IANUEN. 687

deteriorem ; ciborum quantitas, qualitas et distributio ea- dem pene ordinantur mensura quae in nosocomiis adhiberi solet ; carcerum, custodiarum in primis curatur nitor et sa- lubritas ; omnia demum procedunt in luce et conspectu ora- torum populi, qui nihil antiquius habent quam damnatorum defendere causam in publicis comitiis. Ob tantam Reipubli- cae sollicitudinem in carcere condemnatos, ob tantos inde nummos erogatos, gravioribus vectigalibus ab honestis civi- bus haustos, lex non sinit, regula generaliori, victualia de- ferri condemnatis ab iis qui eos invisent et dumtaxat ex- ceptionis ad instar, et speciali expetita venia a carcerum Moderatoribus hoc aliquando permittitur. Exoptat vero et enixius expostulat lex, sodalitates constitui a charitate vel a misericordia vel a patronatu reorum dictas quae vel de- fensionem curent condemnatorum et maxime moralem in- stitutionem. - Haec attulisse iuvat, ut explanentur ab Ar- chiepiscopo breviter relata in suis litteris ad instantiam S. C. C. et quo melius pateat quantum rerum status ab illo sit mutatus quum Spinola Marchio, illa pientissima pro- mebat ab imo corde verba.

Unde hodie recolendum est prudentissimum consilium quod pandebat S. C. C, investigans piam testatoris volun- tatem, ipse Card. Tadini : aiebat enim: «Mihi enim per- suasum magis cordi fuisse praefato testatori maiorem mis- sionum per universam dioecesim frequentiam quam tem- porale levamen damnatorum eorumdem ; quod ulterius prae oculis habuisse constat ex verbis ipsis ut ei quidem pro spici rogaret non vero prorsus praeciperet etc. ». Revera magis rogasse quam praecepisse dicendus est testator qui non pri- vatum civem, sed Congregationem Religiosam alloquebatur, quae non pro suo arbitrio potest sibi mutare institutiones et scopum, sed pluribus attentis et consideratis adiunctis hoc praestat aliquando, et maxime intercedente venia, et arbitrio Sacrorum Antistitum. Quare ex ipsa subiecta ma- teria testator intelligendus est rogasse non praecepisse; eo magis quia ipse probe perspectum habebat institutum Con-