Homilia Tertia. De eo quod scriptum est: Et contritus malleus universae terrae (Jerem. L, 23).

769 Quomodo, ait, confractus, et contritus est malleus universae terrae? quomodo facta est in exterminium Babylon? Quaerendum inter haec quis sit malleus universae terrae, quaeve ejus contritio: unde ait propheta, quia ante confractus est quam contritus, ut congregantes ea, quae alicubi de malleo scripta 0607A sunt, cum invenerimus nomen ejus, investigemus etiam nominis voluntatem ex his, quae afferimus exemplis. Domus quondam componebatur Dei, 770 juxta tertium Regnorum librum (III Reg. VI) , et Salomon erat construens, et aedificans eam. Ubique quasi in laude dicitur de domo Dei, quia malleus et securis non sunt audita in domo Dei. Ergo quomodo malleus non auditur in domo Dei: sic quia domus Dei Ecclesia est, malleus in Ecclesia non auditur. Quis est iste malleus volens quantum in se est impedire lapides aedificationis templi, ut contriti non conveniant fundamentis ejus? Vide nunc 771 Zabulum, si non ipse est malleus universae terrae. Ego autem pronuntiabo confidens, esse aliquem, qui non magnopere curet de malleo 0607B universae terrae. Et quoniam exemplum assumptum est de sensibili malleo, quaero materiam malleo fortiorem, quae nihil ab eo percussa patiatur. Quam quidem quaerens reperi (( Al. reperiri)) in eo quod scriptum est: Ecce vir stans super muros adamantinos, et in manu ejus adamas. Refert autem de adamante historia, quia fortior sit omni caedenti se malleo, incontritus et inconvincibilis permanens (( Al. perseverans)). Licet supra stet malleus Zabulus, et suppositus sit draco, qui est quasi incus indomabilis, nihil tamen in manu Dei, et in conspectu ejus consistens adamas perpetitur. Duo itaque contraria sunt adamanti isti, malleus, et incus improducibilis. Jam quoddam est et apud nationes tritum vulgi sermone proverbium, ut de his, qui anxietatibus et 0607C ingentibus malis premuntur, dicant: Inter malleum sunt et incudem. Tu autem hoc refers ad Zabulum et draconem, qui istiusmodi semper in Scripturis pro varietate causarum nominibus insigniuntur: et dicis quia sanctus qui quasi murus adamantinus, vel in manu Domini adamas est, non curet neque de malleo, neque de incude; sed quanto plus caesus fuerit, tanto plus ejus virtutem splendescere. Aiunt eos, qui mercimonia lapidum exercent, cum voluerint probare adamantem, ignorantes utrum sit adamas, an non sit, quamdiu malleum et incudem non invenerint: tunc autem persuaderi esse verissimum adamantem, si indomitus lapis, si (( Dele alter si)) inter incudem et malleum perseverat, si percutiente desuper malleo, et incude supposita, durior lapidum 0607D natura compingit. Talis vir est ante tentationes, ab his probare lapides nesciunt, ignoratur. Certissime autem novit adamantinorum lapidum naturam solus Deus plurimis ignoratam. Ego ipse adhuc nescio utrum, veniente malleo, et percutiente me, confringar et conterar, convictus, quia non sum adamas, an certe verus adamas ostendar, si ingruentibus persecutionibus, periculis, tentationibus, tam contritus fuero ad ictus mallei, 772 quam probatus. Et tu ipse percurre Scripturas, 0608A et quaeres, si quod potes invenire vestigium, bene a Deo promitti, ut malleus percutienda percutiat. Verbi gratia dictum sit (ad intelligentiam enim obscuriorum sumuntur exempla), si malleus non esset, non esset tuba productilis, quae juxta Legem ad solemnitates Dei excutiat, quae audientium animos clangore suo accendit ad