COMMENTARIUM 353

eiusdem Congregationis deferendum, antequam publicetur: et- enim in praesenti quaestione agitur de Indulgentiis absolute authenticis, quarum scilicet concessioni nulla conditio desit, ut ex lectione paragraphi patet.

Ad 2 m . Quaecumque illa sit illatio, nihil tamen contra ve- ritatem nostrae sententiae sequitur. Legislatori enim aliae po- tuere esse rationes cur publicationem Indulgentiarum prohi- buerit absque competentis auctoritatis licentia, quin publicatas absque eiusmodi facultate proscriptas exinde voluerit. Ratio profecto praecipua est ne falsae Indulgentiae publicarentur, ut pluries factum fuerat. Quid autem si undequaque verae publi- centur, quamvis inconsulta legitima auctoritate? Num ne pro- scriptae sunt idcirco habendae? Hoc quidem esset ab adver- sariis probandum, at nescimus quo p r o b a r e possint argumento, cum desit lex expressa. Ex quo autem legislatoris voluntas sit ne falsae Indulgentiae publicentur, non sequitur eum etiam proscriptas illas velle quae vere concessae fuere.

Equidem in veteri iure id factum aliquando novimus; at factum est expressa sententia et decreto. Ut quid ergo idipsum factum non est in novo iure?

Ad 3 m . difficultatem respondemus, prohibitiones non esse subintelligendas, sed apertis verbis exprimendas proponendas- que; ita legumlatores semper fecerunt. Prohibitio enim aut est lex, aut sanctio legi apposita; sed utraque explicita et manife- sta esse debet, et minime subintelligenda. In lege odiosa autem, qua versamur, nihil subintelligendum est, ne criterium illud ever tamus: in odiosis minimum esse sequendum: qua de causa si dubia sit legis sanctio, in casu prohibitio, ea non obstrin- gimur.

Sed neque verum est, universam Leonis XIII Constitutio- nem cornière, si nostra sententia statuatur. Etenim iis qui pos- sent libros comprehensos sub variis paragraphis tertiae diffi- cultatis publicare, omnimodis prohibetur illos edere, postha- bitis conditionibus a Legislatore praescriptis; hi autem cum catholici sint, supponendi sunt debitam Supremo Ecclesiae pastori velle obedientiam praestare; possent insuper severe ab Episcopis moneri et poenis etiam canonicis multari iuxta sta- tuta in § 49.

Atqui nisi editores et typographi libros publicent, Christi fideles nec illos legere, nec retinere poterunt. Stat ergo Legis-