COMMENTARIUM 289

Acta, Tom. XXX fase. CCCL1I1. ) 9

1°. Quia legislator loquitur de libris et scriptis ; librorum autem nomine ephemerides et diaria non veniunt; quamvis autem scriptorum vocabulo intelligantur cuiuslibet molis aut formae lucubraciones, illae tamen quae principaliter, ex instituto, ex professo de re vetita agunt ; hoc sed vero de ephemeridibus et diariis dici nequit, cum principaliter de factis politicis, pu- blicisque hominum actionibus tractent; atque si quae superna- turalia referant, obiter et per accidens ; sub lege igitur non est dicendus legislator ephemerides et diaria comprehendere vo- luisse.

2°. Quia impossibile est eiusmodi publicaliones impedire, cum ephemeridum plurium scriptores de ecclesiastica censura solliciti non sint, alii contemnant, alii ob usum, consuetudinem, concessionem dispensentur; atque, quod praecipuum est, in novo iure ephemeridum scriptores non compellantur praeviae eccle- siasticae censurae folium imprimendum submittere; ea vero quae executioni demandari non possunt, praesertim si intrinsece mala non sint, non praecipiat legislator, cum sin minus legem inutilem statueret. Neque quis obiiciat, alios ephemeridum scri- ptores legislatoris voluntati esse obedituros. Sed cuius voluntati obedituri erunt, cum praecedens censura ecclesiastica epheme- ridum scriptoribus non praecipiatur? Quid exinde boni, cum finis a legislatore intentus obtineri non possit; quamvis enim aliqui obedituri essent, tamen apparitiones, visiones etc. unde- quaque per alios divulgantur ; neque veri Ecclesiae filii ab eius- modi narrationibus legendis cavere possunt, cum praecedenter nesciant quid in ephemeridibus contineatur. Ut quid ergo, di- cturus erit aliquis, eiusmodi libros et scripta legislator prohi- buit, si finem a se intentum se non esse consecuturum intelli- gebat ? Legislator, ut respondeamus, prohibuit libros et scripta, sub quorum censu ephemerides et diaria non veniunt; in libris autem scriptisque huiusmodi optime finem intentum consequi- tur, cum fideles moniti illorum lectione abstinere poterunt, au- ctores vero, si catholici, libros et scripta talia continentes non publicabunt, ceteri prudentiores erunt timore abrepti ne plu- rimos lectores emptoresque reperiant ; graviora deinde mala inducunt libri et scripta de re vetita ex professo tractantes, quam ephemerides quae obiter, quaeque post horam proii- ciuntur. Non quilibet demum finis a legislatore intenditur, sed ille qui ex verbis legis d imanat ; hic autem est cavere mala