bellum. Necessarius est malleus, ut tuba productilis fiat. Multa cooperatus est iste malleus tubae productili Paulo, ut eum per varia tentamenta produceret, et approbaret, quia illaesus posset excudi, figuramque assumere tubae magnisonae, non incertam dans vocem in audientes, ut praeparentur ad militiae bellum. Et quoniam malleus invenitur contraria fortitudo, et draco incus producibilis, istius modi semper in Scripturis malleo, 0608B vel quacumque alia materia compositum nomen assumens, instabo sermone: Cain generavit filios, et de Cain ortus est faber aeris et ferri. Ergo ut Zabulus, qui omnium tentationum operator est, malleus dicitur: ita qui ministrat, malleator est filius Cain. Quotiescumque enim in tentatione incideris, scito malleum Zabulum esse, et malleatorem eum, per quem te Zabulus insequitur. Velut in proditione Salvatoris malleus Zabulus, malleator Judas fuit. Et multi erant malleatores in tempore illo, quo Dominus passus est, clamantes: tolle de terra talem: crucifige, crucifige eum. Omnia malleatoribus plena sunt. Quotquot enim in actu suo Zabulum suspiciunt, et ministrant ei ad probandum justum, et injustum coarguendum, omnes malleatores sunt. Idcirco si 0608C heri malleator eras, et in manu malleum continebas, nunc discens, quia a Cain fratricida oriuntur malleatores, projice malleum de manu tua, et transmigra ad malleatorum, quae spiritalis est, generationem, sicut Enos et reliquorum, qui Scripturarum laudibus efferuntur. Verumtamen finis confractio est atque contritio. Est sciendum quidem, quoniam prophetatus nunc malleus Zabulus sit, malleus non partis alicujus terrae, sed universae terrae, pro eo quod in omni terra malitia ejus dispersa sit, et ubique 773 malleus iste malum operatur. Est autem etiam hoc dicendum, Zabulum universae terrae malleum esse, non coeli malleum. Neque enim tenuiori substantiae convenit malleus, sed crassiori. Si portas imaginem terreni, malleus te, quia terrenus es, percutit; 0608D si peccas, et terra es, et in terram ibis, experieris malleum universae terrae et in te operantem. Juxta istum intellectum, illud quoque animadvertendum est, universae terrae malleum, quia adversum cuncta terrena potentiam suam exerceat, Zabulum esse: posse autem etiam minorem malleum intelligi, qui non universae terrae sit malleus, sed illius, ut ita dicam, et illius partis terrae. Et siquidem una aliqua contraria fortitudo mihi repugnat, et colluctatur mecum, non valens cum universis simul hominibus 0609A congredi, ut Zabulus: tunc est quidem malleus in me, sed non universae terrae malleus; verum, ut ita dicam, meae tantum malleus terrae. Confracto autem et contrito malleo universae terrae, quid necesse est arbitrari de malleo partium terrae? Simulque existimo admiratione dignum, quoniam universae terrae malleus sit comminutus. Quid enim magnum, si fractus fuisset, et contritus malleus partium terrae? Sed vere nunc admirandum est, quia universae terrae malleus confractus atque contritus est. Post haec quaero quis sit iste, qui universae terrae malleum confregerit et contriverit: et dicam Moysen non potuisse confringere atque conterere malleum universae terrae, neque ante eum Abraham, neque post eum Jesum Nave, neque alium quemquam prophetarum. Quis ergo potuit 0609B talem, tantumque malleum universae terrae confringere, et conterere? Quis est iste? Jesus Christus confregit, atque contrivit malleum universae terrae. Et hoc nunc admirans in Spiritu Sancto prophetes ait: Quomodo confractus, et