DUBIA.

Circa primum sunt tria dubia. Primo, Quid sint Dominationes, et quis earum actus ?

Secundo, Utrum mittantur ad nos ? Tertio, de proprietatibus earum.

Circa primum sic proceditur.

1. Dionysius ipse in libro de Divinis nominibus ponit talem diffinitionem dominii : " Dominium est non pejorum ex-" cessus tantum, sed bonorum et pul-" chrorum omnimoda possessio, et non " cadere valens fortitudo : " sed excedere inferiora ista quae sunt pejor eis, convenit omnibus Angelis : ergo non est proprium unius ordinis.

2. Si dicatur, quod excessus pejorem dicitur superpositio inferiorum ordinum, tunc videtur convenire solis illis de prima hierarchia, qui excedunt omnes alios, et non esse alicujus ordinum de secunda aut tertia hierarchia.

3. Praeterea, Sicut dicit idem Dionysius, " Soli thearchiae convenit habere " omnimodam possessionem bonorum et " pulchrorum : " ergo cum ab hoc dicatur dominium, non debet dici iste ordo Dominationum.

4. Praeterea, Superiores ordines magis possident pulchra et bona : ergo potius debent dici Dominationes.

5. Praeterea, Sola fortitudo divina cadere non valet, cum omnis creaturae fortitudo defectui possibile sit subjacere,

ex eo quod est ex nihilo : et ita etiam videtur, quod istis non conveniat ratio dominii quam Dionysius ponit.

6. Praeterea, Objicitur de ratione quam ponit Gregorius in homilia prius inducta : " Ea, inquit, Angelorum agmina " quae mira potentia praeeminent, pro eo " quod eis ad obediendum caetera sub-" jecta sunt, Dominationes nominan-" tur. " Cum autem Archangelis subjiciantur Angeli, videtur quod etiam ipsi dici debeant Dominationes, et similiter alii inferiores Dominationibus, cum nomina inferiorum conveniant superioribus, ut in capitulo quinto dictum est .

7. Praeterea, Homines qui sunt similes Dominationibus, dicuntur dii. Sic enim dicit Gregorius : " Sunt nonnulli " qui sic in seipsis cunctis vitiis omni-" busque desideriis dominantur, ut ipso " jure munditiae dii inter homines vo" centur. " Unde et ad Moysen dictum est,Exod, VII, 1 : Ecce constitui te Deum Pharaonis. Quo ergo isti nisi inter Dominationes currunt? Ergo videtur, quod etiam illi qui sunt in hoc ordine, dii dicendi sint potius quam Domini.

8. Praeterea, Objicitur de hoc quod - Bernardus dicit, quod " Dominationes

" dicuntur propter hoc quod sunt intuen" tes Dominum Sabaoth omnia cum tran--" quillitate judicantem :" sed intuitus magis pertinet ad Cherubin, judicium magis ad Thronos : ergo inconvenienter ponit rationem eorum.

Solutio. Dicendum, quod Gregorius et Bernardus ponunt ea quae consequuntur Dominationes, propter hoc quod magis sunt nota. Dionysius autem ponit perfectam rationem dominii : quia ponit superpositionem subditorum, quae est excessus dominii per hoc quod dicit, excessus pejorum : et ponit duas causas superpositionis, scilicet firmitatem naturalem quae nec ab altero subjugari potest, sicut subjugatur virtus hominis ab alio potentiori, et quae potest se in alto continere, ne se deprimentibus subdat, sicut depressa est virtus hominis et daemonis per peccatum : et hoc tangit per hoc quod dicit, non cadere valens fortitudo. Alia causa superpositionis est abundantia eorum quae sunt per modum exteriorum bonorum, quae omnino habent ad nutum : et hoc tangit per hoc quod dicit, pulchrorum ei bonorum omnimoda possessio. Talis autem superpositio eminenter et plene soli Deo convenit, qui omnia ad nutum habet sibi subjecta, et regit ea, operando circa unumquodque, non tamen ita quod per operationem rebus immixtus deprimatur, sed semper in alto se continet. Similiter et Angeli istius ordinis per appetitum divinae Dominationis conformant se sibi ex dono gratiae ejus dato, non admiscentes se per operationem subditis, sed semper se in altum efferentes, ad nutum disponunt et dirigunt sibi subditos in operibus circa subditos : et ideo Dominationes dicuntur.

Ad primum ergo dicendum, quod omnes Angeli excedunt ista inferiora dignitate et natura, tamen inferiores, ut Virtutes et Angeli, immiscent se per operationem ejus, et quodam modo sic eis aequantur : et ideo non convenit eis excessus dominii.

