5 1 8 COMMENTARIUM

scopo loci quo liber imprimitur causas allegare potest ob quas nomen silentio tegere intendit, has easdem causas poterit Epi- scopo loci quo liber publicatur, patefacere, praesertim cum ad hunc illas cognoscere pertineat ; etenim nonnisi ob iustas causas in lege Pontificis dispensare poterit.

Si tamen rationabilis auctori ratio suppetat, qua prohibetur Episcopo loci in quo liber publicandus .est causas revelare, qui- bus anonymum agere compellitur, Episcopo loci quo liber im- primitur patefaciat. Hic autem alium Episcopum exoret ut pe- titam veniam concedat. Qui si annuat, sufficit. Episcopi autem Episcopis fidem adhibere debent.

Ut autem ex lectione paragraphi patet, Legislator sub lata a se lege concludit libros tantum censurae ecclesiasticae s u b - iectos: etenim de his loquitur: ergo libri ceteri qui de rebus ad religionem vel morum honestatem pertinentibus non tractant, possunt sine nomine et cognomine auctorum, sine loco et anno impressionis et editionis excudi et publicari: Legislator enim quod voluit expressit.

Ea postremo dirimenda est quaestio, quam proponit cL auctor iam citatus M. C. G. Utrum scilicet sub eiusmodi lege comprehendantur diaria, ephemerides, et libelli periodici censu- rae ecclesiasticae subiecti ? cui quaestioni affirmative auctor praestantissimus respondet (a).

Verum dabit veniam si contrariam sententiam utpote ve- riorem, propugnemus. Atque a praesenti quaestione illos libel- los periodicos excludi mus, qui tot foliis constant , quot Docto- res ad librum constituendum requirunt; hi enim cum libri cen- seantur et sint, plane sub lege concludi concedimus. At non comprehendi diaria, folia periodica aliosque libellos qui iustam libri quantitatem non attingunt, ex eo patet quia legislator lo- quitur de libris: Nullus liber censurae ecclesiasticae subiectus eœeliciatur ; l ibrorum autem nomine intelliguntur libri proprie dicti, minime diaria et folia periodica. Et cum in odiosis verse- mur, legem extendere de casu in casum vetamur etiam ob ra- tionis identitatem.

(a) Ciò che qui è prescritto pei libri, vale pure pei giornali e periodici sog- getti alla censura? E perchè no? Anche gli articoli trattanti di cose religiose e morali devono essere firmati dai respettivi autori, salvo se, per giuste ragioni, non se ne sia ottenuta dispensa dall' Ordinario. La Costituzione Officiorum brevemente commentata pag. 89.