520 COMMENTARIUM

competentis auctoritatis facultatem publicati fuerunt, non tamen prohibiti; cum enim eiusmodi libri nunc ecclesiasticae censurae et approbationi non subiaceant, sine approbatione aliqua iterum possunt excudi.

Eadem sed vero ratio est , et etiam potior, cur versiones librorum in alia idiomata approbationem eamdem exigant quae fuit textui originali collata. Versiones enim novi libri sunt, pro iis praesertim nationibus penes quas idioma illud plane igno- ratur ; oportet insuper ut de earum fidelitate, saltem in substan- tialibus, constet, aliquando non expedire ut nonnulli libri ite- rum excudantur, consequenter nec expedire ut in alia con- vertantur idiomata; versiones insuper solent non semel notis, documentis, argumentisque communiri, quae in textu originali non reperiuntur: haec autem ecclesiasticae censurae et appro- bationi subiicienda sunt, cum de rebus ad religionem morum- que honestatem spectantibus tractent.

At si de scientiis mere naturalibus aut artibus agant , im- pune hae etiam versiones typis amandantur.

81. Duo continet haec paragraphus 45: 1. Libros ab Apo- stolica Sede damnatos, ubique gentium prohibitos censeri de- bere : 2. et in quodcumque vertantur idioma.

Utraque sed vero lex ex antiquo iure petita fuit atque con- firmata. Altera enim fit manifesta ex Clementis VIII Instructione, qua De prohibitione librorum § VI praescribitur : « In univer- « sum autem de malis et perniciosis libris id declaratur atque « statuitur, ut qui certa aliqua lingua initio editi, et deinde pro- h i b i t i , ac damnati a Sede Apostolica sunt; iidem quoque , in « quamcumque postea vertantur l inguam, censeantur ab ea- « dem Sede, ubique gentium, sub eisdem poenis, interdicti et « damnati ».

Quod praeceptum in memoriam omnium Ecclesiae Episco- porum revocatum fuit a S. Indicis Congregatione die 4 Martii 1828, et Indici praefixum. Eiusmodi vero praescriptio adeo rationi conformis deprehenditur, ut lata lex inutilis evaderet , si libri ab Apostolica Sede damnati, in alia idiomata conversi, legi pos- sent impune.

Prima vero patere dignoscitur ex potestate qua Romani Pontifices pollent libros noxios pro universa Ecclesia proscri- bendi; ex facto quo constat Regulas Tridentinas aliaque de- creta confecta et promulgata pro universa Ecclesia fuisse. Rea-