Ad secundum dicendum, quod primi ordines quamvis plenius habeant rationem dominii quam iste ordo, tamen cedunt sibi in hac denominatione, denominati a nobilioribus donis dicentibus tantum conversionem in Deum.

Ad tertium dicendum, quod soli Deo convenit talis possessio per essentiam, istis tamen convenit per participationem.

Ad quartum dicendum sicut ad primum.

Ad quintum dicendum, quod licet per naturam fortitudo eorum cadere valeat, confirmantur tamen per gratiam ut cadere non valeant : et etiam naturam habent omnibus aliis robustiorem ad non cadendum.

Ad sextum dicendum, quod istis subjiciuntur inferiores ad obediendum, ita quod ipsi non se immiscent inferioribus per operationem, sed regulant sibi subditos in operatione circa inferiora, et ad eorum nutum operantur : sic autem non obediunt Angeli Archangelis, cum ipsi circa nos operentur, sed tamquam in officio constituti a divinis et non divinis.

Ad septimum dicendum, quod Deus dicit providentiam et curam circa subditos, quae est in operando circa eos. Dicitur enim Deus per omnia currens : et ideo potius in Graeco dicuntur isti Domini quam dii.

Ad octavum dicendum, quod non dicuntur Domini contemplatione simpliciter, quia hoc est Cherubin, sed ad contemplationem beatitudinis, quae quia non est per similitudinem rei, sed per rem ipsam, trahit in videntem id quod videtur secundum substantiam. Sic et nos videndo trahimus in nos rei similitudinem : unde hoc est contemplantes Deum in quantum Dominus, fiunt et ipsi Domini : nec etiam attribuitur eis judicium ut in quibus Deus sedens judicet, quia hoc est Thronorum, sed tamquam per quos judicat subditos ut jurisdictionem ab ipso habentes.

Circa secundum sic proceditur.

1. Videtur enim., quod Dominationes mittantur ad nos, per hoc quod dicitur ad Hebraeos, 1, 14 : Nonne omnes sunt administratorii spiritus, etc. : ergo videtur quod isti mittantur in ministerium nostrum.

2. Praeterea, Omnis hierarchia est aequiformis in genere uno : sed Virtutes et Potestates (quae sunt cum eis in eadem hierarchia) mittuntur ad nos : er-

go videtur quod Dominationes mittantur ad nos.

3. Praeterea, Liberalis severitas quam ponit proprietatem hujus ordinis non est nisi in coercendo subditos : hoc autem fit operando circa nos : ergo videtur quod ipsi circa nos operantur.

4. Praeterea, Filius et Spirius sanctus dicuntur mitti ad nos : ergo multo magis non est indignum Dominationibus si mittantur ad nos.

5. Praeterea, Seraphin (qui est superior Dominationibus) legitur missus ad purgandum labia Prophetae Isaiae (Isaiae, VI, 6 et 7) : ergo et isti mittuntur.

6. Praeterea, Tantum primi ordinis sunt de virtute assistrice : quia prima hierarchia dicitur assistens circa Deum, ut supra dictum est : ergo isti cum omnibus inferioribus sunt de virtute ministrativa : ergo mittuntur in ministerium nostrum.

Solutio. Dicimus, quod illud quod inest alicui per se, non. relinquitur re manente, sicut album semper disgregat quamdiu manet in corpore : dominii autem per se semper est efferri, et aliis non misceri per operationem suam circa subditos, sed habere alios sub se ad nutum suum operantes ut non perturbetur quies sua : et ideo Angeli quae sunt in hoc ordine, nisi Dominationes esse desisterent, non possunt mitti, cum per missionem aequales nobis fierent quodam modo operando circa nos, cum ibi sint ubi operantur, secundum Damascenum, et ita non se in alto continerent, quod est proprium dominii.

Ad primum ergo dicendum, quod dicuntur omnes mitti in ministerium, non ut operentur omnes extra domum gloriae hic circa nos sicut Virtutes et Potestates, sed quia superiores inferiores illuminant de operatione per eos hic circa nos exercenda.

Ad secundum dicendum, quod mitti non convenit Virtutibus et Potestatibus ratione hierarchiae : quia sic non conveniret infimae hierarchiae, cum una divi- datur ex opposito contra aliam, sed convenit eis ratione ordinis : et ideo neque oportet quod conveniat Dominationibus.

Ad tertium dicendum, quod Dominus non habet respectum ad subditos, ut circa. eorum operationem se immisceat, sed gubernans eos per ministerium sibi subditorum, qui sunt tamquam officiales sui operantes quod eis decernunt. Et similiter dicendum de coercitione subdito-

rum.

Ad quartum dicendum, quod aequivoce dicitur mitti Filius, vel Spiritus sanctus, et Angeli. Mitti enim Filium est cognosci quod ab alio, ut dicit Augustinus, in quantum datur donum quod repraesentat processum ejus ab alio. Non autem mittitur ubi prius non fuit, et ut distans a mittente, ut per operationem aequet se inferioribus, sicut Angeli mittuntur. Hoc enim esset error Nestorii, qui posuit Spiritum sanctum ministrum Patris et Filii, propter hoc quod legitur missus. Et propter hoc ratio non sequitur.

Ad quintum dicendum, quod sicut dicit Dionysius : Illc Angelus qui missus est ad Isaiam, non est dictus Seraphin propter ordinem, sed secundum participationem doni Seraphin per illuminationem ab ipso procedentem : sic enim Inferiores nominibus superiorum nominantur quorum dona ab ipsis participant, et secundum hoc omnes possunt dici mitti, in quantum Inferiores qui mittuntur, participant dona superiorum. Et ideo potest alio modo solvi primum quam supra dictum est.

Ad sextum dicendum, quod licet quidam dicant Dominationes esse de virtute assistroice, non tamen credimus esse verum, cum non dicant suo nomine conversionem in Deum, sed in inferiora : unde sunt de ministrativa virtute, non tamen per operationem mixtam Inferioribus circa quae operatur, sed habens sub se omnes ministrantes, regulans eos in suis ministeriis, sicut architector est artifex non ita quod operetur circa mate- riam, sed ut dans manu artificibus regulas operandi.

Circa tertium sic proceditur.

1. Absolutum et liberum idem dicunt : ergo videtur esse nugatio, cum ponat utrumque ad determinandam anagogen.

2. Praeterea, Cum omnes Angeli sint substantiae separata), sunt ex natura liberi ex subjectione quae est per materiam, et sunt etiam absoluti a culpa et a paena : ergo videtur, quod non debeat poni proprietas hujus ordinis ab hoc liberum esse.

3. Praeterea, Pedestris ignominia est quae facit pedibus conculcabilem : hoc autem aperte non est in aliquo Angelo : ergo non est proprium hujus ordinis ab hoc liberum esse.

4. Item, Sicut dicit Philosophus in Ethicis, respublica tribus modis regitur. Regno, ubi unus perficitur plena potestate : et hoc regnum corrumpitur per tyrannidem. Regitur etiam quandoque aristocratia, quando plures ad regnum eliguntur propter virtutem ipsorum, sicut fuit olim in Romana republica : et hoc regnum corrumpitur democratia, quando rectores dant se vitiis. Tertium regnum est timocratia,quando plebeii propter divitias perficiuntur, quod est vilissimum genus regiminis. Cum autem in hoc.ordine non sit hic unus, sed plures regentes propter meritum virtutis, videtur regnum eorum potius esse aristocratia quam regnum : et ita non debuit removeri ab eis quae corrumpit regnum, scilicet democratia.

5. Praeterea, Sicut vult Philosophus, Basilius et Boetius, " Tyranni est con-" dere leges ad. nocumentum plebiis, uti-" tilitatem vero sui : cujus contrarium " est boni regis. " Nullus autem Angelus condit leges ad nocumentum inferiorum. Ergo Tyrannis non debuit proprie removeri ab hoc ordine.

- 6. Item, Liberalitas est virtus media inter prodigalitatem et avaritiam, et non

est conditio severitatis: ergo inconvenienter dixit, severam liberaliter.7. Praeterea, Sicut dicit Tullius, "Cle-" mentia qua quandoque dissimulantur

: " peccata subditorum, est ad decorem re" gni vel dominii: " ergo semper tenere severitatem in coercendo subditos secundum rigorem justitiae videtur esse vituperabilis conditio dominii : et ita non deberet eam ponere.

8. Praeterea, Liberari a minoratione pedestri, et superponi minutivae servituti, et superiorem esse omni subjectione, et remotam ab omni dissimilitudine dominii, videtur esse idem : ergo nugatio est ista quatuor repetere.

9. Praeterea, Sicut dicit Commentator, " Vitium daemonis fuit appetere divinam " dominationem : " ergo videtur, quod non sit proprietas istius ordinis.

4 0. Praeterea, In Ecclesiastica hierarchia quae exemplatur a caelesti, prohibetur appetitio dominii a domino. Luc. 25, ubi dicit : Reges gentium dominantur eorum : et qui potestatem habent super, etc, et etiam a beato Bernardo ad Eugenium Papam. Ergo videtur, quod in Angelis non sit conditio. laudabilis.