contritus est malleus universae terrae? Primo confractus est, deinde contritus. Et quoniam reperi Salvatorem esse, qui confregerit malleum universae terrae et contriverit eum, veniam ad Evangelium, ut videam primam tentationem, quando dixit ei Zabulus: 774 Ista omnia tibi dabo, si procidens adoraveris me, et reliqua: et dicam, quia in illo tempore non contrivit (( Al. contriverit)) Jesus malleum universae terrae, sed tantum confregit eum. Cum vero recessit (( Al. secessit)) ab eo usque ad tempus, et tempore postea venit instante, tunc contritus est, non solum confractus 0609C ut primum, malleus universae terrae. Et quia contritus est, qui fuerat ante confractus, malleus universae terrae, idcirco per unumquemque nostrum confringitur quidem quando introducimur in Ecclesiam, et proficimus ad (( Al. in)) fidem. Conteritur autem, et comminuitur, quando ad profectum venimus. Quod si dubites conteri Zabulum ad profectum venientibus nobis, audi Apostolum benedictione quadam benedicentem justum, atque dicentem: Deus autem conterat Satanam sub pedibus vestris velociter (Rom. XVI) . Animalis est iste malleus, fortasse nunc furit adversum nos, et quaerit quia ista de eo pandimus, et conteritur a nobis (neque enim confringitur tantum, et non etiam conteritur per nos), confringere nos econtrario et conterere. Et multos quidem contrivit 0609D eos, qui non attendunt sibi, neque custodia servaverunt cor suum. Verum nos confidentes in Deo, credentes in Christum Dei, non timeamus Zabulum. Timor Dei facit nos non timentes Zabulum, nihilque ab eo perpeti, sed et dicere non tantum generaliter, verum et de nobis ipsis: Quomodo confractus est, et contritus malleus universae terrae? Illo autem confracto, et comminuto, Babylon fit in exterminium: nec prius confusionis civitas dissipatur, quam malleus universae terrae confringatur, et conteratur. 0610A Unde et mirabiliter et praeclaro ordine propheta usus est dicens: Quomodo confractus est, et contritus malleus universae terrae? Quomodo facta est in exterminium Babylon? Quod primo factum est, primum enarravit: quod secundo consequenter exposuit. Et hoc oportet per singulos Scripturarum observare sermones. Quando itaque fit in exterminium Babylon? Quando exterminantur omnes confusiones de anima mea, neque ulterius me confundit mors filii, aut obitus uxoris: cum non est qui me irritet, et provocet ad tristitiam, ad iram, ad concupiscentiam, 775 ad voluptatem, quando maneo inconfusus, assumens rationem, quae me confirmet, et roboret, tunc mihi accidit quod dictum est: Facta est in exterminium Babylon, hoc est universa confusio. Fiunt 0610B autem ista, id est, confringi, et conteri malleum omnis terrae, et demoliri Babylonem, cum gentes superponuntur malleo, et Babyloni. Scriptum est enim: In gentibus superponentur tibi, hoc est, ii qui de gentibus sunt superponentur tibi, o Babylon, superponentur tibi, o mallee, ut confringaris et conteraris. Quando ista facta sunt? In adventu Domini mei Jesu Christi, cum Evangelium cunctis gentibus praedicatum est, tunc superpositi sunt Pater et Filius et Spiritus sanctus Babyloni, et malleo universae terrae, et impletum est hoc quod scriptum est: In gentibus superponentur tibi, et capieris, Babylon, et non cognoscis. Utinam caperetur Babylon et per singulos nostrum. Ex anterioribus autem potest intelligi captivitas Babylonis, quando capta suffoditur, subvertitur, 0610C desolatur, nihil in nobis resideat confusionis. Et capieris, Babylon, et