POLYCA.STREN. 549

Igitur in casu sumus, in quo nullum indicium afferri potest, extitisse sese obligandi animum : qui nisi perspicue probetur, consuetudo plurium etiam saeculorum nullam pa- r i t obligationem. Si enim probari possit, familiam quamdam -semper ad idem molendinum frumentum suum molendum attulisse, non tamen impedire poterit molendinarius, etiam post multa saecula consuetudinis, quominus eadem familia aliud petat molendinum. Nec si quae familia per multa saecula fundum meum conduxerit, aliquod inde erit mihi ius, eam cogendi, ad fundum etiam in posterum conducen- dum. Ita, si etiam sexcentos annos sodalitium ad alicuius ecclesiae pompam se contulerit, nullum illi ecclesiae ex hoc facto ius ortum est, quo sodalitium ad idem in perpetuum agendum adigere queat. Etenim in tali materia versamur, in qua sodalitia laicorum liberrime agunt. Non enim te- nentur lege tridentina, quae regulares iubet, ut supplica- tionibus intersint, ut H. S. O. iudicavit in Calaritana mense octobris 1588, lib. 5 decretum pag. 204 (apud Pallottini vox sodalitium num. 69): nec obligari hac in re possunt decretis episcoporum aut synodorum provincialium: et si consuetudinem interveniendi sacris pompis servaverint, hu- iusmodi consuetudo praesumenda semper est libere incepta ac libere continuata, eiusque indolis , ut numquam obliga- tionem inducat, ut sapienter eadem H. S. C. sanxit, quum ab archiepiscopo urbinatensi interrogata fuit sequenti dubio: Stante obligatione inducta ex synodo provinciali urbinaten. quod confraternitates laicales interesse debeant processioni- bus ordinarii quatenus ab archiepiscopo vocentur, et stante consuetudine interveniendi omnibus processionibus; an di- ctae confraternitates possint ab archiepiscopo compelli per •edictum ad interveniendum dictis processionibus, ne alias dictae synodus et consuetudo reddantur elusoriae, non sine maxim divini cultus discrimine. S. C. die 10 martii 1663 respondit : Negative (Urbinaten. visitationis sacrorum li- minum dub. 22).

Quid vero si ea ipsa consuetudo, qua adeo confidit cle-