit ».

Et reapse eumdem auctorem P. die 3 Iulii retractationem emisisse ita legimus.

« C. P. coram Cardinalibus et Consultoribus admissus fuit, « et genuflexus habens in scamno missale apertum, alta et in-