non cognoscis; inventa es, et comprehensa, quia Domino restitisti. Ergone sola Babylon Domino restitit, et non potius omnes gentes, dum, creatore deserto, idola veneratae sunt; Domino restiterunt? An figuraliter dicit omnem animam contrariam Jerusalem, id est visioni pacis, Babylonem esse. Unde et Sancti in Jerusalem, peccatores in Babylone erant. Etsi peccabant Jerosolymitae, mittebantur in Babylonem, et sic convertebantur ad poenitentiam in Babylone consistentes. Sancti vero regrediebantur in Jerusalem. Capitur ergo Babylon, et non cognoscit. Babylon quippe legi non subjicitur, neque enim potest non inventa Babylon comprehensa esse; sed ob id comprehensa est cum 0610D inventa est, quia Domino restitit. Deinde exordium alterius capituli. Aperuit Dominus thesaurum suum, et protulit vasa irae suae, quia opus Domino virtutum in terra Chaldaeorum. Quoniam venerunt tempora ejus aperire apothecas ejus, scrutamini eam quasi speluncam, et disperdite eam, ne sint ejus reliquiae. Exsiccate omnes fructus ejus, et descendat in occisionem. Vae eis, quoniam venit dies eorum, tempus vindictae eorum (Jer. L) . Volens intelligere hoc quod dictum est: Aperuit Dominus thesaurum suum, et protulit 0611A 776 vasa irae suae, quaero de alia Scriptura vasa irae Dei, et invenio ad pleniorem comparationem istius Scripturae Scripturam Apostolicam, ibique invenio Apostolum mihi subjicientem quae sint vasa irae Dei. Ait enim: Si autem volens Deus ostendere iram suam, et notam facere potentiam suam, pertulit in multa patientia vasa irae praeparata ad perditionem, ut ostenderet divitias gloriae suae in vasa misericordiae, quae praeparavit in gloriam, quos et vocavit non solum ex Judaeis, verum etiam ex gentibus (Rom. IX) . Generaliter Apostolus omnes homines divisit bifariam, dicens quosdam esse vasa misericordiae, quosdam vasa irae. Verbi gratia, Pharaonem et Aegyptios vasa irae: rursus se qui primus misericordiam consecutus est, et eos qui in tempore 0611B de Judaeis et gentibus crediderunt, vasa misericordiae nuncupavit. Sunt ergo in thesauro Dei vasa irae. Scriptum est enim: Aperuit Dominus thesaurum suum, et protulit vasa irae suae. Quis est iste thesaurus Domini, in quo vasa irae inveniuntur? Aliquis forsan quaeret, utrum in thesauro Domini tantum vasa irae sint, et thesaurus Dei, qui est thesaurus omnium, non habeat (( Al. habet)) vasa misericordiae: an aliud quid intelligi oporteat de thesauro Dei, unde efferantur vasa irae ejus? Thesaurum Domini ergo confidens dicam esse Ecclesiam ejus, et in isto thesauro, id est Ecclesia, saepe homines latitare, qui sunt vasa irae. Veniet igitur tempus, quando aperiat Dominus thesaurum Ecclesiae: nunc enim clausa est Ecclesia, et vasa irae cum 0611C vasis misericordiae inhabitant, et paleae cum frumento sunt, et pisces perdendi ac projiciendi, cum bonis piscibus, qui in retia inciderant, continentur. Quam cum aperuerit judicii tempore, et protulerit exinde vasa irae suae, dicet forsitan is, qui est vas misericordiae, de egredientibus vasis irae: Exierunt ex nobis, non enim erant ex nobis. Si enim fuissent ex nobis, permansissent utique nobiscum. Sed ideo egressi sunt a nobis, ut ostenderetur, quia non erant omnes ex nobis (I Joan. II, 19) . In aliud quiddam cupit sermo prorumpere: quod autem audemus dicere, istiusmodi est. In thesauro Dei vasa irae sunt, extra thesaurum vasa peccantia non sunt vasa irae, sed vasis irae minora sunt. Servi enim sunt ignorantes voluntatem Domini sui, et non