QUAESTIO I. De Institutione circumcisionis.

Quantum ergo ad primum ostenditur, quod remedium circumcisionis congrue sit institutum:

1. Primo ratione significationis, quia est instituta in Sacramentum, quod est remedium contra originale ; sed originale traducitur per propagationem : ergo cum circumcisio fiat ab eo membro, per quod est propagatio, expresse signat originalis curationem .

2. Item, hoc videtur ratione curationis: quia " contrariis contraria curantur ", tam materialiter quam spiritualiter: ergo cum originale contrahatur per delectationem circa membrum illud, in passione illius membri expresse curatio designatur: ergo si Sacramentum est ordinatum ad hoc: patet etc.

3. Item, originale est morbus currens circulariter, quia, sicut dicit Anselmus , " persona corrumpit naturam, et natura personam ": ergo expresse signatur per ablationem secundum circulum ; sed hoc est in circumcisione: ergo etc.

Contra: 1. Deus non delectatur in poenis nostris ergo medicamenta Dei debent esse suavia: sed circumcisio est poenalis: ergo etc.

2. Item, originali non debetur poena sensus , ergo in eius ablatione non debet sentiri poena: ergo si circumcisio non est sine sensu poenae, non est congruum remedium.

Item, quaero, ad quod tempus pertineat Institutio circumcisionis. Non ad tempus legis naturae, quia lex naturae communis est omnibus, sed circumcisio propria est generi Abrahae : nec ad tempus legis scriptae, quia lator Legis Moyses circumcisionem non Instituit

unde Ioannis septimo: Circumcisio ex Patribus est, non ex Moyse

nec ad tempus gratiae: ergo nulli tempori convenit eius Institutio.

Si dicas, quod pertinet ad legem scriptam, quaero: quare ante dationem Legis fuit Instituta, et quare magis Abrahae data quam alii?

Item, quaeritur: quare non fuit In latore Legis confirmata, sed potius accepit Iosue mandatum quam Moyses ?

CONCLUSIO.

Circumcisio congrue fuit Instituta ad deletionem originalis culpae.

Respondeo: Dicendum, quod Institutio circumcisionis congrua fuit, quia fuit expressum signum curationis originalis, tum propter ablationem a membro propagationis, tum propter ablationem poenalem, tum etiam propter ablationem circularem.

i. Ad illud quod obiicitur, quod Dominus non delectatur in paenis: dicendum, quod poena comparatur ad punitum: et sic non placet Deo, "non enim creavit nos Deus ad puniendum "- Comparatur ad meritum, scilicet praeexistentem culpam: et sic est in ea manifestatio iustitiae et ordinis, et sic placet Deo, in quantum iustus. Comparatur ad finem vel effectum, ut puta iustificationem rei: et sic placet ei, inquantum misericors: unde in punitione, quae est via ad iustificationem, relucet misericordia et iustitia ; et ita est Deo placens, et talis fuit poena circumcisionis.

Quod ergo obiicitur, quod non delectatur in poena: dicendum, quod non delectatur in poena, secundum quod poena, sed secundum quod iusta vel iustifica toria: tamen haec delectatio semper est cum aliquo rigore, et quia lex vetus fuit lex rigoris , ideo debuit in ea esse poenalis curatio.

2. Ad illud quod obiicitur, quod originale non meruit poenam sensus : dicendum, quod verum est de ista quae est poena tantum et nullo modo via ad salutem, ut puta infernalis; sed bene illam meruit, quae potest esse via in salutem, ut puta praeseritem.

Ad illud quod quaeritur, cui Legi convenit: dicendum secundum Hugonem , quod fuit Sacramentum legis scriptae, succedens Sacramentis legis naturae: et hoc quadruplici de causa, scilicet ratione gravitatis et evidentiae, ratione certitudinis et efficaciae. Grauis est ratione poenali Latis: et debet sequi, quia prima aetas fuit quasi infantia, secunda quasi pueritia: et ideo non debuit gravari Sacramento onerante, sed levi manu duci: et etiam quia morbus erat recens, et non erat tanta cognitio peccati. Sed post tertia aetas est sicut iuventus, et magis habuerunt cognitionem peccati: ideo potuerunt magis onerari.

Secunda est evidentia, quam ponit Hugo in undecima parte , quia " circumcisio fuit signum evidentius ". - Tertia est certitudinis, quia, si puer circumcidebatur a quibuscumque, sive parentes essent boni sive mali, mundabatur, et certum erat: sed non sic de fide, quia In lege naturae non erat certum, utrum mundaretur, si alter esset Infidelis et dedicaret Ipsum Idolis, et de parentibus poterat dubitari pluribus modis . - Quarta est efficacia, quia magis remittebatur fomes In his qui circumcidebantur, quam In his qui solis sacrificiis et fide mundabantur.

Ad Illud quod quaeritur: quare fuit data ante Legem? dicendum, quod hoc fuit ad praeparandum et segregandum populum, cui danda erat Lex.

