212. "Hyimnus de sancta Cruce."

1. Crux tua, Christe, salus hominum,
Abstulit omne nefas veterum,
Quos dolus hosticus illicitos
Implicuit violare cibos.

2. Criminis huius ob exitium
Tu pius es datus in pretium,
Surculus ut nocuus veniae
Cederet arboris innocuae.

3. Hoc venerabile robur humi
Post obitum latuit Domini
Tempora regis ad usque pii
Ex Helena genetrice sati.

4. Quo Latii caput imperii
Absque metu moderante sui
Cum valida furor hunc acie
Coeperat hosticus irruere,

5. Ilicet anxius ipse sui

Redditus est super hoc animi,
Ne sibi copia suppeteret,
Qua fera pectora comprimeret.

6. Ast, ubi fessa quiete fovens
Corpora straverat umbra silens,
Tum sopor arripiens animum
Principis obtinuit tumidum.

7. Ecce, figura crucis medio
Enituit rutilante polo,
Claraque vox super intonuit,
"Vince per hoc, pie Caesar" ait.

8. Denique spe redeunte sibi
Mox ope non dubiae fidei
Edita signa crucis populo
Signifer extulit ipse suo.

9. Cernere prorsus erat miseros
Sic dare terga fuga trepidos,
Qualiter arbore decidua
Arida ventus agit folia.

10. Hinc animatus amore Dei
Rex sua colla iugo fidei
Subdidit et renovante sacro
Ecclesiam subiit lavacro.

11. At simili pietate vigens
Ipsius Helena dia parens
Sedula de cruce continuum
Quaerere coeperat indicium.

12. Plurima gentis et Hebraicae
Iusserat agmina colligere,
Quo sibi sponte palam faceret,
Tecta negotia quae cuperet.

13. Corda sed impia, cassa fide,
Fixit aculueus invidiae
Suppliciis mage velle mori,
Munera quam reserare Dei.

14. Quos simul igne cremare iubens
Absque mora basilissa potens
Compulit hos fore veridicos,
Quos sua fraus tulit ante reos.

15. Nomine namque Iudam socium
Tradere disposuere suum;
Regius hocque dato placidam
His vigor exhibuit dominam.

16. Solius inde Iudae licito
Aptius utitur eloquio,
Quo sibi Calvariae loculum
Detegeret cruce magnificum.

17. Nec minus his quoque iudaico
Obstitit ille furens animo,
Ceu sibi non ea nota forent,
Saecula quae modo cuncta tenent.

18. Sensit ut haec sapiens domina,
Hunc humili positum fovea
Fecit ibi mala digna pati,
R........

19. Orbita septima solis ubi
Se radiis reseravit ei,
Lucis amore tibique flagrans
Misit ad alta preces querulas:

20. "Iam satis, ecce, lui scelerum ;
Quaeso dari veniae spatium.
Quae petitis, manifesta dabo;
Hac nece me relevate modo."

21. Post ea dicta manus iuvenum
Funibus exhibitis miserum
Faecibus eripiendo luti
Exposuit super ora laci.

22. Praevius ille gradu celeri.
Venit ad usque locum tumuli,
Munera qui veneranda crucis
Clausa suis habuit latebris.

23. Inde viriliter infodere

Coepit in ima patente scrobe,
Praetulit et sua vota polo
Dante fidem sibimet Domino.

24. Enituit crucis, ecce, decus
Candidula nive lucidius;
Hinc odor exit aromaticus
Nectare mellifiuo satius.

25. Forte crucis inibi geminae
Cum simul bac fuerant aliae,
Cum Domino quibus ante rei
Pro meritis fuerant positi.

26. De quibus exstitit ambiguum,
Quae foret illa ferens Dominum,
Cum perimens moriendo necem
Eestituit superis hominem.

27. Moenibus urbis at interea
Prodiit exanimis vidua
Non minimo populo comite
Commiserante situm miserae.

28. Substitit utraque turba loco
Corpore cum crucibus posito.
Ut sacra crux tetigit gelidam,
Spiritus intus alebat eam.

29. Daemonis at super hoc rabies
Aera voce gravi feriens
Questus erat sacra dona Dei
Esse reperta piis decori.

30. Arguit hunc ad hi.. domi.. (!)
Iam solidus pietate Iudas
Tartareumque subire chaos
Iussit, ut aufugeret superos.

31. Gaudia plena dehinc populis
Addidit ipse fide stabilis
Salvifico simul aere dato,
Quo fuerat sacra fixa caro.

32. Hoc pretium modo divitias
Omnigenas hominum superans
Perfida corda furore necat
Astraque christicolis reserat.

C. Epilegoinenon.