facientes voluntatem 0611D 777 ejus. Qui autem ingreditur Ecclesiam, aut vas irae est, aut vas misericordiae. Qui extra Ecclesiam est, neque vas misericordiae est, neque irae. Aliud quoddam nomen ejus inquiro, qui extra Ecclesiam commoratur: et quomodo decerno confidens, non esse eum vas misericordiae: sic econtrario ex rationis veritate communitus aperte promo sententiam, neque vas irae posse eum dici, sed vas in aliud quiddam reservatum. Ergone potero de Scripturis approbare, nec misericordiae eum esse vas, nec irae: ut et secunda expositio aliquid nobis utile in praesenti loco interponat, et sane rursus audeat in id, quod jamdudum conatur, sermo prorumpere? Ait Apostolus: In domo autem magna non sunt tantum 0612A vasa aurea et argentea, sed et lignea, et fictilia: alia quidem in honorem, alia porro in contumeliam (II Tim. II) . Si igitur quis mundaverit semetipsum ab his, erit vas in honorem, et sanctificatum, utile Domino, ad omne bonum opus praeparatum. Putasne, magna domus in praesenti est, et in ea sunt vasa in honorem, et alia in contumeliam? An in illa quae futura est domo, vasa quidem aurea et argentea, quae sunt in honorem, invenientur vasa esse misericordiae: reliqua autem, id est, mediocres homines, qui extra thesaurum sunt, ne sint vasa irae, seu misericordiae, hi poterunt juxta dispensationem quamdam profundam Dei vasa esse in magna domo, quae mundata non sunt, sed sunt vasa testea in contumeliam, attamen necessaria domui? Vide autem si voluero et 0612B hoc ipsum exemplum ex alio Scripturae testimonio comprobare. Inhonoratus est, inquit, Jechonias, quasi vas cujus nulla est utilitas (Jerem. XXII) . Non ait, est quidem ejus utilitas, in contumeliam autem ejus est utilitas: sed quia erat ex domo Dei, et peccavit, in totum non est ejus utilitas. Habeo et aliam Scripturam, in qua dicitur de alio quodam peccatore: Et erit quasi testa, in qua attrahes aquae pusillum, et in qua carbonem bajulabis. Et rursum affirmat non necessarium penitus, et ex omni parte esse vas inutile. Numquid non igitur nos qui in domo ista Dei sumus, quando aperire coeperit Dominus thesaurum 778 suum, incipiemus mundari, si tantum fuerimus vasa misericordiae, projectis vasis a nobis irae? An certe jam exordium est, oportere nos satagere, non 0612C solum ut non simus vasa irae, sed ut ii qui sunt projiciantur a nobis? Tale enim quiddam est hoc quod Apostolus Paulus Corinthiis ait: Intantum auditur inter vos fornicatio, quae nec in gentibus, ut uxorem quidem patris aliquis habeat, et non magis planxistis, ut auferatur de medio vestrum, qui hoc opus gessit (I Cor. V) : quasi diceret, aperto thesauro Dei, egrediantur vasa irae suae. Aperuit siquidem Dominus thesaurum, et protulit vasa irae suae. Legi alicubi quasi Salvatore dicente: et quaero, sive quis personam figuravit Salvatoris, sive in memoriam adduxit, an verum sit hoc quod dictum est: Ait autem ipsi Salvator: Qui juxta me est, juxta ignem est: qui longe est a me, longe est a regno (Marc. VII) . Ut enim qui juxta me est, juxta salutem est, ita et juxta ignem 0612D est. Et qui audiens me, et audita praevaricans, factus est vas irae, praeparatum in perditionem, cum juxta me est, juxta ignem est. Si vero quis cavens, quoniam qui juxta me est, juxta ignem est, longe factus fuerit a me, ne juxta ignem sit, talis quidem longe futurus est et a regno. Et quomodo athleta, qui non est in agone conscriptus, neque flagella metuit, neque exspectat coronam, qui autem semel nomen