Quare autem magis Abrahae ? dicendum, quod circumcisio fuit data non tantum In remedium, sed etiam In signum, I n signum, Inquam, distinctionis secundum fidem et secundum carnem, secundum quod In Illo populo praecipue colendus erat Deus, et ex Illo secundum carnem nasciturus erat Christus. Et quia Abraham primus fuit, qui reliquit terram suam propter cultum Dei, et excellens fuit In fide, et sibi facta fuit de Christo promissio: Ideo Inter Patres praecipue data fuit Abrahae .

Ad Illud quod quaeritur: quare magis confirmata est sub Iosue quam sub Moyse? ratio est ad hoc et spiritualis et litteralis: litteralis, quia legislator repetiit, quomodo praecepta fuit Abraham pro tota posteritate, et Ipsi Iam habebant usum nec unquam dimiserant: Ideo non oportuit dari a Moyse vel Moysi. Sed tempore Iosue neglexerant circumcisionem In deserto: Ideo oportuit, dari mandatum, sicut Ibi dicitur.

Alia ratio fuit spiritualis: quia, etsi circumcisio significet circumcisionem praesenlerrt et futuram, tamen Illa Abrahae significat praesentem: i lla autem Iosue In terra promissionis facta post peregrinationem significat futuram .

II. In 2. quaestione solvenda conveniam doctores In hoc, quod determinatio diei octavae non speciei ad essentiam circumcisionis, sed sit praeceptum adiunctum, quod vel non obligabat In articulo necessitata, ut vult Magister, vel, si non nisi ei speciali Dei dispensatione licebat terminum hunc praevenlre vel differre, tunc supplementum habuit per generale remedium, scilicet fidei. Hanc alteram opinionem tenent Hugo a S. Victore nec non S. Thom. (hic q. 2. a. 3: S. lot cit. a. 3. ad 3; cfr. Ibid. a. I ad 3.); cui scnlentiae S. Bonav. (hic ad 3. I addit restrictionem, quod scilicet non semper In casu necessitatis recursus ad remedium fidei efficax fuerit

De hac 2. quaestione praeter laudatos: Alex. Hai. Ioc cit. m. 1. a. 2.

B. AlberL, rem tangendo hic a. 23. in fine.

Petr, a Tar., Ioc cit. a. 3.

Hichard. a Med., Ioc. cit. q. 2.

III. Circa 3. quaestionem de efficacia circumcisionis sunt plures difficultates et fuerunt variae opiniones. Concedunt fere omnes tanquam certum, per eam primo et principaliter deletum esse peccatum originale et ex consequenti etiam actuale Illi annexum (S. Thom., S. III. q. 70. a. I. ad 5.). Sed disputabatur tum de aliis quibusdam eiusdem effectibus, tum de modo, quo conferebat gratiam. Tres primae opiniones, hic ab auctore nostro relatae

quarum prima Insinuari videtur verbis Magistri, tertia vero tenetur a Guliel. Antissiod. (Sum. p. IV. tr. 1. c. 5. q. 2.)

a S. Thoma aliisque posterioribus tanquam Improbabiles reficiuntur. Quartam opinionem cum S. Bonav. approbaverunt etiam S. Thom. In Commentario (Ioc. cii. a. 4.) et Petr, a Tar. (ioc. cit. quaestiunc. 2.). Sed In Summa (Ioc. cit. q. 4.) S. Thom., postquam de quarta opinione dixit, Idem aliquando sibi visum esse, subiungit: " Sed diligenter consideranti apparet, hoc non esse verum v. Deinde docet, "quod in circumcisione conferebatur gratia quantum ad omnes gratia e effectus, aUter tamen quam in baptismo ".

De hoc igitur modo gratiam conferendi et de altera quaeslionc cum illa cohacrente, utrum circumcisio fuerit verum et proprium Sacramentum, Inter subsequentes theologos, praescrlim inter Thom istas et Scotistas, conlroversia fuit. Hi tamen concorditer tenent, circumcisionem non tantum fuisse remedium contra peccatum originale, sed etiam gratiam contulisse cum effectibus eiusdem tam positivis quam privativis. Dissensus igitur circa modum efficiendi versatur circa hoc: utrum ex vi sua sive ex opere operato, an solum ratione fidei operabatur. S. Thom. docet, baptismum conferre gratiam " ex virtute ipsius baptismi, quam habet, in quantum est instrumentum passionis Christi iam perfeciae; in circumcisione autem conferebatur gratia non ex virtute circumcisionis, sed ex virtute fidei passionis Christi, cuius signum erat circumcisio " etc. Idem breviter docetur S. c. Gent IV. c. 57. Sed Scot (hic q. 6. n. 9. seqq.) vult, circumcisionem causasse gratiam ut signum efficax sive ex operato, et in hoc eam fuisse similem Sacramentis novae legis et proprie Sacramentum. Ita docent etiam S. Bonav. (cfr. Infra dub. I. et dist. 2. dub. 2.), Alex. Hal., Richard. a Med., Diirand. et non pauci alii, presertim qui efficaciam physicam Sacramentorum negant

Multa in hac quaestione a S. Bonav. sumta sunt ex Alexandro Hai.

De hac quaestione praeter laudatos: Alex. Hai., loc. cit. m. 7. a. 2. 3. 4.-B. Alteri, hic a. 19. - Richard. a Med., hic a. 6. q. 4.

Durand., hic q. 7.