COMMENTARIUM 351

lectionis rationem pertinent. Universum tamen de libris nego- tium nunc exercetur per S. Indicis Congregationem, quin tamen de potestate Supremae Inquisitionis aliquid imminutum fuerit.

S. Congregatio de Propaganda Fide a Gregorio XV insti- tuta fuit anno 1622, eique facultatem cumpetere vetitae lectio- nis libros permittendi iis qui in locis suae potestati subiectis commorantur, exploratissimum est ex plurimis decretis et con- cessionibus quae legi possunt in Collectanea eiusdem S. Con- gregationis pag. 765.

Haec tamen Congregatio tantas concedere potest suis sub- ditis facultates, quantas ei permittit Suprema Inquisitio iis in schematibus seu formulariis quae conficit pro illorum norma, ad quos illa transmittit, atque aliquando ampliores, aliquando strictiores licentias concedit iuxta statum, conditionem, et ra- tiones ab iis allatas qui opportunas facultates libros prohibitos legendi postularunt (a).

Attamen haec eadem potestas ex praesentis Constitutionis concessione competit etiam S. Palatii Apostolici Magistro; an- tiquiori vero aetate nedum concedere poterat facultatem legendi libros prohibitos, quos Regulae Tridentinae permitti posse con- cesserant, ut patet ex Instructione Clementis VIII § 2 (b); sed etiam alios libros absolute prohibitos, quibusdam exceptis, pro Urbe tantum et eius districtu. In rei confirmationem ex au- thenticis omnino documentis haec exscribimus: « Magister S. Pa- « latii Apostolici uti potest facultate sibi a Sede Apostolica at- « tributa concedendi eiusmodi licentias, (legendi scilicet et re- « tinendi libros prohibitos), quemadmodum hucusque usus fuit, « cum limitatione scilicet, quae a S. Congregatione S. Officii ema- « navit die 19 Ianuarii anni 1623 (sub Gregorio XV), nimirum « in Urbe tantum, et exceptis libris, qui tum in eodem Decreto « S. Officii, tum in Decreto Urbani VIII edito die 30 Octobris « an. 1631 excepti sunt ».

Qua de causa dum ii qui vel a Suprema Inquisitione, vel a S. Indicis Congregatione opportunam licentiam consecuti sunt

(a) Cf. Arndt De Libris prohibitis pag. 250. (b) « Si qui erunt, qui librum unum, aut plures ex prohibitis, qui ad prae-

« scriptum Regularum permitti possunt, certa aliqua ex causa potestatem sibi re- « tinendi aut legendi fieri ante expurgationem desiderent; concedendae facultatis « extra Urbem ius erit penes Episcopum; Romae penes Magistrum S. Palatii ». Exempla legantur praesertim in Regula II, III, IV, VI, VIII.