professus est, si victus fuerit, verberatur atque projicitur; si vero vicerit, coronatur: eodem modo qui ingressus est Ecclesiam, o Catechumene, ausculta; qui accessit ad sermonem Dei, nihil aliud quam conscriptus est in certamine pietatis, et conscriptus si non legitime certaverit, caeditur flagellis, quibus 0613A non verberantur ii, qui non in principio conscripti sunt. Si autem contenderit fortiter ad fugienda verbera, et contumelias, non solum injuria liberabitur, sed incorruptam gloriae accipiet coronam. Opus Domino virtutum in terra Chaldaeorum. Juxta diversos intellectus terrenus locus multipliciter nominatur, et quomodo differenti inter se notione plura Salvator habet vocabula, cum unus in subjacenti sit, varius autem in virtutibus: sic et propter malitiam 779 generis humani: terrena negotia, cum unum sint in subjacenti, intellectus diversitate sunt plurima. Quod autem dico sic fiet manifestius, cum exemplum, quod a Salvatore assumpsi, edisserens, ad ea, quae sunt subjecta, explananda, transcendero. Unum subjacens est Domino meo Jesu Salvatori. 0613B Hoc uno subjacente, alio intellectu medicus est, juxta quod scriptum est: Non necesse habent sani medicum, sed male habentes (Matth. IX; Luc. V) . Alio intellectu pastor, secundum quod irrationabilibus praeest. Alio intellectu rex, secundum quod rationabilibus principatur. Alio intellectu vitis vera, secundum quod inserti in eam homines uberrimos afferunt fructus, et exculti a patre agricola, pinguedinem vitis verae ex unius radicis consortio assumunt. Juxta alium intellectum sapientia, juxta alium veritas, juxta alium justitia. Verumtamen subjacens unum est. Quomodo ergo in Salvatore, uno subjacente, plurimi intellectus sunt diversorum ejus nominum: sic et terrena negotia, juxta subjacens quidem unum sunt, juxta autem intellectum plurima. Frequenter allegorizantes 0613C Babylonem diximus negotia esse terrena, quae semper confusa sunt vitis, Aegyptum similiter affligentia. Chaldaeorum vero terram, ob id, quia plurima, quae geruntur in terris, stellis consecrent, et peccatorum nostrorum causas, sive virtutem eorum quae accidunt nobis, ex earum motibus asserant fieri, eos esse diximus, qui talibus se superstitionibus dedicaverunt. Omnis igitur, qui his credit, in terra Chaldaeorum est. Si quis vestrum mathematicorum deliramenta sectatur, in terra Chaldaeorum est. Siquis nativitatis diem supputat, et variis horarum momentorumque ratiocinationibus (( Al. rationibus)) credens, hoc dogma suscipit, quia stellae taliter, et taliter figuratae faciunt homines luxuriosos, adulteros, castos, aut certe quodcumque eorum, iste in terra 0613D Chaldaeorum est. Jam quidam existimant ex astrorum cursibus Christianos fieri. Quotquot autem ista sapitis, quotquot, dictis istis creditis, in terra Chaldaeorum estis. Comminans ergo Deus, qui in terra Chaldaeorum sunt, his spiritaliter 780 comminatur, qui se ipsos genealogiis et fato consecraverint, asserentes cuncta, quae inter mortales fiunt, aut ex astrorum motibus, aut ex fati necessitate pendere. Sed 0614A Deus Abraham promovens ad meliora dixit ei: Ego sum, qui te educo de terra Chaldaeorum (Gen. XV) . Potens est enim Deus, qui et nobis tribuat de terra Chaldaeorum exire, ut nullum alium absque eo esse credamus, qui dispensans universa, et regens vitam nostram pro qualitatibus meritorum, accidentium diversa moderetur. Neque enim micans aliquod sidus, vel Phaetontis, ut aiunt, vel corrupti catamiti stella nostrorum causam