670 PARISIEN.

(1) Recole Vol. XXIII, 140, XXIV, 39.

matrimonii iura protuenda, sive a Constantiae coniuge, sive ex officio esse adductum. Iam vero neminem latet rem esse periculis plenam, fidem adiicere testibus alterutrius tantum litigantium. Et hic perlongum citat exemplum, desumptum ex celebri causa Bononien. Nullitatis rmatr. ultima vice a S. C. C. iudicata in plenariis comitiis diei 16 Decem- bris 1893 (1). Illo quoque in casu actor contendebat se coa- ctum fuisse ad nuptias a patre, et agmen testium eius con- firmabat assertionem referens etiam sevitias, comminationes filio a patre factas. At bononienses inquisitionis modera- tores haud contenti fuerunt testibus ab actore inductis, sed audierunt testes ex officio, et iisdem solummodo testibus de- betur, si matrimonium illud firmum immotumque adhuc stat.

Displicet igitur vinculi tutori quod Constantiae vir mar- chio Carolus de Montalembert testibus producendis super- sederit.

Et eidem insuper dolet, quod moderatores inquisitionis non cogitaverint ex officio supplere negligentiam Caroli. Forsitan facta illa, quibus actricis patronus demonstrare obnititur, matrimonium nullitate laborare ex sponsae coa- ctione evanescerent quasi bulla saponis, si praeter testes ad- versus matrimonium, alii etiam adducti fuissent ad matri- monii defensionem.

Neque exinde, statim consequitur periuram esse actri- cem, periuros ab ea inductos testes : prout nec in memorata Bononien. assereret orator peierasse actorem et spectatis- simos quibus innuebatur testes. Nemo enim definire valet quas imaginatio in nostris nostrorumque infortuniis exerat vires. Praesentis autem controversiae partem magnam esse imaginationem liquet in primis, quia nullitatis matrimonii iudicium, quod Constantia in mentis tranquillitate deserue- rat, restauravit, cum rescivit, ait ipsa : « Qu'il (Carolus) avait été forcé de quitter Tunis pour une question de moeurs, et de se réfugier en Belgique pour échapper à des poursuites