COMMENTARIUM 531

« cundam partem, iuxta resolutionem Feriae IV, 28 Iunii « 1882 » (a).

Et haec satis sint pro huius paragraphi expositione. Si quis vero plura desideret, adeat Commentatores Constitutionis Apo- stolicae Sedis, Avanzini, D Annibale, Pennacchi, Piat, Bucceroni, Ciolli, Commentarium Pata vinum, aliosque.

84. Haec etiam poena pendet ex Constitutione Apostolicae Sedis, qua excommunicationi nemini reservatae illi subiiciuntur, qui libros de rebus sacris tractantes sine Ordinarii approbatio- ne imprimunt aut imprimi faciunt.

Eiusmodi decreto Pius Papa IX Tridentinam legem tempe- ra vit, qua nedum imprimentes, et imprimi facientes excommu- nicatione feriebantur, sed etiam vendentes, retinentesque ; illi in- super qui manuscripta de rebus sacris vulgaren t (b). Porro poenae a Concilio Tridentino in transgressores statutae eaedem non erant quae a Concilii Lateranensis V Patribus statutae fue- rant (c), cum unam poenam anathematis et pecuniae in Canone Coneilii novissimi Lateranensis impositam renovaverit, non alias. At poena pecuniae absque dubio in desuetudinem abierat; ergo Pius Papa IX unam excommunicationem retinuit poenas vero omnes praeter excommunicationem, ipse abrogavit, huiusque de- creto Legislator noster institit.

Pianam tamen legem Leo XIII multo clarius expressit, cum libros sacros plane determinaverit; ita ut nullimode, ut prius, quaerendum sit quinam sint libri de rebus sacris tractantes, cum aperte significet eos esse Sacrarum Scripturarum libros, vel earumdem adnotationes, vel commentarios.

Id autem Pontifex sancivit ad tramites declarationis a Su- prema Inquisitione latae, Feria IV, die 22 Decembris 1888. Ete- nim opportune interrogata responderat: « Censuram nemini re- « servatam inflictam iis, qui libros de rebus sacris tractantes « sine Ordinarii approbatione imprimunt, aut imprimi faciunt,

(a) Acta S. Sedis, XXIV, 745-746. {b) Cf. Pennacchi Commentaria in Const. Apostolicae Sedis Tom. II, p. 225.

seqq. aliosque Pianae Constitutionis Commentatores. (c) Hae autem erant poenae a Patribus Lateranensibus constitutae die 4 Maii 1515.

« Qui secus praesumpserit, ultra librorum impressorum amissionem, et illorum pu- oi blicam combustionem, ac centum ducatorum fabricae Principis Apostolorum de « Urbe sine spe remissionis solutionem, ac anni continui exercitii impressionis sus- « pensionem, excommunicationis sententia innodatus existat ».