COMMENTARIUM 521

pse sub fine Regulae X legimus : « Ad extremum vero omni- « bus fidelibus praecipitur, ne quis audeat contra harum regu- l a r u m praescriptum, aut huius Indicis prohibitionem, libros « aliquos legere, aut habere », ex quo Romani Pontifices Indi- ces a se confectos universos Christi fideles obligare definierunt. Satis sit ea referre quae Benedictus XIV promulgavit in Brevi a se lato die 23 Decembris 1757; quod incipit: Quae ad catho- licae religionis: «Absolutum, inquit, iuxta mentem nostram In- « dicem praesentibus litteris nostris tamquam expresse inser- « tum habentes auctoritate apostolica tenore praesentium ap- « probamus et confirmamus, atque ab omnibus et singulis per- « sonis ubicumque locorum existentibus inviolabiliter et incon- « eusse observari praecipimus et mandamus, sub poenis tam « in Regulis Indicis quam in litteris et Constitutionibus Aposto- « licis alias statutis et expressis, quas tenore eorumdem praesen- « tium confirmamus et renovamus. Non obstantibus apostolicis « generalibus, vel specialibus Litteris, Constitutionibus, ac qui- « busvis statutis, decretis, usibus, stylis et consuetudinibus et- « iam immemorabilibus, ceterisque in contrarium facientibus « quibuscumque » (a).

Qua de causa nulla ratione illorum sententia defendi pos- set qui dicturi forent Indicis auctoritatem non ubique vigere, et penes aliquas nationes eius decreta posse impune violari; abso- lutae sunt enim et universales leges tum a Praedecessoribus tum a Leone XIII latae.

Id tamen intelligitur de libris ab Apostolica Sede, non ab Episcopis, damnatis ; cum horum decreta subditos tantum pro- priae Dioecesis obstringant; atque ratio etiam specialis interce- dere potest, aliis Dioecesibus non communis, qua liber aliquis prohibitus fuerit.

Alias sed vero diximus, Apostolicae Sedis nomine hac in re venire tum Supremae Inquisitionis, tum S. Congregationis In- dicis decreta; non tamen ea quae a Sacra Congregatione de Propaganda Fide promulgantur, cum eos tantummodo obligent qui in locis Missionum commorantur eidem Congregationis su- biectis.

82. Duplex in lege venditorum classis distinguitur, atque du-

(a) Cf. Bouix: Tractatus de Curia Romana, pag. 488. Arndt: De Libris pro- hibitis, 101, seqq.