11. Item, Habere similitudinem divinae virtutis pertinet ad ordinem virtutum : ergo non debet poni proprium hujus ordinis.

12. Item, Quaeritur penes quid sumantur istae proprietates ?

Solutio. Dicendum ad primum, quod est quaedam libertas naturae et dignitatis angelicae a materia et culpa et poena, et haec est in omnibus Angelis. Est etiam . quaedam libertas officii, per quam non immiscent operationem suam ad infimam, et haec propria est ejus ordinis, cum alii inferiores habeant quamdam minorationem, eo quod operantur circa infima : et ideo propter has duas libertates quae sunt hujus ordinis, posuit absolutam et liberam. Et per hoc patet solutio ad secundum et tertium.

Ad quartum dicendum, quod licet in isto ordine sint multi, non tamen ponun- tur in regimine propter diversas et proprias cujuslibet virtutes, sed secundum quod participant unum donum, scilicet dominium : et ideo potius convenit eis regnum quam aristocratia, in qua secundum diversas virtutes diversis officiis perficiuntur, ut quidam consules, quidam senatores.

Ad quintum dicendum, quod licet ab omnibus removeatur secundum actum, quia nullus tyrannidem exercet, tamen proprie removeri debet secundum officium ab his quorum est dominari.

Ad sextum dicendum, quod vitium est in translatione nostra : unde alia translatio habet, decenter loco ejus ubi nos habemus liberaliter. Vel dicendum, quod non dicitur hic liberaliter a virtute liberalitatis, sed a libertate qua quis sui causa dicitur : unde dicimus liberum esse correptorem, qui propter correctionem solum corripit, et non propter odium vel ostentationem potentiae : et sic dicitur hic libera severitas quae propter se tantum est.

Ad septimum dicendum, quod sequi severitatem in infirma familia in qua ex necessitate peccatum accidit, vitiosum est, sed in firma familia, qualis caelestis est, perversae voluntatis esset relinquere severitatem.

Adoctavum dicendum, quod est subjectio ex conditione, in quam non incidit creatura spiritualis, nisi propria voluntate, sicut est in daemonibus : et haec removetur per hoc quod dicit, absque omni pedestri minoratione : quia talis minoratio ex peccato conculcabilem facit, et ideo pedestris dicitur. Quaedam vero est ex materia, et hoc est propter materiam, sicut lapis fertur deorsum. Et quaedam ex obligatione ad materiam, sicut phantasia quae est colligata materiali organo. Et quaedam per inclinationem ad materiam, sicut intellectus noster qui accipit a materia. Et hc tria removentur per illa tria quae sequuntur, ut patebit in expositione litter ae. Ad nonum dicendum, quod isti appe-

tunt dominationem sicut debent, et quando debent,quia secundum quod Deus eos vult habere : et ideo non est eis hoc vitium, cum sit perfectio naturae eorum, quia appetere debito modo numquam est vitiosum. Daemones autem non appetierunt ut debuerunt. Unde dicit Anselmus, quod " nihil appetierunt quod non " habuissent si semper stetissent : " sed quia non debito modo appetierunt, fuit eis peccatum.

Ad decimum dicendum, quod appetitus dominationis non prohibetur in Ecclesia nisi propter ambitionem annexam, quae non est in Angelis.

Ad undecimum dicendum, quod virtus non dicitur hic qua occurritur legibus naturae, quae est ordinis virtutum, sed. per quam quis continet se in alto dominii, quam Dionysius dicit in diffinitione, " fortitudinem cadere non valentem. "

Ad ultimum dicendum, quod proprietates istae sunt decem, et sumuntur penes rationem dominii, quae ex nomine declaratur. Cum enim dominium per essentiam sit superpositio, aut accipietur penes superpositionem ipsam, aut penes causam superpositionis. Si penes superpositionem, aut secundum ea quibus superponitur, aut secundum actum superpositi. Si penes ea quibus superponitur, aut erunt inferiores ex conditione voluntatis, et sic est prima : aut ex materia, et sic est quarta : aut ex obligatione materiae, et sic est quinta : aut ex inclinatione ad materiam, et sic est sexta. Sed si secundum actum suppositi qui est regere subditos, aut secundum exclusionem dissolutionis, et sic est tertia : aut secundum exclusionem tyrannidis, et sic est secunda. Si secundum causam superpositionis, sumuntur quatuor ultimae secundum ordinem per oppositum quatuor deprimentibus.