λογισμόν, λέγοντες. ὁ τοὺς λογισμοὺς εἰδὼς τὸ ἀποβησόμενον ἄρα οὐκ ᾔδει; καὶ τί ἔλεγον; δεῦτε καὶ ἐμβάλωμεν ξύλον εἰς τὸν ἄρτον αὐτοῦ. καὶ ἐάν σε ὁ κύριος καταξιώσῃ, εἰς τὸ ἔμπροσθεν γνώσῃ ὅτι τὸ σῶμα αὐτοῦ κατὰ τὸ εὐαγγέλιον τύπον ἔφερεν ἄρτου. δεῦτε τοίνυν, ξύλον ἐμβάλωμεν εἰς τὸν ἄρτον αὐτοῦ καὶ ἐκτρίψωμεν αὐτὸν ἀπὸ γῆς ζώντων. ζωὴ οὐκ ἐκτρίβεται. τί κάμνετε μάτην; καὶ τὸ ὄνομα αὐτοῦ οὐ μὴ μνησθῇ ἔτι. ματαία ἡ βουλὴ ὑμῶν. πρὸ γὰρ ἡλίου τὸ ὄνομα αὐτοῦ ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ μένει. καὶ ὅτι ἡ ζωὴ ἦν ἡ ἐπὶ τοῦ ξύλου κρεμασθεῖσα, Μωσῆς ἀποκλαιόμενός φησι· καὶ ἔσται ἡ ζωή σου κρεμαμένη ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου, καὶ φοβηθήσῃ ἡμέρας καὶ νυκτός, καὶ οὐ πιστεύσεις τῇ ζωῇ σου. καὶ τὸ ἀναγνωσθὲν ἀρτίως· κύριε, τίς ἐπίστευσε τῇ ἀκοῇ ἡμῶν; 13.20 Τοῦτον τὸν τύπον ἐπετέλει Μωσῆς σταυρῶν τὸν ὄφιν, ἵν' ὁ δακνόμενος ὑπὸ τοῦ ζῶντος ὄφεως καὶ βλέπων τὸν χαλκοῦν ὄφιν σωθῇ πιστεύσας. εἶτα χαλκοῦς μὲν ὄφις ἐσταυρωμένος σώζει, υἱὸς δὲ θεοῦ σαρκωθεὶς ἐσταυρωμένος οὐ σώζει; πάντοτε διὰ ξύλου ἡ ζωή. ἐπὶ τοῦ Νῶε μὲν γὰρ διὰ κιβωτοῦ ξυλίνης ἡ ζωοποίησις. ἡ δὲ θάλασσα ἐπὶ Μωσέως τὸν τύπον τῆς ῥάβδου θεασαμένη ἐδυσωπήθη τὸν κρούσαντα. εἶτα ἡ Μωσέως ῥάβδος ἰσχύει καὶ ὁ τοῦ σωτῆρος σταυρὸς ἀδυνατεῖ; παρίημι δὲ τὰ πολλὰ τῶν τύπων συμμετρίας ἕνεκεν. τὸ ξύλον ἐπὶ Μωσέως ἐγλύκανε τὸ ὕδωρ καὶ ἐκ πλευρᾶς Ἰησοῦ τὸ ὕδωρ ἔῤῥευσεν ἐπὶ ξύλου. 13.21 Ἀρχὴ σημείων ἐπὶ Μωσέως αἷμα καὶ ὕδωρ, καὶ τὸ τελευταῖον πάντων τῶν σημείων Ἰησοῦ τὸ αὐτό. πρῶτον Μωσῆς τὸν ποταμὸν μετέβαλεν εἰς αἷμα, καὶ ὁ Ἰησοῦς τὸ τέλος ὕδωρ ἐξήνεγκεν ἐκ πλευρᾶς μετὰ αἵματος. διὰ τὰς δύο φωνὰς ἴσως, τοῦ τε κρίνοντος καὶ τῶν ἐπιβοώντων, ἢ διὰ τοὺς πιστεύοντας καὶ τοὺς ἀπιστοῦντας. ὁ μὲν γὰρ Πιλάτος ἔλεγεν· ἀθῶός εἰμι, καὶ ὕδατι ἀπενίπτετο τὰς χεῖρας· οἱ δὲ ἐπιβοῶντες ἔλεγον· τὸ αἷμα αὐτοῦ ἐφ' ἡμᾶς. ἦν οὖν τὰ δύο ἐκ τῆς πλευρᾶς, τὸ ὕδωρ ἴσως τῷ κρίνοντι, τοῖς δὲ ἐπιβοῶσι τὸ αἷμα. Καὶ πάλιν ἄλλως νοητέον. Ἰουδαίοις μὲν τὸ αἷμα, χριστιανοῖς δὲ τὸ ὕδωρ. ἐκείνοις μὲν γὰρ ὡς ἐπιβούλοις ἡ ἐκ τοῦ αἵματος καταδίκη, σοὶ δὲ τῷ πιστεύοντι νῦν ἡ διὰ ὕδατος σωτηρία. οὐδὲν γὰρ εἰκῆ γέγονεν. Ἀπέδωκαν οἱ ἐξηγηταὶ πατέρες ἡμῶν καὶ ἄλλην τοῦ πράγματος αἰτίαν. ἐπειδὴ γὰρ διπλῆ τίς ἐστι τοῦ σωτηρίου βαπτίσματος ἐν εὐαγγελίοις ἡ δύναμις, μία μὲν ἡ τοῖς φωτιζομένοις δωρουμένη δι' ὕδατος, δευτέρα δὲ ἡ ἐπὶ τῶν ἁγίων μαρτύρων ἐν διωγμοῖς δι' οἰκείου αἵματος, ἐξῆλθεν ἐκ τῆς σωτηρίου πλευρᾶς αἷμα καὶ ὕδωρ τῆς ὑπὲρ Χριστοῦ γινομένης ὁμολογίας ἔν τε φωτίσματι καὶ μαρτυρίου καιροῖς βεβαιοῦσα τὴν χάριν. Ἔστι καὶ ἄλλη τῆς πλευρᾶς αἰτία. γυνὴ γέγονεν ἀρχηγὸς ἁμαρτίας ἡ πλασθεῖσα ἐκ πλευρᾶς. ἀλλ' ὁ ἐλθὼν Ἰησοῦς ἀνδράσιν ὁμοῦ καὶ γυναιξὶ χαρίσασθαι τὴν ἀμνηστίαν ἐνύγη τὴν πλευρὰν ὑπὲρ γυναικῶν, ἵνα λύσῃ τὴν ἁμαρτίαν. 13.22 Καὶ εἴ τις ἐρευνήσειεν, εὑρήσει καὶ ἄλλας αἰτίας. ἀλλ' αὐτάρκη καὶ ταῦτα λέγεσθαι διὰ τὸ καιροῦ στενὸν καὶ διὰ τὸ μὴ προσκορῆ γενέσθαι τὴν ἀκρόασιν τοῖς ἀκούουσιν. καίτοιγε οὐκ ἔστι ποτὲ καμεῖν ἀκούοντας τὰ περὶ τοῦ δεσπότου στεφανουμένου, καὶ μάλιστα ἐν τῷ παναγίῳ τούτῳ Γολγοθᾷ. ἄλλοι μὲν γὰρ ἀκούουσι μόνον, ἡμεῖς δὲ καὶ βλέπομεν καὶ ψηλαφῶμεν. μηδεὶς καμνέτω. λάβε τὰ ὅπλα κατὰ τῶν ἐναντίων ὑπὲρ αὐτοῦ τοῦ σταυροῦ. τρόπαιον στῆσον τὴν πίστιν τοῦ σταυροῦ κατὰ τῶν ἀντιλεγόντων. ὅταν γὰρ μέλλῃς περὶ τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ συζητεῖν πρὸς ἀπίστους, προαπόστειλον τῇ χειρὶ τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ καὶ φιμοῦται ὁ ἀντιλέγων. μὴ ἐπαισχυνθῇς τὸν σταυρὸν ὁμολογεῖν. ἄγγελοι γὰρ ἐγκαυχῶνται λέγοντες· οἴδαμεν, τίνα ζητεῖτε, Ἰησοῦν τὸν ἐσταυρωμένον. ἆρ' οὐ δύνασαι εἰπεῖν, ὦ ἄγγελε, οἶδα ὃν ζητεῖτε, τὸν ἐμὸν δεσπότην; ἀλλ' ἐγώ, φησὶ μετὰ παῤῥησίας, οἶδα τὸν ἐσταυρωμένον. στέφανος γάρ ἐστιν ὁ σταυρός, οὐκ ἀτιμία. 13.23 Ἡμεῖς δὲ λοιπὸν ἀναδράμωμεν ἐπὶ τὴν εἰρημένην ἐκ τῶν προφητῶν ἀπόδειξιν. ἐσταυρώθη ὁ κύριος, εἴληφας τὰς μαρτυρίας. ὁρᾷς τοῦ Γολγοθᾶ τὸν τόπον. ἐπιβοᾷς ἐπαίνῳ ὡς συντιθέμενος. βλέπε μή ποτε ἐν καιρῷ διωγμοῦ ἀρνήσῃ. μὴ ἐν καιρῷ