MUTILANA 709

lum habeant virum habilem aut idoneum qui frui valeat aut cupiat iure patronatus passivo. - Hoc etiam advertit Ouria in suis litteris informati vis. - Quae cum ita se ha- beant, iam status quaestionis in aprico est. Agitur ergo non de interpretandis ipsis verbis, quibus usus est testator, sed de scrutanda et inquirenda penitius voluntate et intentione testatoris, ut pateat an locus sit extensioni seu prorogationi voluntatis de uno casu ad alium. Namque testator nihil cavit de ratione et ordine, quo a patrono activo vocari de- berent descendentes ex tribus designatis familiis, utrum nempe attentis diversis lineis ab unico stipite descendenti- bus, alternis vicibus singulae lineae cuiusque stipitis 'ius haberent ad ius patronatus passivum non secus ac alternis vicibus eiusmodi ius concessum fuit expresse a testatore tr i- bus familiis ab initio vocatis. Unde inquirendum est an haec «extensio voluntatis de uno casu ad alium sit consentanea legitimis iuris regulis et an admitti possit quin praeiudi- cium inferatur certo et quaesito iuri Patroni activo.

Disceptatio Synoptica

In propositum interpretandi testatoris voluntatem hae traduntur regulae a Doctoribus communiter. Mascardi in I. III, de probat. Conci. 1136 sic scribit: « Quod nomina- t im a testatore non est expressum, debet praesumi consulto omissum, nec habendum esse,pro expresso : etenim ipse te- stator non praesumitur aliud velle, quam quod verbis ex- pressit : qui etiam si stricte loquitur, stricte est intelligendus : praesertim cum non dicatur in testamento expressum, quod eo lecto non reperitur: quod enim testator, non loquitur nec velle praesumitur, nec voluntas in corde retenta con- sideratur. Cuius rei illa potest afferri ratio, etenim testa- mento morte testatoris confirmato, nemo potest quidquam •addere vel illud mutare : quia lex dicit, uti scriptum est, i ta ius esto: sed eius tenor ad unguem est observandus ».

Et Conci. 1280, n. 8 advertit: «dispositio testatoris pro lege debet observari, sicut lex ipsa non intelligitur esse