continet negotiorum. Et juxta unum quidem argumentum in terra Chaldaeorum est, qui supradictis ratiocinationibus credidit; juxta aliud vero ascendit quis super tecta, et veneratur militiam coeli. Invenimus autem in Jeremia multam et his fieri comminationem, qui libant militiae Dei. Opus ergo Domino virtutum in terra 0614B Chaldaeorum quia venerunt tempora ejus. Aperite apothecas ejus. Manifestum est, quia terrae Chaldaeorum. Sunt autem apothecae Chaldaeorum, doctrinae nativitatum. Scrutamini eam quasi speluncam, et disperdite eam. Qui respuit supputationem natalium: qui veritatis sermone utitur adversum eam: qui ostendit nihil eorum, quae mathematici dicunt, verum esse: qui docet inscrutabilia judicia Dei, nec ea posse ab hominibus comprehendi: qui (( Al. quia)) asserit, quia sidera non sunt causae eorum quae fiunt super terram, minus autem eorum, quae nobis Christianis accidunt, iste exsequitur praeceptum Domini dicentis: Disperdit eam. Quid autem sic hoc quod sequitur, Non fiant ei reliquiae, quaerendum est. Ne aliqua, inquit, rescindatis Chaldaeorum, aliqua reservetis. 0614C Ob id jubet, ne pusillum quidem relinquatur in ea. Exsiccate omnes fructus ejus. Quis ita beatus est, ut possit exsiccare omnes fructus terrae Chaldaeorum, et descendant in occisionem? Vae eis, quia venit dies eorum, et est tempus vindictae eorum. Post haec rursus alterius capituli continentia: Vox fugientium, et resalvatorum de terra Babylonis, 781 ad annuntiandum Domino nostro in Sion vindictam. De his nunc prophetat, qui mores patrios relinquentes, et leges gentium, et incredulitatem veterum, veniunt ad sermonem Dei. Tale enim quiddam significatur in eo, quod dicit: Vox fugientium et resalvatorum de terra Babylonis. Utinam et vestra, Catechumeni, vox fugientium esset de Babylone, fugientium vitia, fugientium peccata. Vox enim fugientium 0614D et resalvatorum. Non sufficit fugere de terra Babylonis, sed et resalvari ex terra Babylonis ad annuntiandum in Sion vindictam Domino Deo nostro, ut fugientes de terra Babylonis veniatis ad Sion, speculatorium (( Al. speculatorum)) Ecclesiam Dei. Ad annuntiandum in Sion, id est, Ecclesiam, vindictam a Domino Deo nostro. Vindictam populi ejus denuntiate in Babylone multis, omni intendenti arcum. Significanter 0615A positum est, multis; multi enim sunt, qui in Babylone sunt, in Jerusalem vero pauci. Non enim idcirco, ait, dilexit vos Dominus Deus vester, quia multi eratis, vos quippe estis pauci 782 ab omnibus gentibus. Et bene his, qui ex parte Dei erant, dictum est: Pauci estis ab omnibus gentibus. Intellige porro et hoc: Pauci sunt qui salvantur. Sed et illud: Contendite intrare per angustam portam. In lata autem et patenti multi incedunt (Mat. VII, 11) . Annuntiate in Babylone multis, omni intendenti arcum. Non sit ex ea qui salvetur: disperdite, interficite omnia Babylonis. Nuper diximus de parvulis Babyloniis, de viris Babyloniis, de semine Babylonio. Non sit et qui resalvetur de semine Babylonis, retribuite ei juxta opera ejus, secundum omnia quae fecit, et facite ei, quia Domino restitit, et adversum 0615B Dominum Deum Sanctum Israel (( Al. sanctum Deum Israel)). Quamdiu habes in te cogitationes nequam resistentes pietati et fidei verae, habes in te Babylonios. Sed fac vindictam, et interfice omnes peccatores terrae, quae in te est, id est, omnes Babylonios, ut possis mundatus in Jerusalem transgredi civitatem Dei in Christo Jesu, cui est gloria et imperium in saecula saeculorum. Amen.